| 32887 |
haarhamer |
haarhamel:
hǭrhǭmǝl (Q162p Tongeren)
|
De haarhamer is een vrij zware (ongeveer anderhalve kilo) ijzeren hamer met een korte houten steel, die speciaal wordt gebruikt om te haren. Het ijzeren deel loopt doorgaans aan beide kanten (soms aan één kant) uit in een scherpe bek van 3 à 4 mm. breed, die wel de baan wordt genoemd. De zuiverheid van deze baan is van belang om goed te kunnen haren. Van tijd tot tijd wordt de baan van de bek door de smid weer bijgesteld. Zie afbeelding 7b, nummer 1. [N 18, 86; JG 1a, 1b, 2c; L 1 a-m; L 26, 4; S 12; add. uit N 11, N 14, 131; N 15; N 27; A 4, 28; A 23, 16; L 20, 28; Lu 1, 16; mongr.]
I-3
|
| 33801 |
haarkrans |
haarband:
hūorbānt (Q162p Tongeren),
kroon:
krōn (Q162p Tongeren
[(kroon: krans)]
)
|
Deel van de paardevoet waar de hoef aan het vlees vastzit. Elke hoef heeft een haarkrans of kroonrand tussen de hoef en de koot. Deze haarkrans mag niet geschoren worden, omdat de daar aanwezige haren tot bescherming van de uiterst gevoelige kroonrand dienen. [JG 1a, 1b; N 8, 32.7, 32.8, 32.15 en 32.16]
I-9
|
| 17795 |
haarlok |
bek:
Golvend liggend op het hoofd.
bek (Q162p Tongeren),
krul:
Gekruld.
kròl (Q162p Tongeren)
|
Haarlok. Een bosje haar van min of meer slingerende gedaante [lok, streng, tres, toer] [N 114 (2002)]
III-1-1
|
| 17574 |
haarscheiding |
voor:
de vwor (Q162p Tongeren),
vuwor (Q162p Tongeren),
ən vwoͅir (Q162p Tongeren)
|
scheiding in het haar [scheej, streep] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 32888 |
haarspit |
haarbol:
hǭrbǫl (Q162p Tongeren),
haarspit:
hǭrspēt (Q162p Tongeren)
|
Het haarspit is het draagbare aambeeldje waarop de zeis wordt gehaard. Het bestaat uit een ijzeren pin met een verstaalde enigszins bolle kop, die doorgaans vierkant van omtrek is en tot buiten de pin uitsteekt. Het haarspit kan in de grond worden gestoken (in het veld), of in een haarblok (op de boerderij). Om te verhinderen dat het haarblok te ver in de grond of het haarblok wordt gedreven, heeft men aan het haarspit, enkele centimeters onder de kop, een extra onderdeel vastgemaakt; dit kan bestaan uit enkele ringetjes, meestal twee of vier, een rond of vierkant plaatje, of uit twee dwarspinnetjes (spieën, die doorgaans van hout zijn). Als men het haarspit in de grond steekt, legt men vaak twee blokjes, plankjes of stenen onder de ringetjes of de spieën. De door de informanten opgegeven benamingen voor dit onderdeel van het haarspit staan achteraan in dit lemma. Zie afbeelding 7b, nummer 2. [N 18, 87, JG 1a, 1b, 1d, 2a, 2c; A 4, 28e; L 20, 28e; add. uit N 14, 131; N 18, 68f, 85 en 87; A 23, 16; Lu 1, 16; monogr.]
I-3
|
| 17796 |
haarstaart |
staart:
stat (Q162p Tongeren),
staartje:
stetsjë (Q162p Tongeren)
|
Haarstaart. Het los neerhangende gedeelte van het haar, als men het bijeen gebonden draagt [staart, vlecht, paardenstaart] [N 114 (2002)]
III-1-1
|
| 17750 |
haarvlecht |
staart:
stat (Q162p Tongeren),
vlecht:
vlèch (Q162p Tongeren)
|
een haarvlecht [ZND 35 (1941)]
III-1-1
|
| 22054 |
haarwormen |
haarwormen:
hoarwormen (Q162p Tongeren)
|
Hoe noemt U in Uw dialect de volgende ziekten: haarwormen (komen in grote hoeveelheden voor)? [N 93 (1983)]
III-3-2
|
| 17581 |
haarwrong |
chignon (fr.):
sjïnjôo (sjïnjőo) (Q162p Tongeren),
šenjōn (Q162p Tongeren),
stront:
ene stront (Q162p Tongeren),
tres:
tres (Q162p Tongeren),
treͅs (Q162p Tongeren),
wrong:
vroŋk (Q162p Tongeren)
|
chignon, haardot, haarwrong || haarwrong van een vrouw [knutje, tres, tots] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 20782 |
haas |
haas:
hōās (Q162p Tongeren),
hôos (Q162p Tongeren)
|
haas [Willems (1885)]
III-4-2
|