| 23637 |
schietgebedjes doen |
schietgebedjes opzeggen:
schietgebedjses òpzègge (Q162p Tongeren)
|
Schietgebedjes doen [kreppelen?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 26396 |
schietzolder |
waterscheut:
wǭ.tǝršø̄.t (Q162p Tongeren)
|
Het eerste gedeelte van de watergoot waar de snelheid van het water wordt vergroot. Daarna loopt het water over een recht stuk, de baard, naar een gedeelte dat de ronding heeft van het rad, de hals. Zie ook het lemma ɛwatergoot bij onderslagmolensɛ.' [Vds 59; Coe 55]
II-3
|
| 20687 |
schijf braadspek |
braai:
braai= schijfje, plakje spek om te braden
brōi (Q162p Tongeren),
Gêmmich mêr ënë bròi spêk mèt kòppël èiër èiër én ënë spekbròi és b؉rëkòs
bròi (Q162p Tongeren),
spekbraai:
spɛkbroͅi̯ (Q162p Tongeren)
|
schijf gebraden spek || Stuk gebraden spek (spekbraoj, braoj?) [N 16 (1962)] || zwoerd [Goossens 1b (1960)]
III-2-3
|
| 32644 |
schijfkouter |
rusmes:
røsmɛs (Q162p Tongeren),
schijf:
šai̯ǝf (Q162p Tongeren)
|
Het gewone of meskouter kan soms vervangen worden door een roterende stalen schijf die met een stang of gevorkt ijzer aan de ploegboom verbonden is. Dit vertikaal snijdende schijfkouter wordt vooral gebruikt bij het scheuren van weiland en het omploegen van groenbemestingsgewassen (serradella, lupine e.d.), dus in die gevallen waarin het gewone kouter te veel weerstand zou ondervinden. Dat het schijfkouter niet overal bekend is (geweest), blijkt uit een aantal op de vraag naar "schijfkouter" gegeven termen die op de ploegschaar, het kouter, de voorschaar, het ploegwieltje of het ploegvoetje wijzen. Deze opgaven werden naar de betreffende lemmata overgebracht. De overige opgaven, die als "schijfkouter" konden worden geduid, zijn in dit lemma onder A. bijeengezet. Blijkens de toelichting bij de opgaven die n.a.v. de vraag naar "rōsmes" (N 11, 33g) werden verstrekt en die onder B. zijn opgenomen, kon de ploeg voor het snijden van graszoden e.d. ook op een andere wijze dan met een schijfkouter worden toegerust, zoals een niet roterend mes, of een mes dat aan de ploegvoet bevestigd werd. De toelichting bij rusmes voor L 270 lijkt echter te wijzen op voorschaar, terwijl die voor L 312 aan het schijfkouter doet denken. Het is niet uitgesloten dat met enige van de bij A. genoemde mes-samenstellingen in werkelijkheid niet het schijfkouter bedoeld wordt en dat de onder B. genoemde termen soms de voorschaar of een variant daarvan betreffen. Men zie ook de lemmata mestinlegger en voorschaar. [N 11, 33g + k; N 11A, 91; A 26, 4b; Lu 4, 4b]
I-1
|
| 23913 |
schijnheilig |
schijnheilig:
sjaainheilig (Q162p Tongeren),
sjajnhèilig (Q162p Tongeren)
|
Schijnheilig [schienhèllig]. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 34271 |
schijten |
kakken:
ká.kǝ (Q162p Tongeren),
schijten:
šái̯.tǝ (Q162p Tongeren)
|
Vaste ontlasting hebben, gezegd van vee. [JG 1a, 1b; monogr.]
I-11
|
| 32787 |
schijveneg, vleugeleg |
schijf[eg]:
šai̯f[eg] (Q162p Tongeren)
|
Een schijveneg is eigenlijk geen eg in de oorspronkelijke zin van het woord. Het is een dooreen tractor of door twee paarden getrokken werktuig, dat in wezen bestaat uit een aantal schotelvormige schijven, verdeeld over twee assen die met elkaar een verstelbare stompe hoek vormen. Zie afb. 65. Doordat de schijven schuin staan ten opzichte van de trekrichting, snijden ze met hun randen wringend door de grond. De grond wordt zo losgemaakt en verkruimeld. In dit lemma zijn ook termen opgenomen die verkregen werden door de woordvraag vleugeleg. Dat schijnt een op de schijveneg gelijkend werktuig te zijn, dat in plaats van geheel ronde, sterk gekartelde schijven ("schotels met happen eruit") heeft. Zie afb. 66. Hoe ''eg'' en ''eg'' moeten worden opgevat, is aangegeven in het lemma ''eg''. Voor het variantgedeelte ''wel'' zie men het lemma ''landrol''. [N 11, 72f + h; N 11A, 153 + 169d + h; N J, 10; A 13, 16b; div.; monogr.]
I-2
|
| 30569 |
schilder |
schilder:
šeldǝr (Q162p Tongeren),
šildǝr (Q162p Tongeren)
|
Iemand die van schilderen zijn beroep maakt. Bij het 'technisch schilderen', het bedekken van oppervlakten met verf ter conservering en kleurgeving, onderscheidt men de huis-, decoratie- en rijtuigschilder. In L 210 plaatste de huisschilder bij de bouw van een nieuw huis ook de ruiten. [Wi 51; L 44, 21b; N 67, 98a; monogr.]
II-9
|
| 19765 |
schilderij |
schilderij:
sjïldërai (Q162p Tongeren, ...
Q162p Tongeren)
|
schilderij || Schilderij.
III-2-1, III-3-2
|
| 19532 |
schilmesje, aardappelmesje |
aardappelenmesje:
i̯eͅtapələmɛ.skə (Q162p Tongeren),
aardappelmes:
i̯eͅtapəlmeͅs (Q162p Tongeren),
aardappelmesje:
jetapəlmeskə (Q162p Tongeren)
|
mes waarmee aardappelen worden geschild [N 20 (zj)]
III-2-1
|