e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Tongeren

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
winkelkorf filet (<fr.): enne filée (Tongeren), fillet (Tongeren), ⁄nə filè (Tongeren), kalebas: én kallebas (Tongeren), korf: enne keurf (Tongeren) Korf of zak die aan de arm gedragen wordt wanneer men naar de winkel gaat. [ZND 36 (1941)] III-3-1
winnen winnen: (w)eene (Tongeren), we`nə (Tongeren), wena (Tongeren), wenə (Tongeren, ... ), wénnë (Tongeren) winnen [GTRP (1980-1995)] || Winnen. [ZND A1 (1940sq)], [ZND m] III-3-2
winterkleren winterkleren: wentərkleiər (Tongeren), wentərklɛžər (Tongeren) winterkleren [N 23 (1964)] III-1-3
winterkoninkje koninkje: keunéngskë (Tongeren), køͅneŋskə (Tongeren) winterkoning || winterkoning (9,5 overal bekend; klein beweeglijk bruin bolletje met opstaand wiebelstaartje; maakt bolnest met zijopening; veel jongen; zang leuk liedje, ook s winters [N 09 (1961)] III-4-1
wintervoor wintervoor: wēntǝr[voor] (Tongeren) Met de wintervoor bedoelt men de voren die in het najaar zodanig geploegd worden, dat de akker in de winter goed kan uitvriezen. Dat kunnen brede en ondiepe voren zijn, die de voorlopig onder te ploegen mest bedekken, maar ook de walletjes die ontstaan wanneer men telkens twee voren tegen elkaar ploegt. Met de in dit lemma vermelde termen wordt niet alleen het voortype bedoeld maar ook - wat vooral voor de meervoudsvormen geldt - het geheel van voren die men met het oog op de winter geploegd heeft, de op wintervoren geploegde akker zelf. Voor het (...)-gedeelte van de varianten zie men het lemma ploegvoor. [N 11, 59a; N 11A, 113d + 137 m; monogr.] I-1
winterwortelen poten: pōtǝ (Tongeren) Daucus carota L. subsp. sativus (Hoffm.) Arcang. Bedoeld zijn hier de winterwortelen (of winterpenen) die op de akker worden geteeld, zowel als veevoeder, alsook voor de consumptie door mensen, met name voor de hutspot. De fijne variëteit tuinworteltjes komt in de aflevering over de moestuin aan bod. [N Q, 6c; JG 1a, 1b, 2c; A 4, 26c; A 49, 2b; L B2, 342; L 8, 100b; L 15, 29; L 20, 26c; Wi 7; S 45; monogr.] I-5
wip wip: dë wip (Tongeren), wep (Tongeren), /  dë wip (Tongeren), wip (Tongeren), Dë kéndër spéldën òp dë wïp.  wïp (Tongeren) / [SND (2006)] || 1. Wip (in evenwicht liggende balk die op en neer gaat wanneer twee personen op de uiteinden plaats nemen). || het speeltuig bestaande uit een in evenwicht liggende balk of plank; op de uiteinden ervan nemen personen plaats die samen, door zich beurtelings tegen de grond af te zetten, het toestel op en neer doen gaan [kwikkwak, pontewaag, wiegelewouter, wip] [N 112 (2006)] || Veerkrachtige lat tegen de zolder die met de karnstok verbonden is. De wip dient om het karnen te vergemakkelijken. [N 12, 52, 53 en 54; A 7, 20] I-11, III-3-2
wipneus wipneus: wepnōͅs (Tongeren) neus: wipneus [schortneus, boel, boelneus] [N 10 (1961)] III-1-1
wippen wippen: (w)eepe (Tongeren), wippë (Tongeren), wïppë (Tongeren) op, met een wip spelen [kwikkwakken, kweken, kwinkkwaken, kwikkelen, wiegschalen, wippen, kiegelen] [N 112 (2006)] || wippen [GTRP (1980-1995)] || Wippen. III-3-2
wis roede: ruj (Tongeren), wis: wis (Tongeren) Lange buigzame twijg waarmee vlechtwerk wordt gemaakt. [N 40, 1; L A1, 199; N 38, 6 add.; monogr.] II-12