| 21586 |
geen ... waard |
geen cent waard:
ginne cent waard (P121p Ulbeek),
geen sol waard:
gene soəl iaat (P121p Ulbeek)
|
Hoe zegt men van iets dat geen waarde heeft? (dat is geen ... waard). [ZND 28 (1938)]
III-3-1
|
| 19280 |
geen rust hebben |
geen rust hebben:
hiej hei gin reus (P121p Ulbeek),
ə haət xaən rø͂ͅz (P121p Ulbeek)
|
hij heeft geen rust [ZND 42 (1943)]
III-1-4
|
| 32746 |
geerakker |
kortvoor:
kǫt˲vuǝr (P121p Ulbeek),
kortvoren:
kǫt˲vǫu̯rǝ (P121p Ulbeek)
|
Onder een geerakker wordt hier verstaan dat deel van een akker dat gerend geploegd moet worden als de akker niet de vorm van een rechthoek of een parallellogram heeft. De benaming voor dit onderdeel is niet zelden ook op de gerende akker in zijn geheel toepasselijk. Opgaven die duidelijk de (geometrische) vorm of een scherpe hoek van een akker bleken te betreffen, zijn in dit lemma echter niet opgenomen. Zie verder ook het volgende lemma. [N 11, 4b + 64; N 11A, 127 + 137f + 137g; N P, 1; A 33, 9 add.; A 33, 10; JG 1a + 1b; JG 2b-4, 7; monogr.]
I-1
|
| 17834 |
geeuwen |
gapen:
gaope (P121p Ulbeek),
goapen (P121p Ulbeek),
gâôpen (P121p Ulbeek)
|
geeuwen (als men slaperig is) [ZND 34 (1940)]
III-1-2
|
| 33705 |
gegraven waterloop |
gracht:
grax (P121p Ulbeek),
graxt (P121p Ulbeek),
sloot:
slut (P121p Ulbeek)
|
In het algemeen is in dit lemma sprake van een gegraven waterloop als afscheiding of om overtollig water af te voeren of om te bewateren. In dialectenquêtes zijn er veel vragen gesteld naar de benamingen voor een sloot, graaf of gracht. In de antwoorden bleek veel overlap te zitten. Het gaat hier om waterlopen die verschillend van breedte kunnen zijn. Omdat de antwoorden hierover niet eenduidig waren, was het niet mogelijk aan een begrip een vaste breedte toe te kennen. Algemeen kan men zeggen dat een gracht een bredere sloot is, een graaf een wat bredere, vaak droge sloot, en dat een goot, grub en zouw wat smallere waterlopen zijn. Het overeenkomstige bij alle waterlopen is dat ze gegraven zijn. [N 27, 24; AGV, m1; A 20, 1c; A 20, 1d; A 10, 21; A 2, 48; L 24, 27; L 1a-m; L 36, 4; L A1, 62; Lu 1, 5; R 14, 23j; S 11, 33; monogr.]
I-8
|
| 20692 |
gehakt |
frikadellenvlees:
frikadellen vleesch (P121p Ulbeek),
gekapt vlees:
gekopt vlees (P121p Ulbeek),
gemalen vlees:
gemoalen vleesch (P121p Ulbeek),
gemoalə vleis (P121p Ulbeek)
|
gehakt vlees [ZND 35 (1941)]
III-2-3
|
| 34425 |
geheel afgeschoren wolvacht |
wol:
wol (P121p Ulbeek)
|
De gehele vacht wol van het schaap, wanneer dit geschoren wordt. [N 38, 19; L 41, 37; monogr.]
I-12
|
| 17621 |
gehemelte |
gehemelte:
gehiemelte (P121p Ulbeek),
gəhiməltə (P121p Ulbeek),
hemel:
hî-mel (P121p Ulbeek)
|
het gehemelte van de mond [ZND 35 (1941)]
III-1-1
|
| 21317 |
gehucht |
gehucht:
geheug (P121p Ulbeek)
|
gehucht [ZND 23 (1937)]
III-3-1
|
| 27539 |
geit |
geit:
gei̯ǝ.t (P121p Ulbeek),
gē̜t (P121p Ulbeek)
|
Geit in het algemeen. Ten aanzien van germ merken enkele informanten (L 292 (Heythuysen), Q 99 (Meerssen), 111* (Ransdaal)) op dat hiermee een vrouwelijke geit wordt bedoeld. Zie afbeelding 7. [N 77, 74; L 14, 32; A 9, 20; JG 1a, 1b; Wi 7; NE I, 16; AGV, m3; Gwn 5, 13; Vld.; monogr.; S, Q 105 add.; S 10, add.]
I-12
|