| 33942 |
bovenstangen |
stangen:
(enk)
štaŋ (Q101p Valkenburg)
|
De beide naar boven stekende ijzeren delen van het onder lemma Onderstangen genoemde bit. [N 13, 49]
I-10
|
| 31711 |
bovenste handvat |
(bovenste, rechtse) handvat:
hant˲vāt (Q101p Valkenburg)
|
Het bovenste handvat van de steel van de zeis, dat in de linkerhand wordt gehouden. Doorgaans is dit het lange T-vormige handvat, zoals beschreven in de algemene toelichting van deze paragraaf en in de toelichting bij het lemma ''steel van de zeis''; daar zijn ook de opgaven opgenomen waar het bovenste handvat kort en recht is of waar dit bovenste handvat ontbreekt (model B). Om de varianten van de substantiva onder één woordtype bijeen te houden en een vergelijking met de opgaven voor het onderste handvat te vergemakkelijken, zijn de adjectiva (bovenste, lange, grote, enz.) als facultatief in het hoofdwoordtype opgenomen. Zie afbeelding 4, A1 en B1.' [N 18, 67b; N C, 3b1; JG 1a, 1b, 2c; monogr.]
I-3
|
| 18310 |
bovenstuk van een jurk |
lijfje:
liefke (Q101p Valkenburg)
|
lijfje, bovenstuk van jurk [baskien] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 19630 |
bovenverdieping |
boven:
baove (Q101p Valkenburg),
bovenste etage:
bäöveste ittaasj (Q101p Valkenburg),
bovenste verdieping:
bäöveste verdeping (Q101p Valkenburg)
|
Hoe noemt u de bovenverdieping van een huis? (bovenverdieping, bovenste verdieping) [N 104 (2000)]
III-2-1
|
| 20140 |
box |
box:
nellie löp al in de box
boks (Q101p Valkenburg)
|
box: Nellie loopt al in de box (maar midden in de kamer durft ze nog niet). [DC 39 (1965)]
III-2-2
|
| 19406 |
braadpan |
braadketel:
braodketel (Q101p Valkenburg)
|
pot, metalen ~ met twee oren; inventarisatie benamingen (bròòjpan, bakpan); betekenis/uitspraak [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 18953 |
braaf |
braaf:
braaf (Q101p Valkenburg, ...
Q101p Valkenburg,
Q101p Valkenburg,
Q101p Valkenburg,
Q101p Valkenburg),
e braaf kind (Q101p Valkenburg),
⁄t kind ies braaf (Q101p Valkenburg, ...
Q101p Valkenburg),
⁄t kinneke is braaf (Q101p Valkenburg),
charmant:
scharmant (Q101p Valkenburg),
lief:
ĕt kind ies leef (Q101p Valkenburg),
⁄n leef kind (Q101p Valkenburg),
⁄t kinneke is leef (Q101p Valkenburg)
|
braaf [DC 02 (1932)], [SGV (1914)] || braaf (wijs) [ZND 04 (1924)] || braaf, gezegd van een kind [N 06 (1960)] || braaf, oppassend
III-1-4
|
| 33653 |
braakland |
braak stuk:
brǭk štøk (Q101p Valkenburg),
braakland:
brǭklant (Q101p Valkenburg),
dries:
drēs (Q101p Valkenburg),
drēš (Q101p Valkenburg)
|
Stuk land of akker dat men één of meer jaren onbewerkt laat liggen alvorens het opnieuw te beploegen. [N 11, 6; N 27, 4b; N 27, 31; N 11A, 135; A 10, 4; A 33, 12; A 33, 14a; JG 1a, 1b, 2a, 2b, 2c; L 22, 13; L 1a-m; L 1u, 22; L 19b, 1a; S 4; Ale 253; monogr.]
I-8
|
| 32706 |
braakland bewerken |
belken:
[belken] (Q101p Valkenburg)
|
Op een akker die men - vroeger overeenkomstig het drieslagstelsel, later om een bijzondere reden - een seizoen braak liet liggen, werd dat jaar geen gewas verbouwd. Een dergelijke akker werd echter wel verschillende malen ondiep geploegd en grondig afgeëgd, zulks om hem te zuiveren van hardnekkig onkruid, zoals kweek, en tevens om hem niet de voedingsbodem te laten zijn van gemakkelijk tierend onkruid in het algemeen. Voorzover de onderstaande termen geen object noemen, veronderstellen zij "de akker" of "het stuk" als object. In braken zal soms, in zomervoren meestal de betekenis "niet benutten voor de teelt", "braak laten liggen" meespreken. Men zie daarom ook de lemmata braakland en braak (laten) liggen. De woorden braken, belken en stropen komen ook in de lemmata ondiep ploegen en stoppelveld ploegen voor. [JG 1a; N 11A, 134b + 137q; N 11, 45 + 47 add.; monogr.]
I-1
|
| 33654 |
braakliggen |
braak:
brǭk (Q101p Valkenburg),
braakliggen:
brāklegǝ (Q101p Valkenburg),
brǭklegǝ (Q101p Valkenburg)
|
Land of een akker voor een tijd, soms voor meerdere jaren, onbebouwd laten liggen. Naast de werkwoordelijke woordtypen als braken en braakliggen komen er in dit lemma ook woordtypen voor die bijvoeglijk van aard zijn. Deze hebben grammaticaal de functie van een bepaling van gesteldheid bij de werkwoorden (laten) liggen en zijn, b.v. het land ligt braak, is hard, woest en b.v. het land (voor) vogelwei laten liggen, (in de) dries laten liggen enz. [N 11, 5; N 11, 6; N 11A, 134a; N 11A, 135; N 27, 4b; L 1a-m; L 22, 13; JG 1a, 1b, 1d; S 4; Wi 43; Ale 253; monogr.]
I-8
|