| 19654 |
hoofdkussen |
kopkussen:
koͅpkøͅsə (L271p Venlo)
|
hoofdkussen [SGV (1914)]
III-2-1
|
| 24344 |
hoofdluis |
bijter:
bieter (L271p Venlo),
familie op de kop:
idiosyncr.
hae haet femílie op de kop (L271p Venlo),
luis:
loes (L271p Venlo, ...
L271p Venlo,
L271p Venlo),
loès (L271p Venlo),
luus (L271p Venlo),
lüs (L271p Venlo),
idiosyncr.
loës (L271p Venlo),
lûûs (L271p Venlo),
moek:
moek (L271p Venlo),
pietje:
idiosyncr.
pietje (L271p Venlo)
|
hoofdluis [N 26 (1964)] || luis || luis (znw enk) [N 26 (1964)] || luis (znw mv) [N 26 (1964)] || moek, in de betekenis van dikke luis; betekenis/uitspraak [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 18059 |
hoofdpijn |
koppijn:
koppien (L271p Venlo, ...
L271p Venlo,
L271p Venlo)
|
hoofdpijn [DC 27 (1955)]
III-1-2
|
| 33932 |
hoofdstel |
halster:
halstǝr (L271p Venlo),
hoofdsel:
høtsǝl (L271p Venlo)
|
Stel van leren riemen op het hoofd van het paard als het ingespannen is. Het woordtype hoofdsel is vermoedelijk ontstaan uit hoofdstel. Loesj als simplex of als eerste lid van een samenstelling gaat terug op het Franse louche "schuin/scheel". [JG 1a, 1b, 1c, 2b, 2c; N 13, 17; R 3, 60; monogr.]
I-10
|
| 24720 |
hoofdwortel |
pen:
pén (L271p Venlo),
pinwortel:
WLD
pinwortel (L271p Venlo)
|
De hoofdwortel van een boom die in het verlengde van de stam ligt en die sterk in de diepte groeit (pen, pin, penwortel). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 23210 |
hoogdag |
hoge dag:
hoegendaag (L271p Venlo)
|
Een hoge kerkelijke feestdag [hoogdag, hoogtijd]. [N 96C (1989)]
III-3-3
|
| 34563 |
hoogkar |
oogstwagen:
ōxstwāgǝn (L271p Venlo)
|
In dit lemma wordt het lemma hooikar in WLD I.3 herhaald en aangevuld. Daar zijn ook de verschillende types behandeld met foto''s en is er een kaart met de verspreiding van de meest courante woordtypes. Behalve voor de hooioogst werd deze kar echter ook voor de graanoogst gebruikt. Aanvullende semantische informatie geeft de zegsman uit Q 15: "Met een lange kar werd bedoeld een kar waaraan de zg. voorboom en de zg. brak uit één stuk bestonden. Bij het inkorten van omgehakte boomstammen werd reeds rekening gehouden met het eventueel maken van een lange kar. Die lengte moest minimaal 5,20 m zijn. De breedte der burries van lange karren verschilde niet veel. De maat tussen de voorbomen was ± 90 cm. Hier kon men niet veel van afwijken in verband met de breedte van het paard. Soms werd om iets bredere laadruimte te verkrijgen tegen de zijkanten van het achterste gedeelte der burries aan de buitenzijde een houten balk geschroefd. De bak van de lange kar was afneembaar en in plaats daarvan werd voor het binnenhalen van de oogst het z.g. oogstgetuig geplaatst. Zodoende werd de laadruimte vergroot." [N 17, 15; N G, 51, 54a; A 42, 6a-b]
I-13
|
| 33647 |
hoogliggende akker |
veld:
vɛlt (L271p Venlo)
|
De woordtypen in dit lemma duiden niet alleen op een hoogliggende akker maar ook op hooggelegen grond in het algemeen zoals hei, zandgrond, droge grond. Verder komen er ook plaatsbepalingen voor als op de hoogte en op een berg. [N 11, 2a en 2f; A 10, 4]
I-8
|
| 23277 |
hoogmis |
hoogmis:
hoeegmis (L271p Venlo),
hoegmis (L271p Venlo),
huəgmɛs (L271p Venlo)
|
De hoogmis [hoeëmès, hoegmès, hómmes?]. [N 96B (1989)] || hoogmis [RND]
III-3-3
|
| 26374 |
hoogsel |
hoogsel:
hyǝxsǝl (L271p Venlo),
hoogsels:
hyǝxsǝls (L271p Venlo)
|
Onderzetstuk bestaande uit een paar stroringen dat onder de korf wordt geplaatst. Dit onderzetstuk of hoogsel plaatst men voor het geval de bijen de raten zo ver uitbouwen dat de korf te klein wordt. Dit hoogsel gebruikt men alleen in de korfteelt. Men kan het onderverdelen in een laag en hoog hoogsel. De hoge onderzetter heeft men vaak nodig wanneer een goed of sterk volk de korf bewoont. [N 63, 5c] || Rechtopstaande plank die op de zijwand bevestigd wordt om deze zijwand hoger te maken en zo de laadruimte te vergroten. Het woordtype steekhoogsel duidt een plank aan die boven op de zijleest gezet wordt als extra verhoging. [N 17, 34 + 40 + add; N 18, 99; N G, 60g; JG 1a; JG 1b; JG 2b; A 26, 1 + add, monogr.]
I-13, II-6
|