e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Venlo

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
uithoren de worm uit de neus halen: də wórm ōēt də nēūs haolə (Venlo), uithoren: oêthure (Venlo), oêthuure (Venlo), ōēthūūrə (Venlo), uitvissen: oetvisse (Venlo) door vragen van iemand proberen te weten te komen wat hij voelt, uithoren [horken, funteren, tintelen, uithoren, uithorken] [N 87 (1981)] || uitvorschen [SGV (1914)] III-3-1
uitkomen van het broed openbijten: ǭpǝbītǝ (Venlo) Het uit de cellen komen van het rijpe broed. Als het broed rijp is, breekt het uit het stadium van pop. De bij wordt geboren als werkbij, koningin of dar. De werkbij komt na 21 dagen, de koningin na 15 à 16 dagen en de dar na 24 dagen te voorschijn. Soms kan er een kleine speling zijn in deze aantallen. De werkbij knaagt bij stukjes en beetjes het celdekseltje weg, de dar scheurt het zegel met de kaken geheel af en de koninginnepop stoot met één kopbeweging de cel, die eerst is rondgesneden, open. [N 63, 23c; Ge 37, 47] II-6
uitleg uitleg: ŏĕtlich (Venlo) het verklaren, uitleggen [uitleg, bedied, bedietsel] [N 85 (1981)] III-3-1
uitleggen klaarmaken: klaormake (Venlo), langer maken: laŋǝr mākǝ (Venlo), uitleggen: oetligge (Venlo), oêtligge (Venlo), ŏĕtliggə (Venlo), verduitsen: verduutse (Venlo), verdötse (Venlo), verklaren: verklaore (Venlo), verwijden: vǝrwi-jǝ (Venlo) duidelijk maken, uitleggen [uitduiden, uitbeduiden] [N 85 (1981)] || Een kledingstuk langer of ruimer maken door onderaan een zoom uit te leggen. [N 59, 191; N 62, 23b; MW] || het verklaren, uitleggen [uitleg, bedied, bedietsel] [N 85 (1981)] II-7, III-3-1
uitmaken wie mag beginnen treden: traeje (Venlo) 4. Methode om door middel van voetpassen te bepalen wie, als eerste aanvoerder, zijn spelgenoten mag kiezen. III-3-2
uitneembaar frontje frontje: fruntje (Venlo), plastronnetje (<fr.): plastruntje (Venlo), vestje: vesje (Venlo) frontje, uitneembaar ~ in de hals van een jurk [vestje, plastron] [N 24 (1964)] III-1-3
uitnodigen noden: nuuje (Venlo), nūūjə (Venlo), uitnodigen: oêtmiëdige (Venlo), verzoeken: vərzeukə (Venlo) iemand verzoeken bij iemand op bezoek te komen, een feest bij te wonen etc. [verzoeken, noden, bidden, uitnoden, kwelen] [N 87 (1981)] III-3-1
uitpersen van de baarmoeder, prolapsus uteri het lijf eruitwerken: het lijf eruitwerken (Venlo) Het uitzakken van de baarmoeder veroorzaakt door de naweeën of door het gewicht van de vruchtvliezen. In tegenstelling tot een prolapsus vaginae doet zich de prolapsus uteri altijd voor na een baring. [N 52, 4; A 48A, 8; N 3A, 97; N 52, 30a; monogr.] I-11
uitschelden schelden: schelde (Venlo, ... ), uitjouwen: ōētjouwə (Venlo), uitschelden: oetschelde (Venlo), oêtschelde (Venlo), ōētscheldə (Venlo) iemand smadelijke, honende woorden naar het hoofd werpen [uitkeken, uitjouwen, uitjuiwen, bellen, uitklappen, uitgodverren,uitschelden, uitsliepen [N 85 (1981)], [N 85 (1981)] || schelden [SGV (1914)] III-3-1
uitslag onder de neus uitslag: ōētslaag (Venlo), zweren: zwéérə (Venlo) Uitslag, zweren onder de neus (futsel, logistgast). [N 84 (1981)] III-1-2