e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... plaats=Vroenhoven

Overzicht

Gevonden: 1550

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
horloge horloge: hərlwožə (Vroenhoven), é gaŭwe hĕrlwŏzje (Vroenhoven), ’n gowə hôrlōzje (Vroenhoven) een gouden horloge [ZND 27 (1938)] || horloge III-1-3
houden van gaarne zien: imənt jeͅn zīn (Vroenhoven), īēmĕs jèn zīēn (Vroenhoven), heven: īēmĕs heevĕ (Vroenhoven), houden van: vaan iemĕs haawĕ (Vroenhoven), van əm hāwə (Vroenhoven), ər hɛlt fə:l van vo:jər ən mojər, van pa: ən ma:, van nő:ŋk ən van ta:nt, van də mestər ən van zənən noibər, van de šri:newɛrk (Vroenhoven) Hij houdt veel van Vader en Moeder, van Pa en Moe, van Oom en Tante, van Meester en Buurman, van den Timmerman [ZND 44 (1946)] || Iemand liefhebben, gaarne zien, v. iem. houden [ZND 30 (1939)] III-3-1
houten gaffel, schudgaffel schudgaffel: šø̜t˲gafǝl (Vroenhoven) Houten gaffel met twee lange en enigszins gebogen tanden en een korte steel, doorgaans uit een gevorkte tak gesneden; gebruikt om het hooi te spreiden en te keren, maar ook voor andere doeleinden zoals het opschudden van de graanhalmen bij het dorsen met de vlegel, of het strooien van strooisel en voeder voor de dieren in de stal. Zie afbeelding 10, a. Hoewel in het algemeen de term riek een stuk gereedschap aanduidt met méér dan twee tanden, heeft het woord oorspronkelijk en nog in sommige dialecten ook wel de betekenis van een tweetandige vork, met name dan de vork waarmee het hooi wordt opgestoken (zie het lemma ''oogstgaffel''); de opgaven in dit lemma zijn alle dubbelopgaven, naast gaffel of vork. Buiten Haspengouw en het gebied rond Lommel duidt de combinatie van een lange klinker en de letter f in de varianten van het type gaffel wel op een contaminatie van gaffel en gavel; ze staan telkens aan het slot van de varianten onder het type gaffel bijeen. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel (hooi) zie het lemma ''hooi''.' [N 18, 30; A 28, 6; L 16, 18c; L B2, 243; Lu 6, 6; Av 1, III, 5e; monogr.] I-3
houtlijm houtlijm: hōtlīm (Vroenhoven), lijm: līm (Vroenhoven) In het algemeen de lijm waarmee houten delen met elkaar verbonden worden. Aanvankelijk moesten de ingrediënten van de houtlijm door de timmerman zelf worden vermengd en verwarmd. Later kwamen er soorten die met water aangemaakt konden worden. Als bestanddelen werden onder meer visafval en beenderen gebruikt. Houtlijm die verwarmd moest worden, werd in de vorm van platen en korrels verkocht. Zie ook afb. 150. [L 30, 26a; N 54, 1b-i; monogr.] II-12
houtsplinter splinter: splē.ntǝr (Vroenhoven) Afgesprongen of afgeslagen klein stukje hout. [N 55, 188a-b; RND 6; L monogr.; monogr.] II-12
huichelaar heimelijke, een -: e van hem met nasaleringsteken  dà’s nə hemləkə (Vroenhoven), schijnheilige: sjienhĕĭligĕ (Vroenhoven) huichelaar (schijnheilige, enz.) [ZND 24 (1937)] III-1-4
huid koeienvel: kø̄vē̜ldǝr (Vroenhoven), vel: veͅl (Vroenhoven), vèè:l (Vroenhoven), vę̃l (Vroenhoven) [L 29, 44]de huid (van de mens) [ZND 29 (1938)] I-11, III-1-1
huif van de huifkar huif: hǫu̯f (Vroenhoven) Kap van de huifkar. Deze kap wordt over hoepels getrokken, die vooraf op een hooikar gezet worden. [N 17, 10b; S 15; Wi 17; L 27, 32; L 1a-m; monogr] I-13
huifkar huifkar: hǫu̯fkār (Vroenhoven) Benaming voor een hoogkar waarop men een huif gezet heeft, zodat de kar voor personenvervoer gebruikt kon worden (bijv. bij kerk- en marktbezoek). Soms werd de huifkar ook voor vrachtvervoer, bijv. van meel, gebruikt. Zie ook het lemma molenkar in wld II.3. De huif was een linnen doek die over houten hoepels gespannen werd. Deze hoepels werden op hun beurt tegen de zijkanten van de kar bevestigd. Bovendien hing men aan de kar een trede, die het instappen vergemakkelijkte. [N 17, 10a + 15; N G, 51; JG 1a; S 15; L 27, 33; L 1a-m; R 3, 61; monogr.] I-13
huilen (van droefheid) grijnzen: gre.nzdə (Vroenhoven) Hij huilde (weende, schreide) van droefheid [ZND 44 (1946)] III-1-4