e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Wanssum

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
koeienstand koestand: kustãnt (Wanssum) Dat deel van de stal waar de koeien staan en dat gelegen is tussen de stalpalen en de mestgoot of het mestbed. De koeienstand in moderne stallen is iets hoger dan de mestgoot en mestgang er achter, waardoor voorkomen wordt dat de koeien in de mest en gier staan staan of liggen. Sommige woordtypen betreffen de vloer of het soort vloer waar de koeien op staan. De meervoudsvormen hebben doorgaans betrekking op de dubbele stal waar het telkens om twee koeienstanden gaat, die tegenover elkaar geplaatst zijn. Zie afbeelding 10. [N 5A, 40b; N 4, 79; A 10, 9a en 14; Gwn 4, 7; monogr.] I-6
koekenhort, vlaaienhort hortje: hø̜rtjǝ (Wanssum), koekenhortje: kūkǝhø̜rtjǝ (Wanssum), vlaaihortje: flājhø̜rtjǝ (Wanssum) Doorgaans van witte wissen gevlochten onderzetter, waarop vers gebakken vlaaien of pannenkoeken worden gelegd om af te koelen. [N 40, 97; N 40, 118; N 40, add.; L 1u, 100; L 1a-m; L 35, 107; monogr.] II-12
koekenpan pan: pan (Wanssum) platte steelpan III-2-1
koekje camps-mop: kampsmoͅp (Wanssum), knapkoek: Syst. WBD  knapkōēk (Wanssum), platsje: plɛtskə (Wanssum), Syst. WBD pletskes waren koekjes in Limburg algemeen  pletskes (Wanssum), watermopje: Syst. WBD  watermöpkes (Wanssum) grote ronde koek met in het midden een gat (Camps had op alle kermissen een kraam) || koekje || Welke benamingen kent u voor koekjes (kaffekoekje, sterreke, waterpletske, peekverjenneke, knapkoek?) Wat zijn de verschillen tussen deze? [N 16 (1962)] III-2-3
koekoek koekoek: koekoek (Wanssum) koekoek III-4-1
koestal koestal: ku[stal] (Wanssum) De stal bestemd voor het rundvee. Soms zijn er voor ouder vee en kalveren aparte stalruimten. Meestal zijn de koestal en de kalverstal in één ruimte, die in zijn geheel "de koestal" wordt genoemd. Men kan de koestal echter ook opvatten als dat deel van de stal waar de koeien staan. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel (stal) het lemma "stal" (2.1.2). [N 5A, 33; N 5, 105g; JG 1a en 1b; A 10, 9a; L 38, 24; R (s] I-6
koewachter, veeknecht koeherd: kuhart (Wanssum), koejong: kujǫŋ (Wanssum), zweitser: zwęi̯tsǝr (Wanssum) De zweitser is de boerenknecht die, vooral op grote boerderijen met minstens 10 koeien (L 246), speciaal belast is met het melken en de verzorging van het rundvee. Wanneer het bedrijf voor zo''n speciale knecht te klein is wordt de zorg voor de koeien toevertrouwd aan een koewachter (koeherd, koejong; in het zuiden koeter, vatsji), meestal een aankomende knecht, pas van school, die de beesten meeneemt naar de wegbermen om ze daar te laten grazen. Van een koeter en vatsji in West-Haspengouw wordt ook gezegd dat hij (of zij) ook karweitjes in huis verricht, bijvoorbeeld in de keuken; vergelijk Kruijsen (1990) en het lemma "(hard) werken op de boerderij" (1.3.10). Bij koeherd in Q 6 wordt aangetekend: "hij kreeg alleen de kost en de klompen als loon". Voor de fonetische documentatie van het woord (knecht) zie het lemma "knecht algemeen" (1.3.12). [N M, 1b; JG 1b, 2c; A 48, 18b; L 26, 32b; monogr.] I-6
koffie zetten koffie opschudden: koͅfi opsxødə (Wanssum), koͅfi oͅpsxødə (Wanssum) koffie zetten III-2-3
koffiedik dras: dras (Wanssum) koffiedik III-2-3
koken (intr.) koken: kaoke (Wanssum), kaokə (Wanssum), kòkə (Wanssum) koken [DC 03 (1934)], [RND] III-2-3