| 17664 |
knokkelkuiltjes |
knokkels:
knuikels (Q078p Wellen)
|
De deukjes op de gewrichten tussen de hand en de vinger (kuiltjes, koetjes, putjes) [N 106 (2001)]
III-1-1
|
| 33246 |
knollen uittrekken |
repen:
ręi̯pǝ (Q078p Wellen)
|
In oktober worden de bieten geoogst. Vroeger werden ze met een riek uitgestoken, later met een speciaal stuk gereedschap, zie het lemma Bietenrooier. Het bleef zwaar werk. Het object van het werkwoord is steeds "knollen" zoals in het lemma Knolvoer, Rapen (Coll.). Vergelijk ook het lemma Aardappels Rooien. [N Q, 11a; monogr.; add. uit Goossens 1963, kaart 17]
I-5
|
| 33236 |
knolraap, raap |
groene rapen:
grȳn rǭpǝ (Q078p Wellen),
rapen:
rōǝpǝ (Q078p Wellen),
reubje:
røpkǝ (Q078p Wellen)
|
Brassica rapa L. var. rapa. Knolraap is de gekweekte knol van de plant met de naam raapzaad, die een radijsachtige smaak heeft en doorgaans als veevoeder wordt geteeld, maar ook werd gegeten. Vergelijk ook de toelichting bij het lemma Koolraap (Bovengronds). De knollen zijn wit en hebben de grootte van een appel; het bovenste randje van de knol is vaak purperkleurig. Vaak worden ze in het stoppelveld gezaaid, na de graanoogst. De antwoorden zijn in het meervoud gegeven, behalve voor de verkleinvorm raapje dat aan het einde van het lemma is toegevoegd. [N 7, 16; N 12, 40; N 12A, 4b; JG 1b, 2c; L 6, 3a; L 41, 1; Wi 5; R 3, 31; monogr.; add uit N 12, 41 en Goossens 1963, kaart 20]
I-5
|
| 33237 |
knolvoer, rapen (coll.) |
groen:
gryi̯n (Q078p Wellen)
|
Rapen in het algemeen, als groenvoer of als ingekuild voer voor het vee gebruikt; herfstknollen. [N 12A, 4a; JG 1b, 2c; monogr.; add. uit N 11A, 29f en 29g; N 12, 40, N Q, 11a]
I-5
|
| 18262 |
knoop |
knoop:
knauwp (Q078p Wellen),
knooëp - knéuëp (Q078p Wellen),
knǫwp (Q078p Wellen)
|
Hoe noemt U: een knoop in het algemeen [N 62 (1973)] || knoop (enkelvoud - meervoud) [ZND 01 (1922)] || Plat, rond schijfje of min of meer bolvormig voorwerpje van been, hout, metaal enz., dat aan kleding of andere gebruiksvoorwerpen wordt genaaid, hetzij als een middel om ze te doen sluiten of met een deel van hetzelfde of met een ander stuk te verbinden. [N 59, 135; N 62, 65a; Gi 1.IV, 48; Wi 5; S 18; MW; monogr.]
II-7, III-1-3
|
| 32990 |
knoop van de korenhalm |
knoop:
(mv knø̜yp)
knǫup (Q078p Wellen)
|
De verdikking die zich op regelmatige afstanden in de stengel van de korenhalm bevindt. Ook de opgegeven meervoudsvormen van de woordtypen knoop en knook zijn in het lemma opgenomen; cf. hoop met meervouden in het lemma ''molshoop in het grasland'' (2.5) in aflevering I.3. Zie afbeelding 2, c. [JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 18425 |
knoopsgat |
knoopskot:
knopskuwǝt (Q078p Wellen),
knopskot:
knopskoet (Q078p Wellen),
knopskoewet (Q078p Wellen)
|
Gat, spleetvormige opening in een kledingstuk enz., waar men een knoop door kan halen om het te sluiten. Het knoopsgat bestaat uit een rechte snede, met aan de voorkant een peervormig nestelgaatje. Dat nestelgaatje moet 3 millimeter in doorsnee zijn. Het knoopsgat moet altijd 3 à 4 millimeter groter zijn dan de middellijn van de knoop welke er door moet komen. Als het knoopsgat ingesneden is, moet men het omwerken met de omslagsteek (Papenhuyzen III, pag. 16-17). [N 62, 40; Gi 1.IV, 41; MW; monogr.] || Hoe noemt U een knoopsgat? [N 62 (1973)] || Knoopsgat [-gat, -koet, -luik] [N 114 (2002)]
II-7, III-1-3
|
| 34337 |
knorren |
knochelen:
knǫxǝlǝ (Q078p Wellen),
knorren:
knorǝ (Q078p Wellen),
knǫrǝ (Q078p Wellen),
knuchelen:
knø̜xǝlǝ (Q078p Wellen),
krochen:
kroxǝ (Q078p Wellen),
kruchelen:
krøxǝlǝ (Q078p Wellen)
|
Het natuurlijke geluid van een varken. [N 19, 23; Wi 56; JG 1a, 1b; monogr.]
I-12
|
| 19350 |
knorrepot |
bronk-appel:
ənə brunkapəl (Q078p Wellen),
gemene kerel:
wa ənə gəmijnə kjāl (Q078p Wellen),
grommelpiet:
grommelpie (Q078p Wellen),
grommelpot:
groemmelpot (Q078p Wellen),
wa ne groemelpot (Q078p Wellen),
kriekel:
enne kriekel (Q078p Wellen),
lastige burger:
enne le-stige burger (Q078p Wellen),
lastige mens:
wa n lästege mins (Q078p Wellen),
lastige patroon:
enne le-stige patroon (Q078p Wellen),
pruttelpie:
enne prüttelpie (Q078p Wellen),
pruttelpot:
wa ne pruttelpot (Q078p Wellen),
zoeipot:
zuijpot (Q078p Wellen)
|
Een lastig persoon, een knorpot (greef?). [ZND 35 (1941)] || knorrepot [ZND 01 (1922)] || Wat een gemelijke kerel (altijd misnoegd, knorrig). [ZND 24 (1937)] || Wat een knorrepot ! (Het echte dialectwoord opgeven). [ZND 28 (1938)]
III-1-4
|
| 17880 |
knuppel, knots |
kluppel:
kloeͅp.əl (Q078p Wellen),
kluppel (Q078p Wellen),
kløpəl (Q078p Wellen),
klupper:
klupper (Q078p Wellen),
klèpper (Q078p Wellen),
knuppel:
knèŭpel (Q078p Wellen),
knəpəl (Q078p Wellen)
|
hoe heet een korte dikke stok, b.v. om noten af te werpen. [ZND 28 (1938)] || knuppel [RND], [ZND 01 (1922)], [ZND 36 (1941)], [ZND m]
III-1-2
|