| 31868 |
maaien |
maaien:
mɛ̄i̯ǝ (L215a Wellerlooi)
|
Vóór het verschijnen van de maaimachines werd het gras in het algemeen met de zeis gemaaid; de lemma''s van deze paragraaf hebben dan ook alleen op het maaien met de zeis betrekking. Aan het slot van de paragraaf over de zeis komt de grasmaaimachine zelf nog ter sprake. Hieronder zijn opgenomen de algemene benamingen voor het maaien: het afsnijden van het gras, het koren of een ander gewas met de zeis. In dit lemma en in de klankkaart wordt het woord maaien zèlf gedocumenteerd; in het volgende lemma, ''gras (af)maaien'', worden dan de specifieke of afwijkende woorden en woordvormen met betrekking tot het gras opgenomen. Zo zullen in de aflevering over de Akkerbouw de specifieke woorden voor het maaien van het graan en de andere gewassen worden gegeven. In de klankkaart is de klankkleur en de lengte van de klinker aangegeven; korte klinkers hebben een toevoeging aan het symbool. De aan- en afwezigheid van de j-klank is niet in kaart gebracht, maar uit de varianten in het lemma zelf af te lezen; per aangegeven klankkleur staan steeds de varianten met j-klank vooraan. Wanneer er meer dan één variant voor een plaats was opgegeven, is bij voorkeur het materiaal van de mondelinge enquêtes in kaart gebracht.' [N 11, add.; N 14, 86 add.; N 18, 67 add.; JG 1a, 1b; A 2, 70; A 3, 38, 40d; A 23, 16; L A2, 325, 483; L 4, 38; L 35, 85; L 39, 41; R 1; RND 122; S 22 add.; Wi 40; Lu 2, 34 II; monogr.]
I-3
|
| 25165 |
maansverduistering |
clips aan de maan:
klips an de moan (L215a Wellerlooi)
|
Eclips van de maan [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 25162 |
maanx |
maan:
moan (L215a Wellerlooi)
|
maan [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 24879 |
madeliefje |
meibloemetje:
-
meiblümke (L215a Wellerlooi),
meibloempje:
męi̯blymkǝ (L215a Wellerlooi),
meizoentje:
męi̯zyntjǝ (L215a Wellerlooi),
-
meizüntje (L215a Wellerlooi)
|
Bellis perennis L. Een zeer algemeen voorkomend plantje met losse witte bloempjes, die aan de uiteinden paarsrood kunnen aanlopen, met een geel hartje. Het komt voor in weilanden, op gazons en in bermen en bloeit bijna het hele jaar door, vooral van april tot september. Het varieert in hoogte van 5 tot 15 cm en wordt ook vaak meizoentje genoemd. Door de onzekere etymologie van het woord meizoentje, waarin mei- oorspronkelijk vermoedelijk eerder "weide" dan "mei(maand)" betekent, met zijn vele (volksetymologische) vervormingen, is de onderverdeling van de verschillende typen zeer globaal gehouden. Invoeging van -l- (en -r-) komt voor onder meibloempje en meizoetje; de betrokken varianten staan telkens achteraan in de behandeling van de woordtypen; molenzoetje is echter apart gehouden. [A 17, 1a; A 49B, 1a; L 40, 81; monogr.] || madeliefje [DC 17 (1949)]
I-5, III-4-3
|
| 19110 |
maken |
maken:
maken (L215a Wellerlooi)
|
maken [DC 02 (1932)]
III-1-4
|
| 20205 |
man |
kerel:
kɛl (L215a Wellerlooi),
man:
man (L215a Wellerlooi, ...
L215a Wellerlooi),
mens:
mīns (L215a Wellerlooi),
mî:ns (L215a Wellerlooi)
|
man [RND], [RND], [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 20154 |
man, manspersoon |
kerel:
betekenis naar ongunstige kant
kel (L215a Wellerlooi),
mens:
meer gunstige betekenis
meens (L215a Wellerlooi)
|
man. (Bestaat er een woord voor man in de beteekenis van echtgenoot?) [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 26825 |
mand |
mand:
man (L215a Wellerlooi)
|
De algemene benaming voor een uit wissen gevlochten mand. Zie ook afb. 284. Uit het materiaal blijkt dat er niet altijd een onderscheid wordt gemaakt tussen de woorden mand en korf. Als dat wel wordt gedaan, duidt men met het eerste woord eerder een mand met oren aan, terwijl men het tweede gebruikt voor een mand met een hengsel (vgl. Janssens, pag. 24 e.v.). Zie ook het lemma ɛkorfɛ.' [N 20, 48; N 40, 37; L 1 a-m; S 23; monogr.]
II-12
|
| 17984 |
mankeren |
mankeren:
mankīēre (L215a Wellerlooi),
schelen:
schille (L215a Wellerlooi)
|
mankeren [SGV (1914)] || schelen, mankeren [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 34449 |
mannelijk jong van de geit |
bokje:
bøkskǝ (L215a Wellerlooi)
|
[N 19, 71b; N 19, 71a; N 77, 76; A 9, 21]
I-12
|