| 33191 |
aanaardploeg |
aanaarder:
anārdǝr (L216p Oirlo),
anē̜rdǝr (K358p Beringen),
ǭnē̜rǝr (K318p Berverlo),
ǭǝnē̜rdǝr (L312p Neerpelt),
aanaardingsploeg:
ǭǝnē̜rdeŋsplux (L312p Neerpelt),
aanaardploeg:
ǫǝnē̜rtplux (L282p Achel, ...
L286p Hamont),
aanhoger:
ānhugǝr (L317p Bocholt),
ānhyǝgǝr (L324p Baexem, ...
L322p Haelen,
L382p Montfort),
ānhø̄gǝr (L332p Maasniel),
ānhø̄i̯gǝr (L321p Neeritter),
ānhø̜̄gǝr (L325p Horn),
ē̜nhygǝr (P046p Linkhout),
ǫnhygǝr (P051p Lummen, ...
P176a Melveren),
ǭnhø̄gǝr (P222p Opheers),
ǭnjhigǝr (Q003p Genk),
aanhoogploeg:
ānhyǝxplōx (L324p Baexem, ...
L322p Haelen,
L265b Kronenberg),
ānhø̄xplōx (L331b Boukoul, ...
L377p Maasbracht,
L331p Swalmen),
ānhø̜i̯xplux (L328p Heel),
aanhoogploegje:
ānhø̄xplø̄xskǝ (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen),
aardappelaanbouwer:
ɛrpǝlanbǫu̯ǝr (L209p Merselo),
aardappelenploeg:
ē̜rpø̜lǝplōx (L321p Neeritter),
ē̜rpǝlǝplōx (L324p Baexem, ...
L317p Bocholt,
L422p Lanklaar,
L322a Nunhem,
L329p Roermond,
L374p Thorn),
īrpǝlǝplōx (L372p Maaseik),
ɛrpǝlǝplux (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L192a Siebengewald),
aardappelenploegje:
ērapǝlǝplø̄xskǝ (Q099q Rothem),
aardappelhoger:
jętapǝlhø̄gǝr (Q162p Tongeren),
jɛrpǝlhø̄gǝr (Q178p Val-Meer),
ērapǝlhygǝr (Q192p Margraten),
īǝrpǝlhȳǝgǝr (Q032a Puth),
aardappelploeg:
jāpǝlplux (Q156p Borgloon),
ē̜rpǝlplōx (L360p Bree, ...
L292p Heythuysen,
L289a Hushoven,
L289b Leuken,
L292a Maxet,
L288p Nederweert,
Q036p Nuth,
L318b Tungelroy),
ɛrpǝlplux (L215p Blitterswijck),
aardappelploegje:
ē̜rpǝlplø̄xskǝ (L318b Tungelroy),
aardappelsploeg:
ęrpǝlsplōx (Q111p Klimmen),
aftrekker:
āftrękǝr (L372p Maaseik),
grippentrekker:
grepǝntrękǝr (L265b Kronenberg
[(grip "greppel")]
),
hakploeg:
hakplux (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L192a Siebengewald
[(zowel om pootvoren te maken als om aan te aarden)]
,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L268p Velden,
L214p Wanssum),
hoger:
hygǝr (P050p Herk-de-Stad),
hyǝgǝr (P048p Halen, ...
Q113p Heerlen,
Q039p Hoensbroek),
hȳgǝr (Q211p Bocholtz, ...
P218p Borlo,
Q117p Nieuwenhagen,
Q117a Waubach),
hȳǝjǝr (Q121c Bleijerheide),
høi̯gǝr (P188p Hoepertingen, ...
P222p Opheers),
høi̯ǝgǝr (Q204a Mechelen),
hø̄gǝr (Q176a Ketsingen, ...
P118p Kozen,
Q180p Mal),
hø̜gǝr (Q039p Hoensbroek, ...
Q077p Hoeselt),
hø̜i̯gǝr (Q156p Borgloon),
hēgǝr (Q170p Grote-Spouwen),
uǝgǝr (P174p Velm),
ȳgǝr (P178p Brustem),
hoog:
hyǝx (Q101p Valkenburg),
hø̄x (L331p Swalmen),
hoogploeg:
heǝxplux (Q072p Beverst),
hixplux (Q002p Hasselt, ...
P055p Kermt,
P054p Spalbeek),
huxplōx (Q211p Bocholtz, ...
Q191p Cadier,
Q198p Eijsden,
Q193p Gronsveld,
Q204a Mechelen,
Q198b Oost-Maarland,
Q194p Rijckholt,
Q098p Schimmert),
hu̯ø̜xplōx (L425p Grevenbicht / Papenhoven),
hyǝxplōx (Q192p Margraten, ...
L382p Montfort,
Q116p Simpelveld,
Q101p Valkenburg),
hȳxplux (Q071p Diepenbeek),
hȳxplōx (Q121c Bleijerheide, ...
Q113p Heerlen,
Q096c Neerharen,
Q096d Smeermaas,
Q117a Waubach,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
hȳǝxplux (P107a Rummen),
hȳǝxplōx (Q121c Bleijerheide, ...
Q035p Brunssum,
L429p Guttecoven,
Q039p Hoensbroek,
Q111p Klimmen,
Q204a Mechelen,
Q197p Noorbeek,
Q111q Ransdaal,
Q203a Reijmerstok,
Q112z Ten Esschen,
Q197a Terlinden),
hø̄xplux (Q077p Hoeselt),
hø̄xplōx (L426p Buchten, ...
Q027p Doenrade,
Q018p Geulle,
Q112a Heerlerheide,
L426z Holtum,
Q009p Maasmechelen,
L332p Maasniel
[(met een hartvormige schaar)]
,
L294p Neer,
L387p Posterholt,
Q014p Urmond,
L386p Vlodrop),
hø̄xplǫu̯x (L430p Einighausen, ...
L434p Limbricht,
Q020p Sittard),
hø̄ǝxplōx (L429a Berg, ...
Q111p Klimmen,
Q015a Meers,
Q033p Oirsbeek),
hø̄ǝÙxplux (Q158p Riksingen),
hø̜̄i̯xplōx (Q098p Schimmert, ...
Q097p Ulestraten),
hø̜i̯xplux (Q076p Romershoven, ...
P177p Zepperen),
hø̜xplux (Q178p Val-Meer),
hø̜xplōx (Q019a Neerbeek),
hīxplōx (Q002b Kiewit, ...
P057p Kuringen),
u̯ø̜xplōx (Q011p Boorsem),
ȳxplux (P175p Gingelom, ...
P213p Niel-Bij-Sint-Truiden),
ȳǝxplōx (L424p Meeswijk),
ūǝxplux (P176p Sint-Truiden),
hoogploegje:
hø̄xplø̄xskǝ (Q022p Munstergeleen, ...
L294p Neer),
kolenkop:
kulǝkǫp (Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
omganger:
ømgɛŋǝr (L115p Mook
[(voor het maken van pootvoren en voor het aanaarden)]
),
opbouwploeg:
ǫp˱bǫu̯plōx (L248p Lottum
[(met 2 tegen elkaar liggende riesters)]
),
ophoger:
ophyǝgǝr (L369p Kinrooi),
ǫphygǝr (L372p Maaseik),
ǫphø̄gǝr (L321a Ittervoort),
ophoogploeg:
ǫbȳxplō.x (L422p Lanklaar, ...
L423p Stokkem),
ǫphȳxplōu̯x (Q187p Sint Pieter),
ophoogploegje:
ǫpyxpløxskǝ (L420p Rotem),
optrekker:
ǫptrękǝr (L360p Bree, ...
L371a Geistingen,
L369p Kinrooi,
L319p Molenbeersel,
L367p Neerglabbeek,
L416p Opglabbeek,
L415p Opoeteren),
opvaarploeg:
op˲vōrplōx (L371a Geistingen),
ǫp˱vārplux (L265p Meijel),
patattenploeg:
pǝtatǝplux (P175p Gingelom),
pǝtatǝplōx (L295p Baarlo, ...
L269b Boekend,
L355p Peer,
L266p Sevenum,
L268p Velden),
pǝtɛtǝplux (P108p Grazen, ...
P048p Halen,
P107a Rummen),
pǝtɛʔǝplux (K314p Kwaadmechelen),
patattenploegje:
pǝtatǝplyxskǝ (L282p Achel),
ploeg:
plux (K318p Berverlo, ...
P175p Gingelom,
K316p Heppen,
K314p Kwaadmechelen,
K317p Leopoldsburg,
K278p Lommel,
Q166p Vechmaal),
plōx (L295p Baarlo, ...
L429a Berg,
Q007p Eisden,
Q193p Gronsveld,
L413p Helchteren,
Q039p Hoensbroek,
L325p Horn,
Q009p Maasmechelen,
L332p Maasniel,
L416p Opglabbeek,
L371p Ophoven,
L329p Roermond,
L373p Roosteren,
Q101p Valkenburg,
Q008p Vucht),
plǫu̯x (Q020p Sittard),
ploeg voor aan te hogen:
plux ver an tǝ hīgǝ (Q002p Hasselt),
ploeg zonder riester:
plōx zǫŋǝ rēǝstǝr (L289p Weert),
ploegje:
pluxskǝ (K358p Beringen, ...
L314p Overpelt),
plyxskǝ (L312p Neerpelt),
pløxskǝ (L370p Kessenich),
rijentrekker:
rīi̯ǝtrękǝr (L322a Nunhem
[(om te poten en om aan te aarden)]
),
rijploeg:
rīplōx (Q101p Valkenburg),
schalmploeg:
sxalmplux (L286p Hamont),
vleugelploeg:
vlø̄gǝlplōx (L246p Horst
[(met één grote vleugelschaar)]
),
voordentrekker:
vōrdǝntrękǝr (L289p Weert),
voormachine:
vǭrmǝsxin (L269p Blerick),
voortrekker:
vu̯ǫrtrękǝr (Q162p Tongeren),
vorentrekker:
vorǝntrękǝr (L265p Meijel),
vurǝtrękǝr (Q028p Jabeek, ...
Q033p Oirsbeek),
vōrǝntrękǝr (L324p Baexem, ...
L215p Blitterswijck,
L214a Geysteren,
L291p Helden
[(met 3 of 4 scharen)]
,
L246p Horst,
L289b Leuken,
L377p Maasbracht,
L003p Maurik,
L003p Maurik,
L217p Meerlo,
L383p Melick
[(met 4 scharen)]
,
L209p Merselo,
L159a Middelaar,
L115p Mook,
L288a Ospel,
L163p Ottersum,
L290p Panningen,
Q020p Sittard,
L246a Swolgen,
L270p Tegelen,
L245b Tienray,
L268p Velden,
L271p Venlo,
L214p Wanssum,
L289p Weert,
K361p Zolder),
vōǝrǝntrękǝr (L216p Oirlo),
vūǝrǝntrękǝr (L192b Aijen),
vǭrǝntrękǝr (Q204a Mechelen, ...
L294p Neer
[(met 4 verwisselbare aanhogers of schoffels)]
),
wroeler:
vrø̜i̯lǝr (P051p Lummen),
wroeter:
vrutǝr (L357p Bos, ...
L352p Hechtel,
L354p Wijchmaal),
vry.tǝr (L314p Overpelt),
vryi̯tǝr (K358p Beringen, ...
K278p Lommel,
P044p Zelem),
vrytǝr (L282p Achel, ...
K358p Beringen,
P049p Donk,
K316p Heppen,
K359p Koersel,
K278p Lommel,
K357p Paal,
K353p Tessenderlo,
P044p Zelem),
vrȳtǝr (K314p Kwaadmechelen
[(thans)]
),
vrø̜i̯tǝr (K359p Koersel, ...
P051p Lummen,
P045p Meldert),
vrētǝr (L360p Bree)
|
Een lichte soort ploeg door paardekracht getrokken, die open voren trekt, met een schaar "in de vorm van een varkenssnuit" (zegsman van L 328) of met twee scharen ruggelings tegen elkaar geplaatst, die de grond naar beide zijden wegschuift, tegen de rij aardappelplantjes aan. Met hetzelfde stuk gereedschap kunnen ook de voren worden getrokken waarin gepoot kan worden. Soms geeft de zegsman dat ook uitdrukkelijk aan. Er kan evenwel ook met een normale, d.w.z. éénscharige, ploeg worden gepoot; zie de algemene toelichting bij de paragraaf over het poten. Ook wanneer door de zegsman in het midden is gelaten of de aanaardploeg met paardekracht of door mankracht (zie het lemma Aanaardhandploeg) wordt voortgetrokken, is de opgave hier ondergebracht. In enkele plaatsen in het zuidwesten is wel opgegeven dat er met de ploeg werd aangeaard, zonder dat evenwel het woord voor die ploeg werd opgegeven, dat zijn P 113, 115, 119, 173, 176, 176a, 177, 177a, 180, 187, Q 76 en 79a. [N 12, 25; N J, 8b; JG 1c; monogr.; add uit N 11, 30, 31; N 12, 24]
I-5
|