| 25674 |
wanmolen |
duivel:
dȳ.vǝl (P227p Vorsen),
duivelmolen:
dy.vǝlmø̄.lǝ (P224p Boekhout),
dyvǝlmøi̯lǝ (P214p Montenaken),
dyvǝlmø̄lǝ (P180p Kerkom),
dyvǝlmø̜i̯lǝ (P179p Aalst, ...
P218p Borlo,
P182p Buvingen,
P175p Gingelom,
P173p Halmaal,
P219p Jeuk,
P180p Kerkom,
P220p Mechelen-Bovelingen,
P174p Velm),
goedmolen:
gūtmyø.lǝ (Q178p Val-Meer, ...
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
gűtmiɛ.lǝ (Q171p Vlijtingen),
kafblazer:
kāfbluzǝr (L317p Bocholt),
kāfblø̄zǝr (Q204a Mechelen),
kāfblø̄ǝzǝr (Q113p Heerlen, ...
Q099q Rothem),
kāfblǭzǝr (Q211p Bocholtz, ...
L322p Haelen),
kāfblǭǝzǝr (P176a Melveren),
kafmolen:
kafmø̄.lǝ (K357p Paal),
kafmø̄lǝ (P048p Halen, ...
K314p Kwaadmechelen,
K278p Lommel,
L265p Meijel,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
kafmø̜i̯lǝ (P176p Sint-Truiden),
kāfmø̄lǝ (L295p Baarlo, ...
L269p Blerick,
L326p Grathem,
L321p Neeritter,
L329p Roermond,
L266p Sevenum,
L331p Swalmen,
L318b Tungelroy,
Q097p Ulestraten,
Q101p Valkenburg,
L268p Velden,
L271p Venlo),
kǭfmyø̜.lǝ (Q077p Hoeselt, ...
Q162p Tongeren),
kuismachine:
kø̜smǝšen (P177a Ordingen),
molen:
my`ø.lǝ (Q174p Herderen),
poetsmolen:
poetsmolen (L250p Arcen),
putsmø̜jlǝ (P120p Alken),
reiniger:
ręi̯nǝgǝr (L366p Gruitrode, ...
L355a Linde,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
Q078p Wellen),
ręǝnǝgǝr (P188p Hoepertingen),
rits:
rets (P175p Gingelom),
schuurmolen:
šø̄rmø̄lǝ (Q198b Oost-Maarland),
stofmolen:
stǫfmø̄lǝ (L247p Broekhuizen),
trieur:
triø̜̄r (Q167p Koninksem, ...
Q095p Maastricht,
Q177p Millen,
L387p Posterholt,
P176p Sint-Truiden),
waaimolen:
węi̯mø̄.lǝ (Q009p Maasmechelen, ...
Q095p Maastricht),
wɛi̯mø̜lǝ (L324p Baexem, ...
L382p Montfort),
wan:
wan (L292p Heythuysen),
wanmolen:
wa.nmø̜i̯.lǝ (P179p Aalst, ...
P120p Alken,
P049p Donk,
P184p Groot-Gelmen,
Q074p Kortessem,
P047p Loksbergen,
P121p Ulbeek,
Q078p Wellen),
wamø̄.lǝ (P051p Lummen),
wanjmø̄lǝ (Q020p Sittard),
wanmiǝlǝ (L356p Grote-Brogel),
wanmjølǝ (Q089p Martenslinde, ...
Q175p Riemst),
wanmyø̜.lǝ (Q077p Hoeselt, ...
Q167p Koninksem,
Q169p Membruggen,
Q076p Romershoven,
Q168p s-Herenelderen,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
Q181p Sluizen,
Q162p Tongeren,
Q155p Werm,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
wanmyǝ.lǝ (Q121c Bleijerheide, ...
L421p Dilsen,
Q113p Heerlen,
Q039p Hoensbroek,
Q188p Kanne,
Q111p Klimmen,
L372p Maaseik,
Q111q Ransdaal,
L420p Rotem,
Q112b Ubachsberg,
Q172p Vroenhoven,
Q117a Waubach),
wanmȳlǝ (L289a Hushoven),
wanmȳǝ.lǝ (L317p Bocholt, ...
L419p Elen),
wanmøi̯.lǝ (P119p Sint-Lambrechts-Herk),
wanmøi̯lǝ (P178p Brustem, ...
P115p Duras),
wanmøǝ.lǝ (L422p Lanklaar, ...
P222p Opheers),
wanmø̄.lǝ (L282p Achel, ...
K358p Beringen,
Q160p Bommershoven,
Q011p Boorsem,
Q156p Borgloon,
Q071p Diepenbeek,
Q242p Diets-Heur,
Q007p Eisden,
L353p Eksel,
P186p Gelinden,
Q153p Gors-Opleeuw,
L286p Hamont,
L352p Hechtel,
Q164p Heks,
L413p Helchteren,
Q158a Henis,
K360p Heusden,
L414p Houthalen,
Q188p Kanne,
L316p Kaulille,
Q152p Kerniel,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
L315p Kleine-Brogel,
K359p Koersel,
Q088p Lanaken,
Q240p Lauw,
P046p Linkhout,
Q009p Maasmechelen,
Q095p Maastricht,
Q177p Millen,
L319p Molenbeersel,
Q096c Neerharen,
L312p Neerpelt,
Q010p Opgrimbie,
L371p Ophoven,
L314p Overpelt,
Q157a Overrepen,
K357p Paal,
Q161p Piringen,
Q012p Rekem,
Q241p Rutten,
L313p Sint Huibrechts Lille,
P058p Stevoort,
L423p Stokkem,
Q166p Vechmaal,
Q080p Vliermaal,
Q075p Vliermaalroot,
L354p Wijchmaal,
P118a Wijer,
Q073p Wimmertingen,
Q079a Wintershoven,
K361p Zolder,
Q001p Zonhoven),
wanmø̄i̯.lǝ (Q160a Haren, ...
P118p Kozen),
wanmø̄lǝ (L244c America, ...
L295p Baarlo,
L324p Baexem,
L429a Berg,
K318p Berverlo,
P113p Binderveld,
L269p Blerick,
L215p Blitterswijck,
L287p Boeket,
L331b Boukoul,
L247p Broekhuizen,
L434a Broeksittard,
L426p Buchten,
L320a Ell,
L371a Geistingen,
Q021p Geleen,
L164p Gennep,
Q018p Geulle,
L214a Geysteren,
L326p Grathem,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
Q203p Gulpen,
L429p Guttecoven,
L322p Haelen,
P048p Halen,
L320c Haler,
Q112a Heerlerheide,
L165p Heijen,
L291p Helden,
K316p Heppen,
P050p Herk-de-Stad,
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
L426z Holtum,
Q100p Houthem,
L321a Ittervoort,
K317a Kerkhoven,
K314p Kwaadmechelen,
L289b Leuken,
L211p Leunen,
K278p Lommel,
L377p Maasbracht,
L377p Maasbracht,
L332p Maasniel,
Q095p Maastricht,
Q204a Mechelen,
L217p Meerlo,
L265p Meijel,
P045p Meldert,
Q034p Merkelbeek,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L382p Montfort,
L115p Mook,
Q022p Munstergeleen,
L288p Nederweert,
L321p Neeritter,
Q197p Noorbeek,
L427p Obbicht,
Q033p Oirsbeek,
Q198b Oost-Maarland,
K315p Oostham,
P177a Ordingen,
L288a Ospel,
L163p Ottersum,
L387p Posterholt,
Q032a Puth,
L329p Roermond,
L373p Roosteren,
Q099q Rothem,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
Q032p Schinnen,
L266p Sevenum,
Q020p Sittard,
Q096d Smeermaas,
L378p Stevensweert,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
L246a Swolgen,
L270p Tegelen,
Q112z Ten Esschen,
Q197a Terlinden,
K353p Tessenderlo,
L374p Thorn,
L245b Tienray,
L318b Tungelroy,
Q097p Ulestraten,
Q014p Urmond,
L268p Velden,
L163b Ven-Zelderheide,
L271p Venlo,
L386p Vlodrop,
Q008p Vucht,
L214p Wanssum,
L289p Weert,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler,
P044p Zelem),
wanmø̄ǝ.lǝ (Q006p Leut, ...
L424p Meeswijk,
Q013p Uikhoven),
wanmø̜̄lǝ (L325p Horn),
wanmø̜i̯lǝ (P176a Melveren, ...
P117p Nieuwerkerken,
P107a Rummen,
P176p Sint-Truiden,
P172p Wilderen),
wanmø̜lǝ (Q211p Bocholtz, ...
L381p Echt,
L294p Neer,
L290p Panningen,
Q098p Schimmert,
Q178p Val-Meer),
wanmē.lǝ (Q002a Godschei, ...
Q002p Hasselt,
P055p Kermt,
Q002b Kiewit,
P057p Kuringen,
L355p Peer,
P056p Stokrooie),
wanmēǝ.lǝ (P053p Berbroek, ...
P052p Schulen),
wanmęlǝ (L355a Linde, ...
L355p Peer),
wanmīlǝ (Q004p Gelieren Bret),
wanmīǝlǝ (L417p As, ...
L359p Beek,
Q072p Beverst,
L360p Bree,
L363p Ellikom,
Q003p Genk,
L366p Gruitrode,
Q081a Heesveld-Eik,
L364p Meeuwen,
Q082p Munsterbilzen,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
L358p Reppel,
L361p Tongerlo,
L365p Wijshagen,
Q005p Zutendaal),
wanmīɛ.lǝ (Q083p Bilzen, ...
Q087p Gellik,
Q170p Grote-Spouwen,
Q094p Hees,
Q090p Mopertingen,
Q091p Veldwezelt,
Q084p Waltwilder),
wā.nmøylǝ (P187p Berlingen, ...
P188p Hoepertingen),
wā.nmø̄.lǝ (Q159p Broekom, ...
Q079p Guigoven,
P197p Heers,
Q157p Jesseren),
wā.nmø̜i̯.lǝ (P195p Gutschoven, ...
P177a Ordingen,
P223p Rukkelingen-Loon,
P177p Zepperen),
węi̯nmø̄.lǝ (Q165p Hopmaal),
wanselmolen:
wansǝlmyø.lǝ (Q163p Berg),
wansmolen:
wansmȳǝlǝ (Q193p Gronsveld),
wantmolen:
wantmyø̜.lǝ (Q168a Rijkhoven, ...
Q181p Sluizen),
wantmø̄.lǝ (Q182p Nerem),
wā.ntmøylǝ (P192p Voort),
windmolen:
wendjmø̄lǝ (L326p Grathem),
windmø̄lǝ (L268p Velden),
wīndmø̄lǝ (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
zeefmolen:
zeefmolen (L210p Venray),
zuiveraar:
zø̜i̯vǝrēǝr (P120p Alken)
|
De wanmolen is een toestel waarbij wind wordt verwekt door schoepen of vleugels die door middel van een draaiijzer in beweging worden gebracht. Die wind blaast tegen een schuingeplaatst rooster, waarboven een trechter is geplaatst. Door deze trechter loopt het nog met kaf en graanafval vermengde graan langzaam op het rooster. Door de wind waait het afval weg; het graan glijdt naar beneden, komt dan, tenminste bij rogge en tarwe, nogmaals op een daaronder geplaatst rooster, waarover nogmaals wind waait en komt tenslotte terecht in een vat waarmee de maat werd bepaald (zie de aflevering over de molenaarsterminologie, WLD II,3), of, bij latere uitvoeringen, via een schuif in zakken. Wanneer het type kafmolen naast het type wanmolen in één plaats voorkomt, dan duidt het eerste doorgaans de ouderwetse wanmolen zonder zandzeef aan.Vanwege het helse kabaal dat de wanmolen maakte, werd deze wel duivel of duivelmolen genoemd. In L 320a merkt de zegsman dan ook op dat de ruimte waarin de wanmolen draait wel de hel wordt genoemd. Zie afbeelding 14. [N 14, 40a, 40b en 40c; JG 1a, 1b; monogr.; add. uit N 14, 49; R 3, 64] || Het werktuig waarmee de gerst na aankomst in de mouterij gereinigd wordt. Een trieur is een modernere, volmaaktere uitvoering van de wanmolen. Volgens de invuller uit L 377 wordt de gerst meestal niet eerst gereinigd, maar gaat direct in water. Zie ook de semantische toelichting bij het lemma ''trieur''. [N 35, 1; N 35, 8]
I-4, II-2
|