| 32859 |
wilde zuring |
broodjesstruik:
brītjǝstryk (L356p Grote-Brogel),
dove surkel:
dǫu̯vǝ sørkǝl (P188p Hoepertingen),
gauw-groot:
gő̜u̯grǫu̯t (Q078p Wellen),
haasjesklaver:
haskǝsklǭvǝr (K353p Tessenderlo),
hǫskǝsklāvǝr (P050p Herk-de-Stad),
hazebrood:
hǭzǝbrū.t (L314p Overpelt),
hazebroodje:
hazǝbrūǝtjǝ (L317p Bocholt),
hazeklaver:
hazeklaver (K316p Heppen, ...
L312p Neerpelt,
Q078p Wellen),
hãzǝklãvǝr (Q168p 'S-Herenelderen, ...
Q168a Rijkhoven),
hāǝzǝklaǝvǝr (P058p Stevoort),
hōzǝklǭvǝr (P114p Runkelen),
hǭzǝklǭvǝr (P195p Gutschoven),
hazeklee:
hāzǝklī (Q088p Lanaken),
hāzǝklīǝ (Q007p Eisden, ...
Q088p Lanaken,
L364p Meeuwen,
L288p Nederweert,
L368p Neeroeteren,
L371p Ophoven,
L362p Opitter,
L420p Rotem,
Q101p Valkenburg),
hǫu̯zǝklē (Q168p 'S-Herenelderen, ...
Q168a Rijkhoven),
hǫzǝklī (Q083p Bilzen),
hazeklever:
hazǝklęvǝr (L316p Kaulille, ...
L355p Peer),
hōzǝklē̜vǝr (K318p Berverlo),
hazezurkel:
hazezurkel (P192p Voort),
hondsribbe:
(mv)
hǫnsrøbǝn (K360p Heusden),
hondsurelle:
hǫnsǝręl (Q161p Piringen),
hǫnsǝręlj (Q162p Tongeren),
klaver:
klai̯ǝvǝr (P176p Sint-Truiden),
klaverzurkel:
klǭvǝrzørǝkǝl (P119p Sint-Lambrechts-Herk),
kleegras:
klēgrǫu̯ǝs (Q072p Beverst),
klisklaver:
klęsklǭvǝr (K318p Berverlo),
koekoeksla(ad):
kukukslāǝt (Q001p Zonhoven),
kukukslǭt (Q071p Diepenbeek, ...
K361p Zolder),
koesurelle:
kusǝręl (Q084p Waltwilder),
koeësulker:
kou̯ǝsø.lǝkǝr (Q159p Broekom),
konijnsklaver:
konijnsklaver (K357p Paal),
paardssurelle:
pē.šsǝrɛl (Q032a Puth),
pēršsǝręl (Q099q Rothem),
pēršsǫręl (Q101p Valkenburg),
pē̜rtsǝrɛl (Q009p Maasmechelen, ...
Q204a Mechelen),
pē̜tssuręl (Q113p Heerlen),
pɛrsǝręl (Q101p Valkenburg),
porteil (?):
pǝr`tęl (P177a Ordingen),
rietgras:
rit˲grǫǝs (P176a Melveren),
schaapsurelle:
šopsǝręl (Q077p Hoeselt),
steenklaver:
stīǝnklavǝr (P056p Stokrooie),
steenklee:
stęi̯klīǝ (L368p Neeroeteren),
stęi̯nklīǝ (L415p Opoeteren),
steenklever:
stēnklēvǝr (L353p Eksel),
suikerij:
sukǝręi̯ (Q198b Oost-Maarland),
(waarschijnlijk een contaminatie van suikerij en surelle)
sukǝ`ręl (Q112z Ten Esschen),
sulker:
se.lkǝr (Q083p Bilzen),
sy.lǝkǝr (Q160p Bommershoven, ...
Q164p Heks),
sø.lǝkǝr (Q088p Lanaken, ...
Q157a Overrepen),
sølkǝr (K357p Paal),
sølǝkǝr (K318p Berverlo, ...
L413p Helchteren,
K316p Heppen,
K359p Koersel,
L312p Neerpelt,
P107a Rummen,
P044p Zelem),
sø̜lǝkǝr (L355p Peer),
sęlǝkǝr (Q002p Hasselt),
surelle (fr.):
su`ręl (Q113p Heerlen, ...
Q009p Maasmechelen,
Q169p Membruggen),
su`ręlǝ (Q177p Millen),
su`rɛǝl (Q010p Opgrimbie),
sy`ręl (K278p Lommel, ...
Q204a Mechelen,
Q253p Montzen,
Q020p Sittard),
sę`rɛl (L372p Maaseik, ...
Q009p Maasmechelen,
Q198b Oost-Maarland,
Q014p Urmond),
sǝ`ręl (Q196a Banholt, ...
L429a Berg,
Q163p Berg,
Q086p Eigenbilzen,
Q021p Geleen,
Q193p Gronsveld,
Q105p Heer,
Q158a Henis,
Q100p Houthem,
Q088p Lanaken,
L422p Lanklaar,
Q095p Maastricht,
Q196p Mheer,
P213p Niel-Bij-Sint-Truiden,
Q033p Oirsbeek,
Q161p Piringen,
Q111q Ransdaal,
Q020p Sittard,
Q096d Smeermaas,
L374p Thorn,
Q162p Tongeren,
Q112b Ubachsberg,
Q097p Ulestraten,
Q014p Urmond,
P211p Waasmont,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
sǝ`ręla (Q240p Lauw),
sǫ`rɛl (Q203p Gulpen, ...
Q101p Valkenburg),
tsǝ`ręl (Q211p Bocholtz),
zu`ręl (Q018p Geulle),
zu`ręlǝ (Q182p Nerem),
zǫu̯`ręl (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
šǝ`ręl (Q072p Beverst),
(metathesis-vorm)
zu`lęr (Q178p Val-Meer),
surkel:
sirkǝl (P052p Schulen),
surkel (Q096c Neerharen, ...
L313p Sint Huibrechts Lille),
syrkǝl (P175p Gingelom, ...
P176a Melveren),
syrǝkǝl (Q156p Borgloon),
sȳrkǝl (P193p Mettekoven),
sø.rǝkǝl (Q166p Vechmaal),
sørkǝl (P186p Gelinden, ...
K360p Heusden,
P188p Hoepertingen,
P045p Meldert,
P114p Runkelen,
P054p Spalbeek),
sørǝkǝl (K358p Beringen, ...
L414p Houthalen,
K357p Paal,
K353p Tessenderlo),
sø̄rkǝl (Q001p Zonhoven),
sęrkǝl (Q002p Hasselt),
vuile kervel:
vø̄lǝ kø̜rvǝl (L414p Houthalen),
wilde klaver:
weldǝ klǭvǝr (P181p Muizen),
wilde klaver (P174p Velm),
wīlǝ klau̯vǝr (P218p Borlo),
wīlǝ klaǝvǝr (P058p Stevoort),
wīlǝ klǭvǝr (P188p Hoepertingen, ...
P121p Ulbeek),
wilde klee:
węlǝ klī (Q091p Veldwezelt),
wilde rabarber:
welj rǝbarbǝr (L370p Kessenich),
welǝ rǝbarbǝr (Q004p Gelieren Bret),
wilde rabarber (L318b Tungelroy),
wilde sulker:
weldǝ sølǝkǝr (P218p Borlo, ...
P182p Buvingen,
P173p Halmaal,
P172p Wilderen),
weljǝ sylǝkǝr (Q165p Hopmaal),
weljǝ sø.lǝkǝr (P187p Berlingen, ...
Q156p Borgloon,
Q159p Broekom,
P188p Hoepertingen,
Q075p Vliermaalroot),
welǝ sylǝkǝr (P197p Heers, ...
Q078p Wellen),
welǝ sø.lǝkǝr (P176b Bevingen, ...
Q079p Guigoven,
Q157p Jesseren,
Q152p Kerniel,
Q074p Kortessem,
P118p Kozen,
P117p Nieuwerkerken,
P177a Ordingen,
P223p Rukkelingen-Loon,
Q080p Vliermaal,
P118a Wijer,
Q073p Wimmertingen,
Q079a Wintershoven),
welǝ sølkǝr (P117p Nieuwerkerken),
welǝ sølǝkǝr (P179p Aalst, ...
P113p Binderveld,
P178p Brustem,
P175p Gingelom,
P219p Jeuk,
P176a Melveren,
P174p Velm,
P227p Vorsen),
wiljǝ sy.lǝkǝr (Q164p Heks, ...
P220p Mechelen-Bovelingen),
wiljǝ sø.lǝkǝr (P120p Alken, ...
P195p Gutschoven,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P121p Ulbeek,
P177p Zepperen),
wiljǝ sølǝkǝr (P186p Gelinden, ...
P184p Groot-Gelmen),
wilǝ sy.lǝkǝr (Q160p Bommershoven),
wilǝ sø.lǝkǝr (Q153p Gors-Opleeuw, ...
Q157a Overrepen),
wīlǝ sølkǝr (Q156p Borgloon, ...
Q156a Groot-Loon,
P121p Ulbeek,
P177p Zepperen),
wīlǝ sølǝkǝr (Q071p Diepenbeek),
wilde surelle:
weljǝ sǝ`ręl (L372p Maaseik),
welǝ šręl (Q089p Martenslinde),
welǝ šǝ`ręl (Q089p Martenslinde, ...
Q076p Romershoven,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern),
wil `zūręlǝ (Q242p Diets-Heur),
wilǝ su`ręl (Q168p 'S-Herenelderen),
wilǝ sǝ`ręl (P214p Montenaken, ...
Q168a Rijkhoven,
Q162p Tongeren),
wilǝ sǝ`ręlǝ (P212p Walshoutem),
wilǝ sǝ`rɛlj (Q167p Koninksem),
(metathesis-vorm)
wei̯ zu`lęr (Q181p Sluizen),
wilde surkel:
wei̯lǝ sørkǝl (Q156p Borgloon),
weldǝ syǝrkǝl (K317p Leopoldsburg),
weldǝ sørǝkǝl (P172p Wilderen),
welǝ sø.rǝkǝl (P223p Rukkelingen-Loon),
wilde surkel (K357p Paal),
wiljǝ sø.rǝkǝl (P197p Heers),
wilǝ syrkǝl (Q156p Borgloon, ...
Q156a Groot-Loon,
P222p Opheers,
P176p Sint-Truiden),
wilǝ sørkǝl (P175p Gingelom, ...
Q078p Wellen),
wilǝ sęrǝkǝl (Q002p Hasselt),
wīlǝ sørkǝl (Q071p Diepenbeek),
wilde zuring:
weljǝ zȳreŋ (L332p Maasniel),
wilde zurkel:
weldǝ zørǝʔǝl (K315p Oostham),
welǝ zørkǝl (P116p Gorsem, ...
P192p Voort),
welǝ zē̜rkǝl (P057p Kuringen),
wilde zuurmoes:
wejlt zūrmōs (L432p Susteren),
zulken:
zølǝkǝn (L282p Achel),
zulker:
zølkǝr (L326p Grathem, ...
L320c Haler,
L286p Hamont,
L289b Leuken,
L313p Sint Huibrechts Lille),
zølǝkǝr (L288p Nederweert, ...
L312p Neerpelt,
L288a Ospel,
L314p Overpelt),
zø̜lkǝr (L287p Boeket),
zęlkǝr (L418p Niel-bij-As),
zīlkǝr (L360p Bree),
zure surelle:
zūrǝ sǝręl (Q155p Werm),
zurik:
zurek (L265p Meijel),
zyrek (L163a Milsbeek, ...
L163p Ottersum),
zȳreg (L326p Grathem),
zuring:
zureŋ (L269p Blerick),
zuring (L215p Blitterswijck, ...
L330p Herten,
L325p Horn,
L211p Leunen,
L382p Montfort,
L270p Tegelen,
L214p Wanssum),
zyreŋ (L159a Middelaar),
zȳreŋ (K358p Beringen, ...
L331b Boukoul,
L247p Broekhuizen,
L164p Gennep,
L322p Haelen,
L165p Heijen,
L163p Ottersum,
L387p Posterholt,
L329p Roermond,
Q098p Schimmert,
L266p Sevenum,
L331p Swalmen,
L163b Ven-Zelderheide,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
zøreŋ (L290p Panningen),
zø̄reŋ (L244c America, ...
L295p Baarlo,
L268p Velden,
L271p Venlo),
zø̜i̯reŋ (L322a Nunhem),
zø̜reŋ (L291p Helden),
zōreŋ (L295p Baarlo, ...
L294p Neer),
zurkel:
zerkǝl (L418p Niel-bij-As, ...
L416p Opglabbeek),
zirkǝl (L366p Gruitrode, ...
L355a Linde,
L355p Peer),
zurkel (K318p Berverlo, ...
P218p Borlo),
zyrkǝl (L366p Gruitrode, ...
Q077p Hoeselt,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi),
zørkǝl (L317p Bocholt, ...
L326p Grathem,
P048p Halen,
L352p Hechtel,
L413p Helchteren,
L422p Lanklaar,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
L371p Ophoven,
L314p Overpelt,
L355p Peer,
L420p Rotem,
L423p Stokkem,
L374p Thorn),
zørǝkǝl (L282p Achel, ...
L286p Hamont,
Q002p Hasselt,
L312p Neerpelt),
zørǝʔǝl (K314p Kwaadmechelen, ...
K278p Lommel),
zørʔǝl (K278p Lommel),
zø̄rkǝl (K358p Beringen, ...
L360p Bree,
L371a Geistingen,
L370p Kessenich),
zø̜rkǝl (Q003p Genk, ...
Q002b Kiewit),
zęrkǝl (L360p Bree),
zuur:
zȳrkǝ (Q117a Waubach),
zǭr (L289a Hushoven),
zuurgras:
zōrgrās (L324p Baexem),
zuurkruid:
zūrkrūt (L426p Buchten),
zuurloof:
zōrlǫu̯f (L289a Hushoven),
zuurmelk:
zurmelk (Q113p Heerlen),
zǫu̯rmęlk (Q098p Schimmert),
zuurmoes:
zurmǫu̯s (Q020p Sittard),
zuurmoes (L425p Grevenbicht / Papenhoven),
zō.rmō.s (L415p Opoeteren),
zō.rmōs (L418p Niel-bij-As, ...
L318b Tungelroy),
zōrmōs (L321a Ittervoort, ...
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
L319p Molenbeersel,
L367p Neerglabbeek,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
L416p Opglabbeek),
zūrmōs (L429p Guttecoven, ...
L426z Holtum,
L377p Maasbracht,
Q022p Munstergeleen,
L427p Obbicht),
zūǝrmōs (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
zūǝrmǫs (Q121c Bleijerheide)
|
Wilde zuring of veldzuring, een algemeen voorkomende plant met rood uitziende stelen en een losse aarachtige bloemtop die in de weiden en langs de sloten groeit: Rumex acetosa (tot 50 cm hoog) of Rumex acetosella (25 cm hoog). Botanici onderscheiden vele variëteiten, die ongetwijfeld tussen de onderstaande namen zijn terug te vinden. Naamsverwarring met de klaverzuring (Oxalis acetosella), die van een andere familie is dan de veldzuring, slechts 10 cm hoog en met drietallige blaadjes gelijkend op de gewone klaver, is zeker niet uit te sluiten. De meest voorkomende volksnamen voor deze plant bevatten het element klaver-; daarom zijn deze apart geplaatst (groep B). Onder C staan nog enkele volksnamen die doorgaans andere planten aanduiden, zoals hazebrood (voor Luzula, veldbies), hondsribbe (voor Plantago lanceolata, smalle weegbree) en suikerij (voor Taraxacum, paardebloem); zie ook de toelichting bij het lemma ''oude grassoorten''. Wel moet onderscheid gemaakt worden tussen de hier behandelde wilde zuring die als onkruid wordt beschouwd en die de koeien niet eten (en dus moet worden bestreden) en de tamme zuring die als groente wordt gekweekt. De Limburgse volksnamen voor deze laatste plant komen ter sprake in de afleveringen over het Boerenhuis bij de moestuin. Zie afbeelding 1.' [N 14, 84a; JG 1b, 2c; L 34, 57; monogr.]
I-3
|