e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... dialect=L372p plaats=Maaseik

Overzicht

Gevonden: 4905
BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
akkergrens, grensvoor gescheidsvoor: gǝšęi̯.ts˲[voor] (Maaseik), scheiding: šęi̯eŋ (Maaseik), scheidsvoor: šęi̯.ts˲[voor] (Maaseik), voor: [voor] (Maaseik) De grens tussen twee afzonderlijke akkers in de vorm van een diepe voor die met de ploeg getrokken wordt. Zie voor de fonetische documentatie van de woorddelen øvoorŋ resp. øvoordŋ het lemma ɛploegvoorɛ (wld I.1, blz. 105-106).' [N 11, 56; N 11A, 120; JG 1a, 1b, 1c, 1d, 2c; L B2, 268; L 24, 27; L 41, 24; monogr.] I-8
akkersleep, weidesleep karbred: karbrīǝt (Maaseik), karreep: karręi̯.p (Maaseik), rijzer: ri ̞i̯.zǝr (Maaseik), sleep: slęi̯.p (Maaseik) Het toestel of werktuig waarmee men de akker en/of de weide sleept. Behalve de sleeptypen die door de afb. 89 t/m 95 worden voorgesteld, werd ook de omgekeerde eg als sleep gebruikt. Zo nodig verzwaarde men die met graszoden, een zak aarde of iets dergelijks. Vaak werd de sleepeg voorzien van berkenrijs, doorn- of braamtakken of prikkeldraad. Men kon deze tussen de egbalken door vlechten, onder de eg vastbinden of achter aan de eg bevestigen. Zulk een sleep gebruikte men vooral om pas gezaaid spurrie-, klaver-en graszaad slepend in de grond te brengen. Soms werd er ook een tarwe- of een aardappelveld mee bewerkt. De omgekeerde eg kon - al dan niet voorzien van rijshout e.d. - ook als weidesleep dienen, voor het slechten van molshopen, het fijner uitsmeren van verspreide mest en ter bestrijding van mosvorming. Men sleepte de akker of de weide soms ook wel met een grote bos berken- of andere takken, die men van voren bijeenbond of - gespreid - tussen twee balken klemde. Voor het ''sleep''-gedeelte van varianten verderop in het lemma zie men het simplex sleep aan het begin. In het lemma ''eg'' vindt men de waarde van het woord(deel ''eg'' resp. ''eg'' verklaard. [JG 1a+ 1b+ 1c+ 1d; N 11, 85; N 11A, 179 + 181b + c; N 14, 81; N 18, 22; N 27, 1a add.; N J, 10; N P, 17 + 18; N Q, 17; A 13, 16b; A 40, 10a + b; div.; monogr.] I-2
allerheiligen allerheiligen: allerheilege (Maaseik), allerIêligen (Maaseik), allərēͅlîge (Maaseik), alərhɛ.Iləchə (Maaseik), alərhɛ.Iləchɛ (Maaseik) Allerheiligen. [ZND 01 (1922)], [ZND 19A (1936)] III-3-3
allerzielen allerzielen: allerziele (Maaseik), allerzylen (Maaseik), allərsîle (Maaseik), alərzIələ (Maaseik) Allerzielen. [ZND 01 (1922)], [ZND 19A (1936)] III-3-3
alles kwijt keps: keps (Maaseik), Ich ben keps, cfr. Nd. ich bin kapps (of kips).  keps (Maaseik) Hij is alles kwijt (bij het spel alles verliezen). [ZND 01u (1924)] || Zonder geld. III-3-2
alpinomuts alpin (fr.): alpe͂ (Maaseik) alpino(muts) [patsj] [N 25 (1964)] III-1-3
altaar altaar (<lat.): op den altar (Maaseik), op den naltoar (Maaseik) Op het altaar (let op het geslacht!) [ZND 32 (1939)] III-3-3
alver avel: auwel (Maaseik) alver (vis) III-4-2
ambrosiuskorf ambrosiuskorf: ambrōsiǝskørf (Maaseik) Korf die een afbeelding is van bisschop Ambrosius, de patroon van de imkers. De korf wordt op deze wijze vervaardigd, meer als eerbetoon aan de H. Ambrosius of als curiositeit dan als een vorm die maatgevend of modern is. Hij dient om de zegen van de patroon van de imkers af te roepen. [N 63, 3f] II-6
andere damesschoenen hakschoen: hakšōn (Maaseik) damesschoenen; inventarisatie overige soorten; betekenis/uitspraak [N 24 (1964)] III-1-3