| 25968 |
watermolen |
watermolen:
wǭtǝr[molen] (P057p Kuringen)
|
Een molen die aangedreven wordt door waterkracht. Al naar gelang de bouwwijze onderscheidt men drie molentypes: de bovenslagmolen, de onderslagmolen en de turbinemolen. Zie hiervoor respectievelijk de lemmata ɛbovenslagmolenɛ, ɛonderslagmolenɛ en ɛturbinemolenɛ. Het woorddeel -ømolenŋ is fonetisch gedocumenteerd in het lemma ɛmolenɛ.' [Vds 2; Jan 2; Coe 2; Grof 3; N O, 32j; monogr.; N D add.; N D, 2]
II-3
|
| 30082 |
waterpas |
waterpas:
wɛtǝrpas (P057p Kuringen)
|
Instrument om te onderzoeken of iets horizontaal ligt of overal even hoog is. Het bestaat uit een houten of metalen lat waarin een glazen buis is aangebracht die zodanig met een vloeistof is gevuld dat er een luchtbel in overblijft. Wanneer de luchtbel zich binnen de op het glazen buisje aangebrachte merktekens bevindt, ligt het te meten voorwerp waterpas. Het glazen buisje werd in L 270 'waterpasglaasje' ('wātǝrpas˲glē̜skǝ') en in Q 121 'waterwaagglaasje' ('wasǝrwǫaxjlęǝsjǝ') genoemd. In Q 19 kende men ook een waterpas waarmee men horizontaal een meetpunt over een grotere afstand kon overbrengen. Men gebruikte dan een waterpas die aan een koord kon worden gehangen. Was het touw goed strak gespannen, dan kon men op dit licht waterpasje, bestaande uit een waterpasglas met luchtbel en een koperen omhulsel met twee oogjes of haakjes om het geheel aan een touw te hangen zien of een muur horizontaal was of met behulp van dit instrumentje iets zuiver waterpas uitzetten. Men noemde dit werktuig het 'waterpasje' ('wātǝrp'skǝ'). [N 30, 12a; monogr.; N 30, 12b add.]
II-9
|
| 18128 |
waterpokken |
wijnpokken:
korte oe die in de richting van een y gaat
wejenpoeke (P057p Kuringen)
|
Waterpokken: besmettelijke ziekte waarbij rode vlekjes op de huid ontstaan die in blaartjes overgaan (windpokken, wijnpokken, respok). [N 107 (2001)]
III-1-2
|
| 33631 |
waterput |
put:
pet (P057p Kuringen),
pɛt (P057p Kuringen)
|
[RND 08] [ZND 32 (1939)]
I-7
|
| 33093 |
waterring van de mijt |
waterlaag:
wɛtǝrlōǝx (P057p Kuringen)
|
Waterring, waterlaag of kaplaag van de korenmijt. De laag schoven die het verst naar buiten steekt, juist waar de kap begint. Zie de toelichting bij het lemma ''buitenstaande korenmijt'' (5.1.18). Voor euze enz. vergelijk wnt XI, onder oozie, ooziedrup enz., "het gedeelte van het dak dat over den muur uitsteekt en het regenwater afwerpt", "afdak" dus. Zie afbeelding 8, a. [N 15, 45c; JG 1a, 1b, 2c; monogr.]
I-4
|
| 22860 |
weddenschap |
weddenschap:
widənschap (P057p Kuringen)
|
weddenschap [RND]
III-3-2
|
| 20435 |
weduwe |
weef:
weef (P057p Kuringen)
|
weduwe [ZND 08 (1925)]
III-2-2
|
| 20451 |
weduwnaar |
wevenaar:
weveneer (P057p Kuringen)
|
weduwnaar [ZND 08 (1925)]
III-2-2
|
| 21518 |
weekblad? |
illustratie (<fr.):
ellestraotie (P057p Kuringen)
|
weekblad met veel prenten en fotos [ZND 36 (1941)]
III-3-1
|
| 18166 |
weer genezen |
weer genezen:
wir geneze (P057p Kuringen)
|
hij is weer op zijn effen (weer genezen) [ZND 34 (1940)]
III-1-2
|