| 32875 |
zwadkeerder, beugel |
toejacht:
tujāxt (L359p Beek)
|
De doorgaans metalen beugel, vastgemaakt onderaan de steel van de zeis, die dient om het afgemaaide gras, dat door de rug en de hak van het blad en door de steel wordt meegenomen, te ondersteunen, zodat het links van de maaier in een gezwad komt te liggen. Bij het maaien van gras is een dergelijke beugel niet onontbeerlijk en vaak ook jong of overgenomen van ànder maaiwerk (graan, boekweit, evie). De beugel is meestal een gebogen stuk stevig ijzerdraad, soms ook wel een tak of een gebogen latje. Zie afbeelding 4, nummer A5 en B5. Grotere beugels, die derhalve doorgaans niet voor het maaien van gras, maar voor het maaien van graangewassen met name in de Belgische Kempen werden gebruikt, waren soms voorzien van een lap (vergelijk de opgave drapeau) of een stuk jute, of van haken of tanden; in het laatste geval werden ze wolf genoemd. Het lijkt niet onwaarschijnlijk dat, tenminste oorspronkelijk, ook de kam-benamingen voor de zwadkeerder zijn ontstaan vanwege dergelijke tanden of haken aan de beugel. [N 18, 67f; JG 1a, 1b, 2c, A 14, 3; L 45, 3; monogr.]
I-3
|
| 20355 |
zwager |
zwager:
šwōͅgər (Q019p Beek)
|
zwager (schoonbroeder Bestaan er verschillende woorden voor den broeder van den man of de vrouw, en den man van de zuster? [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 17745 |
zwak, slap |
slap:
sjlap (Q019p Beek),
zwak:
sjwaak (Q019p Beek)
|
zwak [DC 02 (1932)] || Zwak, slap: gering van lichaamsvermogen, niet sterk (zwak, min, slap). [N 84 (1981)]
III-1-1
|
| 28411 |
zwanehals |
zwanehals:
žwānǝhaws (Q019p Beek)
|
Mandkorf waarbij de resterende staart van de buntspijlen, die aan de top bij elkaar komen, naar beneden is omgebogen als een zwanehals. Dit ombuigen van de buntspijlen of smelen heeft tot doel de top van de korf, die het meest gevoelig is voor de regen, af te dekken. De zwanehals is een variant van de bisschopsmuts. [N 63, 3e]
II-6
|
| 33481 |
zwarte bes |
zwarte wiemeren:
sjwarte wiemere (Q019p Beek)
|
[DC 13 (1945)]
I-7
|
| 24345 |
zwarte bladluis |
bladluis:
eigen spellingsysteem
blaadloes (Q019p Beek)
|
bladluis (zoals bijv. de zwarte tuinbonenluis) [himmelzoad, meelow, melde, smeelje] [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 18365 |
zwarte gebreide dameskous |
zwarte kous:
sjwarte kouse (Q019p Beek)
|
dameskousen, zwarte gebreide ~ [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 24286 |
zwarte kraai, kraai |
kraai:
mv.
krieëë (Q019p Beek),
krauw:
krau (Q019p Beek)
|
Hoe heet de zwarte kraai? [DC 06 (1938)] || kraai
III-4-1
|
| 24865 |
zwarte nachtschade |
nachtschaal:
naxšāl (L359p Beek)
|
Solanum nigrum L. subsp. nigrum. Zeer algemeen voorkomend onkruid op bouwland, in moestuinen en open bermen met witte stervormige bloempjes en giftige zaden in de vorm van zwarte (rijpe) of groene tot gele (onrijpe) bessen of bolletjes. Het bloeit van juni tot de herfst. De lengte varieert van 5 tot 60 cm. Het type wiemelen is een variant van ɛwiemerenɛ, uit ɛwijn-berenɛ, "aalbessen". Bij tinkruid wordt opgemerkt: "men schuurt er tin mee". [JG 1a, 1b, 2c; A 43, 10; A 60A, 69; monogr.]
I-5
|
| 28596 |
zwavel, sulfer |
solfer:
sǫlfǝr (Q019p Beek),
zwavel:
žwavǝl (Q019p Beek)
|
Lichtgele, licht ontvlambare chemische stof waarvan de bij verbranding vrijkomende dampen dodelijk zijn voor de bijen. [N 63, 78c; JG 1b; Ge 37, 209]
II-6
|