| 32859 |
wilde zuring |
surelle (fr.):
sǝ`ręl (Q196a Banholt)
|
Wilde zuring of veldzuring, een algemeen voorkomende plant met rood uitziende stelen en een losse aarachtige bloemtop die in de weiden en langs de sloten groeit: Rumex acetosa (tot 50 cm hoog) of Rumex acetosella (25 cm hoog). Botanici onderscheiden vele variëteiten, die ongetwijfeld tussen de onderstaande namen zijn terug te vinden. Naamsverwarring met de klaverzuring (Oxalis acetosella), die van een andere familie is dan de veldzuring, slechts 10 cm hoog en met drietallige blaadjes gelijkend op de gewone klaver, is zeker niet uit te sluiten. De meest voorkomende volksnamen voor deze plant bevatten het element klaver-; daarom zijn deze apart geplaatst (groep B). Onder C staan nog enkele volksnamen die doorgaans andere planten aanduiden, zoals hazebrood (voor Luzula, veldbies), hondsribbe (voor Plantago lanceolata, smalle weegbree) en suikerij (voor Taraxacum, paardebloem); zie ook de toelichting bij het lemma ''oude grassoorten''. Wel moet onderscheid gemaakt worden tussen de hier behandelde wilde zuring die als onkruid wordt beschouwd en die de koeien niet eten (en dus moet worden bestreden) en de tamme zuring die als groente wordt gekweekt. De Limburgse volksnamen voor deze laatste plant komen ter sprake in de afleveringen over het Boerenhuis bij de moestuin. Zie afbeelding 1.' [N 14, 84a; JG 1b, 2c; L 34, 57; monogr.]
I-3
|
| 24557 |
wilg (alg.) |
wijde:
wiej (Q196a Banholt),
wiej s.f. (Q196a Banholt)
|
wilgeboom
III-4-3
|
| 24628 |
wilgensoorten |
zaalwijde:
zaalwiej (Q196a Banholt),
zaalwiej s.f. (Q196a Banholt)
|
wilgeboom
III-4-3
|
| 19074 |
willen |
willen:
wille (Q196a Banholt)
|
willen [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 33238 |
winterwortelen |
kroten:
krōǝtǝ (Q196a Banholt)
|
Daucus carota L. subsp. sativus (Hoffm.) Arcang. Bedoeld zijn hier de winterwortelen (of winterpenen) die op de akker worden geteeld, zowel als veevoeder, alsook voor de consumptie door mensen, met name voor de hutspot. De fijne variëteit tuinworteltjes komt in de aflevering over de moestuin aan bod. [N Q, 6c; JG 1a, 1b, 2c; A 4, 26c; A 49, 2b; L B2, 342; L 8, 100b; L 15, 29; L 20, 26c; Wi 7; S 45; monogr.]
I-5
|
| 24521 |
witte abeel |
belboom:
belboum (Q196a Banholt)
|
abeel, witte populier
III-4-3
|
| 23337 |
wonder |
wonder:
woonder (Q196a Banholt)
|
wonder [SGV (1914)]
III-3-3
|
| 21267 |
woord |
woord:
woort (Q196a Banholt)
|
woord [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 34202 |
wormbulten |
warbossen:
warbø̜s (Q196a Banholt)
|
In de zomer leggen runderhorzels hun eitjes aan de haren van het rund. Na enkele dagen kruipen er larven uit de eitjes. Deze dringen het lichaam binnen langs de haren en het haarzakje, doorboren de huid en groeien langzamerhand uit. In de winter komen ze vooral onder de huid van de rug terecht. Iedere plek waar een larve zit, vormt een bultje, de wormbult. Om te kunnen ademen doorboort de larve de huid van het rund. Dit veroorzaakt wondjes die gemakkelijk geïnfecteerd kunnen raken, waardoor zeer uitgebreide verettering kan ontstaan. Zie ook het lemma ''wormbulten'' in wbd I.3, blz. 478-479. [N 52, 22; N 3A, 83b; A 48A, 35; monogr.]
I-11
|
| 23226 |
zalig |
zalig:
ziealich (Q196a Banholt)
|
zalig [SGV (1914)]
III-3-3
|