| 20180 |
bevallen |
aan het kramen:
znd 1 a-m; znd 1u, 135
aan ’t krome (Q253p Montzen, ...
Q253p Montzen),
baren:
baare (L381p Echt/Gebroek, ...
L386p Vlodrop),
bevallen:
beva:lle (L329p Roermond),
bevalle (L191p Afferden, ...
Q102p Amby,
Q019p Beek,
L360p Bree,
L360p Bree,
Q095a Caberg,
L381p Echt/Gebroek,
L320a Ell,
Q021p Geleen,
Q203p Gulpen,
Q113p Heerlen,
P188p Hoepertingen,
L321a Ittervoort,
Q188p Kanne,
Q111p Klimmen,
Q016p Lutterade,
L372p Maaseik,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
L217p Meerlo,
L383p Melick,
Q034p Merkelbeek,
Q196p Mheer,
L294p Neer,
L322a Nunhem,
L216p Oirlo,
L299p Reuver,
L329p Roermond,
Q032p Schinnen,
Q020p Sittard,
Q020p Sittard,
L432p Susteren,
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade,
L374p Thorn,
Q101p Valkenburg,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
Q117a Waubach,
Q094b Wolder/Oud-Vroenhoven,
Q005p Zutendaal),
bevallen (L428p Born, ...
K317a Kerkhoven,
L372p Maaseik,
L382p Montfort,
L371p Ophoven,
Q032p Schinnen,
K361p Zolder,
Q001p Zonhoven),
bevallə (Q033p Oirsbeek, ...
Q033p Oirsbeek,
Q108p Wijnandsrade),
bevàlle (L417p As),
buvallu (Q035p Brunssum),
bövàllö (L378p Stevensweert),
bəvallə (Q207p Epen, ...
L382p Montfort,
Q116p Simpelveld),
bəvàllə (Q113p Heerlen, ...
L432p Susteren,
L271p Venlo),
(deftig).
bevalle (L328p Heel),
(Ik bin de 25 Màrt jøønk gew.)
bevalle (L248p Lottum),
Dit wordt slechts zelden gezegd.
bevalle (Q018p Geulle),
modern
bëvallë (Q162p Tongeren),
een jonk krijgen:
cf. VD s.v. III. "jonk
n jónk kri-jge (L417p As),
een kind het leven schenken:
e kind het leve sjinke (Q099p Meerssen),
⁄n kind ⁄t leve schinke (Q105p Heer),
een kind het levenslicht schenken:
e kind ⁄t levensleeg schinken (Q102p Amby),
ee kindj ⁄t lêvesleecht schinke (Q033p Oirsbeek),
ei kindj het lèvesleecht schjenke (L431p Dieteren),
ei kinjt ⁄t lêvesleech sjinke (L427p Obbicht),
en kiend het lèveslicht schenken (L211p Leunen),
ē kink ⁄t [lēͅvesleeg} schinken (Q118p Schaesberg),
ĕ kink ⁄t leèvèslich schinke (Q203p Gulpen),
een kind komen:
dwô ès kènd kómë (Q077p Hoeselt),
een kind kopen:
e kè.nd koepe (P057p Kuringen),
een kind krijgen:
e keend kriege (Q102p Amby, ...
Q200p s-Gravenvoeren),
e keent kriege (Q196p Mheer),
e keind krijge (P188p Hoepertingen),
e keindj kriege (L368p Neeroeteren),
e keint krīēge (Q012p Rekem),
e kind kregen (Q086p Eigenbilzen),
e kind kriege (Q095a Caberg, ...
Q104a Limmel),
e kink kriege (Q222p Vaals),
e kint krīēge (Q101p Valkenburg),
e ként krijge (Q077p Hoeselt),
e kê.jnt krèè.ge (Q153p Gors-Opleeuw),
ee kingk kriejə (Q117a Waubach),
een kind krijgen (K317a Kerkhoven, ...
Q240p Lauw),
ei kind kriege (Q032a Puth),
ei kind kriegee (Q103p Berg-en-Terblijt),
ei kintj kriege (L374p Thorn),
ein keindj kriege (Q020p Sittard),
ein kēndj kriege (L432p Susteren),
ein kintj kriegen (L385p Sint-Odiliënberg),
ĕĕ kinjdj kriege(n) (Q030p Schinveld),
n kind kriege (Q098p Schimmert),
èe kink kriege (Q203p Gulpen),
èn kient kriege (L164p Gennep),
ë kè.nd kriege (Q005p Zutendaal),
ə ke.ŋk krigə (Q203b Ingber),
ə ke.ŋk krī.gə (Q202p Eys),
ə kind krīēgə (Q098p Schimmert),
ə kéntj krīēgə (Q038p Amstenrade),
(lomp).
ein kintj kriege (L328p Heel),
krijgen
’n kind krege (Q086p Eigenbilzen),
Ook: e kênneke kriege.
e keend kriége (Q193p Gronsveld),
een kind op de wereld brengen:
ei kind op de wêreld bringe (Q196p Mheer),
ei kindj op de wĕrreld bringe (L378p Stevensweert),
een kind op de wereld zetten:
e ki.t ópe wie.relt zètte (K361p Zolder),
een kind rapen:
è kè.nt rao.pe (Q001p Zonhoven),
een kindje kopen:
a kinneke kaope (Q187p Sint-Pieter),
a kinneke koepen (K353p Tessenderlo),
e kiendsje koupe (L372p Maaseik),
e kinneke koepe (K361p Zolder),
een kindje kopen (L414p Houthalen),
ei kiendje kuupə (L300p Beesel),
ei kintje kaupe (L318b Tungelroy),
ë kindsje kòupë (Q162p Tongeren),
een kindje krijgen:
e kensj kri-jge (L372p Maaseik),
e kiendje kriege (Q021p Geleen),
e kindje krieege (L289p Weert),
e kindje kriege (Q111p Klimmen),
e kindje kriegen (L371a Geistingen),
e kinneke kròè.ge (K361p Zolder),
e kinsje krijge (Q077p Hoeselt),
e kènneke kriêge (Q188p Kanne),
ee kenkə kriegə (Q116p Simpelveld),
een kindje krijgen (L292p Heythuysen, ...
L414p Houthalen),
ei kiendje krīēge (L300p Beesel),
ei kientjə kriechə (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
ei kindje kriege (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
ei kindtje kriege (L369p Kinrooi),
ei kinje kriege (L318b Tungelroy),
ein kiendje kriege (L299p Reuver, ...
L331p Swalmen),
ein kiendje kriegen (Q015p Stein),
ein kiendje krīēge (L267p Maasbree),
ein kiendjə krīēgə (L328p Heel),
ein kiensje kriege (L387p Posterholt),
ein kientje krie:ge (L330p Herten (bij Roermond)),
ein kientjə krie.ge (L320b Kelpen),
ein kindje kriege (L374p Thorn),
en kiendje kriege (L216p Oirlo),
en kiendje krîêge (L245b Tienray),
n keindje kriege (L298a Kesseleik),
n kiendje kriege (L210p Venray),
n kiendje kriëge (L266p Sevenum),
n kindje kreegə (Q171p Vlijtingen),
n kindje kri-jge (L417p As),
n kindsje kriege (Q018p Geulle),
u kinneke kriege (Q203p Gulpen),
ue kindsjë krajgë (Q162p Tongeren),
un kientjə kriechə (L329a Kapel-in-t-Zand),
un kiëndje kriege (L269p Blerick),
é kinneke krege (Q086p Eigenbilzen),
ö kinn’ke kriege (L316p Kaulille),
ə kientjə kriegə (Q109p Hulsberg),
ə kientjə kriegən (Q014p Urmond),
ə kīendje krīēgə (Q033p Oirsbeek),
ən kientjə krīēgə (L265p Meijel),
een kleine kopen:
eine kleine koupe (L317p Bocholt),
een kleine krijgen:
een kleine krijgen (L366p Gruitrode),
eine kleine krie:ge (L317p Bocholt),
enne kleine kriege (L266p Sevenum),
enne klène kriege (L216p Oirlo),
ne kleine kriëge (L266p Sevenum),
ne klènne kriêggen (L353p Eksel),
nə klɛinə krigə (L364p Meeuwen),
unne kleine krieege (L289p Weert),
een kosterkindje krijgen:
u kòsterkindje krieege (L289p Weert),
een nieuw kindje kopen:
ein nie kiendje kaope (L269b Boekend),
ein niej kiendje koupe (L271p Venlo),
en kindje krijgen:
e kinneke kriêggen (L353p Eksel),
n kindje krijgen (L353p Eksel),
erven:
èrreve (P176p Sint-Truiden),
ich (h)öp ne zoon geërfd = ik heb een zoon gekregen
ne zoo.ën örreve (Q001p Zonhoven),
iëch (h)èb ne zeun gèrref
èrreve (Q002p Hasselt),
get geboren:
get gebore (L374p Thorn),
is gêt gebōre (Q098p Schimmert),
get jongs krijgen:
get jonks kriege (Q113p Heerlen),
geͅ.t joͅŋs krī.gə (Q202p Eys),
get kleins krijgen:
gɛt klɛnts krēgə (Q284p Eupen),
graven:
jrave (Q121c Bleijerheide, ...
Q121d Haanrade,
Q121e Kaalheide/Onderspekholz,
Q121e Kaalheide/Onderspekholz,
Q121p Kerkrade,
Q121b Spekholzerheide),
cf. Kerkrade Wb. 2 s.v. "jrave, jravet/jroof, jejrave"2. bevallen : Tant Mariesje hat jejrave
jrave (Q121a Chèvremont),
halen:
haole (L294p Neer),
het leven geven:
het lĕive gĕĕve (Q198p Eijsden),
het levenslicht geven:
⁄t laeveslicht gaive (L325p Horn),
het levenslicht schenken:
het lèvesleech schinke (L377p Maasbracht),
hut lêvesleecht schinke (L320p Hunsel),
ut lêvesleecht schinke (L323p Buggenum),
⁄t lèvesleech sjinke (L330p Herten (bij Roermond)),
in de kraam komen:
ien de krāōm kómme (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
in der kroam kaomme (Q204a Mechelen),
inne kraom kome (L288p Nederweert),
gewoner was: in het kinderbed
in de kraom kómme (Q095p Maastricht),
in de kraam vallen:
oorspronkelijke betekenis: tent waarin vrouwen, die met het leger meetrokken, konden bevallen
ien de kraom valle (L245a Castenray, ...
L211p Leunen,
L209p Merselo,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L212a Smakt,
L210p Venray,
L244a Veulen (bij Venray)),
in het kinderbed komen:
èn ’t kèngerbèd keu.me (Q002p Hasselt),
èn ’t kèn’nerbèt koo.me (Q001p Zonhoven),
én ’t keingerbét koume (P176p Sint-Truiden),
op het punt staan te bevallen
int kinnerbèt koo.me (K361p Zolder),
inkopen:
inkoupe (L318b Tungelroy, ...
L289p Weert),
jongen:
mar.: ww.
jungen (Q120p Heerlerbaan/Kaumer),
kind krijgen:
keind kreege (Q078p Wellen),
keind kriegen (Q012p Rekem),
kind krijgen (P120p Alken),
kīnk krīēgə (Q113p Heerlen),
kènd krege (Q077p Hoeselt),
kinder kopen:
kenjer koepe (P219p Jeuk),
kinder krijgen:
kinger kriege (Q112c Kunrade),
kīngər krīējə (Q117p Nieuwenhagen),
kindje kopen:
ki-jndsje(s) kuipe (L360p Bree),
kindje koupe (L372p Maaseik),
kinneke koppe (L353p Eksel),
kindje krijgen:
keendje kriege (L329p Roermond),
kiendje kriege (L267p Maasbree, ...
L332p Maasniel,
L217p Meerlo,
L329p Roermond),
kiendje kriegen (L265p Meijel),
kiendje kriêge (L269p Blerick),
kiendjə krīēgə (L299p Reuver),
kientje kriege (Q021p Geleen),
kientje krīēge (L271p Venlo),
kindje kriege (L294p Neer),
kindje kriegen (L282p Achel, ...
Q015p Stein),
kinjtjə kriegə (Q027p Doenrade),
kinneke kriege (Q095p Maastricht),
kinnəkə kriegə (Q095p Maastricht),
kīēndje krīēge (L210p Venray),
kīēndjə krīēgə (L164p Gennep),
kopen:
koape (L294p Neer),
koapen (L371p Ophoven),
koejpen (L265p Meijel),
koepe (P219p Jeuk),
koewəpə (P047p Loksbergen),
koeəpə (K317p Leopoldsburg),
kopen (L366p Gruitrode, ...
L320c Haler),
kuipə (L416p Opglabbeek),
kopper krijgen:
kòpper kriêggen (L353p Eksel),
kramen:
kraome (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L380p Genooi/Ohé,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L379p Laak,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert),
kraomə (L329a Kapel-in-t-Zand, ...
Q117p Nieuwenhagen),
kroa-me (Q208p Vijlen),
kroame (L249p Grubbenvorst, ...
Q113p Heerlen,
Q121p Kerkrade,
Q098p Schimmert),
kroumen (Q015p Stein),
krōāmə (L217p Meerlo),
alleen gebruikt in de zin: "zij is aan het kraome
kraome (L245a Castenray, ...
L211p Leunen,
L209p Merselo,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L212a Smakt,
L210p Venray,
L244a Veulen (bij Venray)),
krijgen:
kriege (Q202p Eys),
krìege (L318b Tungelroy),
op de welt brengen:
op de welt bringe (Q110p Heek),
op de wereld brengen:
op de wereld bringe (Q187p Sint-Pieter),
op de werelt brenge (P227p Vorsen),
op de werreld bringe (L250p Arcen),
op het omvallen staan:
op het punt staan te bevallen
óp t umvalle stoeë.n (K361p Zolder),
overkomen:
euverkóóme (L318b Tungelroy),
uitgeteld zijn:
die is uutgeteld (L216p Oirlo),
uitkramen:
ôetkraome (L331p Swalmen),
verlossen:
mar.: doet de vroedvrouw!
verlossen (L383p Melick),
wat jongs krijgen:
wét jòngs krijgen (L266p Sevenum),
wat kleins kopen:
ze het wat kleens gekocht (Q003p Genk)
|
Barenswee: periodieke pijnen die voorafgaan aan het baren (poos). [N 84 (1981)] || bevallen || bevallen, baren || Bevallen: een kind ter wereld brengen (bevallen, vallen, een kindje krijgen, kinderen winnen, omschudden, kopen). [N 115 (2003)], [N 84 (1981)] || bevalling || een buitenechtelijk kind krijgen || een kind krijgen || een kindje kopen (geboren) || een zoon (kind) krijgen || in de kraam gekomen || kind krijgen (soms) || kraambed (in het - (ge)komen) [ZND 01 (1922)], [ZND 01u (1924)] || levenslicht [een kind het ~ schenken] [SGV (1914)] || moeten bevallen
III-2-2
|