| 32952 |
het hooi is binnen |
is geruimd:
is geruimd (L215p Blitterswijck)
|
Gevraagd werd naar de dialekt-weergave van de uitdrukking "Het hooi is binnen". In Q 100 vult de zegsman dan aan: "Het hooi is onder de pannen ... en den erme man is oet de sjuur." Het onderwerp van de gegeven uitdrukkingen is steeds: hooi. [N 14, 127]
I-3
|
| 32689 |
het land aftreden |
aftrappen:
áftrapǝ (L215p Blitterswijck),
aftreden:
áftrę̄i̯ǝ (L215p Blitterswijck),
bouwen:
bǫu̯ǝ (L215p Blitterswijck)
|
Voordat men begint te ploegen, schrijdt men de akker langs twee tegenover elkaar gelegen zijden af, a) om het midden te bepalen als men bijeen gaat ploegen, b) om hem in gelijke stukken te verdelen, als men in panden gaat ploegen, c) om de vooraf of achteraf te ploegen hoek uit te zetten, als het een gerende akker betreft. De opgesomde termen, die alle "het land", "de akker", "de plak" e.d. als object veronderstellen, zijn ook toepasselijk op het schrijdend opmeten van het land in het algemeen. [N 11, 40; N 11A, 131a; JG 1a + lb; monogr.]
I-1
|
| 19768 |
het vuur aansteken |
aanstoken:
anstō̞kə (L215p Blitterswijck),
(n weg)
aʔstoake (L215p Blitterswijck)
|
aansteken, aan \'t branden brengen || aanstoken [SGV (1914)]
III-2-1
|
| 19415 |
het vuur doven |
uit laten gaan:
ut laoten gaon (L215p Blitterswijck)
|
doven, laten uitgaan, gezegd van vuur in de kachel [N 07 (1961)]
III-2-1
|
| 20678 |
hete bliksem |
hete bliksem:
heͅi̯tən bleksəm (L215p Blitterswijck, ...
L215p Blitterswijck)
|
stamppot van aardappels en appels of peren || stamppot van aardappels, peren en appels
III-2-3
|
| 20404 |
heten |
heten:
hei-te (L215p Blitterswijck)
|
heeten [SGV (1914)]
III-2-2
|
| 32923 |
heukeling |
opper:
ø̜pǝr (L215p Blitterswijck),
oppertje:
øpǝrkǝ (L215p Blitterswijck)
|
Het kleinste hoopje halfdroog hooi dat men ''s avonds maakt door het opwerken van de rijen, om ze ''s anderendaags weer uiteen te gooien. De kaarten 40, 42 en 44, respectievelijk "heukeling", "hoop" en "opper" hebben alle drie dezelfde opbouw, die weer in verband staat met de opbouw van de kaarten 39, 41 en 43: "op heukelingen zetten", "op hopen zetten" en "op oppers zetten". Voor deze zes kaarten zijn ook dezelfde symbolen voor gelijke opgaven gebruikt. [N 14, 104 en 103 add.; JG 1a, 1b, 2c; A 16, 3a; A 42, 20a, L 36, 1; L 38, 38a; monogr.]
I-3
|
| 32924 |
heukelingen spreiden |
breken:
[breken] (L215p Blitterswijck)
|
Het uiteengooien van de kleinste soort hoopjes, zodat ze verder kunnen drogen. Het voorwerp van de overgankelijke werkwoorden is steeds: heukelingen. ø...ŋ wijst op identieke antwoorden als in het lemma ''zwaden spreiden''.' [N 14, 105; JG 1a, 1b; A 34, 1; monogr.]
I-3
|
| 17645 |
heup |
heup:
höp (L215p Blitterswijck)
|
heup [SGV (1914)]
III-1-1
|
| 24912 |
heuvel, kleine hoogte |
hippel:
hippel (L215p Blitterswijck),
(hippelpad). ps. JK vragen (zie pag. 139/reeds ingevoerd).
huppel (L215p Blitterswijck),
hoogte:
hög-te (L215p Blitterswijck)
|
heuveltje || hoogte [SGV (1914)]
III-4-4
|