e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Bree

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
onbruikbare voorraad bocht: bòcht (Bree) allerlei slechte en onbruikbare voorraad [breggel, plodder, bocht, bagage] [N 89 (1982)] III-3-1
onderbak onderbak: ondǝrbak (Bree) Onder de kar opgehangen laadvloertje. [N 17, 86] I-13
onderbroek onderboks: ònderbòks (Bree) onderbroek III-1-3
onderdeur onderdeur: o.ndǝrdīr (Bree) Het onderste deel van een gehalveerde poortvleugel is meer voor dagelijks gebruik, bedoeld om toegang te verlenen aan voetgangers en kleine voertuigen (karretjes) en om, in gesloten stand, aan vee de doorgang te beletten. In plaats van een onderdeur kan ook een kleine hekdeur van latten gebruikt worden. Zie ook afbeelding 18.e bij het lemma "poort" (4.1.1). [N 4A, 37c en 42d; monogr.] I-6
ondereinde van de stam voet: Bree Wb.  voot (Bree) Het dikke uiteinde van de stam, onderaan (voet, kont, gat, kop). [N 82 (1981)] III-4-3
ondergoed ondergoed: `t ondergoot (Bree), ondərgōt (Bree), oondergoot (Bree), onderkleren: onderkleier (Bree), ónderkleijer (Bree) ondergoed, onderkleren [t onderdinge] [N 25 (1964)] || onderhemd, onderkledingstuk dat op het blote lijf gedragen wordt [im, emmek, hem, himp, kemsel, liejms, sjmies, vlok] [N 25 (1964)] III-1-3
ondergronder, woeler wroeter: vrētǝr (Bree) De ondergronder of woeler was een aparte ploeg zonder kouter en riester, maar met een lansvormige schaar of twee in tegenovergestelde richting geplaatste messen vóór op het ploeghoofd. Vaak werd de oude aanaardploeg tot ondergronder omgebouwd. Met deze ploeg, die vóór de gewone ploeg uitging of erop volgde, werd de ondergrond, de bodem van de voor opengebroken. Men kon ook met de gewone ploeg de ondergrond losrakelen, door op de plaats van de voorschaar of het kouter, dan wel aan of onder de ploeghiel een woelschaar, een woelhaak of woelmes aan te brengen. Aldus werd tegelijkertijd de bovengrond geploegd en de ploegzool opengebroken. [N 11, 33j; N 11A, 76a + 76b + 77; N 27, 14] I-1
onderhaam onderhaam: ōndǝrhām (Bree) Twee met elkaar verbonden kussens die het paard onder het haam draagt, als dat te groot is. [N 13, 11; monogr.] I-10
onderhandelen aan het commercen (<fr.) zijn: ps. omgespeld volgens Frings.  ānt kəmeͅrsə zēn (Bree) Inventarisatie uitdrukkingen voor: in onderhandeling zijn over een bepaalde koop [in beding zijn met iemand?] [N 21 (1963)] III-3-1
onderhemd hemd: hemə (Bree, ... ), hi.men - hi.mes (Bree), himme (Bree, ... ), hemdje: himke (Bree), kamizool (<fr.): kaməzoͅl (Bree), lijfje: léjfke (Bree), manskamizool (<fr.): manskaməzoͅl (Bree), onderlijfje: ondərlifkə (Bree) hemd || hemd (enkelvoud - meervoud) [ZND m] || hemd, hemden (mv.) [ZND B1 (1940sq)] || onderhemd, onderkledingstuk dat op het blote lijf gedragen wordt [im, emmek, hem, himp, kemsel, liejms, sjmies, vlok] [N 25 (1964)] III-1-3