| 33211 |
aardappelriek, algemeen |
aardappel(en)riek:
jalǝpǝlrēk (Q071p Diepenbeek),
japǝlrēk (Q071p Diepenbeek)
|
Riek met bolletjes ("kogeltjes") aan de uiteinden van de tanden, om aardappelen mee te verplaatsen, maar ook wel gebruikt om te rooien. Doorgaans heeft de aardappelriek negen tanden, de bietenriek zes, die wat verder uit elkaar staan, en de speciale riek om te rooien vier of vijf. Soms zijn de tanden van de laatste plat (en dan lijkt deze sterk op de Voerriek), terwijl die van de algemeen gebruikte riek rond zijn. Vergelijk ook het lemma Mestriek in aflevering I,1, blz. 8-10 en het lemma Bietenrek in deze aflevering. [N 18, 25a, 25b en 58; JG 1c, 2c; A 28, 3a; Lu 6, 3a; monogr.]
I-5
|
| 33208 |
aardappelrooier |
uitdoener:
ǭu̯dūnǝr (Q071p Diepenbeek)
|
Degene die de aardappelen uitsteekt. De regelmatige voorvoegsels aardappel- en patatte- zijn weggelaten. [N 12, 22a; monogr.]
I-5
|
| 20899 |
aardappels schillen |
schillen:
šeͅlən (Q071p Diepenbeek),
šələ (Q071p Diepenbeek)
|
(aardappels) schillen [Lk 01 (1953)]
III-2-3
|
| 33168 |
aardappelschil |
schil:
šø̜l (Q071p Diepenbeek)
|
Het velletje van de vrucht van de aardappel. [JG 1a, 1b; monogr.]
I-5
|
| 33164 |
aardappelstruik |
struik:
strǭ.k (Q071p Diepenbeek)
|
Het geheel van de aardappelplant of aardappelbos: wortels, stengels. bladeren en bloemen. In het lemma en op de kaart is aangetekend waar zich de opvallende monoftong /u/ bevindt in struik, terwijl men een diftong of palatalisering zou verwachten; zie Stevens 1951, 249. Voor de fonetische documentatie van de typen aardappel en patat, zie het lemma Aardappel. [N 12, 5; JG 1a, 1b; A 23, 17c; Lu 1, 17c; monogr.]
I-5
|
| 33199 |
aardappelziekten |
krul:
krǫl (Q071p Diepenbeek)
|
Door de intensieve cultuur van aardappelen en omdat men de pootaardappelen won uit de oogst van eigen veld van het jaar ervoor, was de aardappelplant bijzonder vatbaar voor allerlei ziekten. Het aantal ziekten is dan ook zeer groot en het aantal opgaven voor aardappelziekten navenant. Aan de hand van de opgaven is hier de volgende indeling aangehouden: schimmel- en bacterieziekten, virusziekten en voedingsziekten, telkens, waar mogelijk met enkele onderafdelingen. De bijzonderheden worden in het corpus van het lemma gegeven. Vergelijk ook het WBD, I, aflevering 8, 1478-1480. [N 12, 8; monogr.]
I-5
|
| 33482 |
aardbei |
ebber:
øͅbər (Q071p Diepenbeek, ...
Q071p Diepenbeek),
ɛbər (Q071p Diepenbeek)
|
[DC GV (1935) M] [ZND 19A (1936)]
I-7
|
| 29574 |
aarden pot |
aarden kruik:
jādǝ krǭk (Q071p Diepenbeek),
aarden pot:
jādǝ pǫt (Q071p Diepenbeek),
stenen kroeg:
stęjnǝ krux (Q071p Diepenbeek),
stenen pot:
stęjnǝ pǫt (Q071p Diepenbeek)
|
Aarden pot, bleekbruin van kleur. Dorren (Valkenburgs Woordenboek) merkt op pag. 15 over de term baar op: ø̄̄Naar de grootte onderscheidt men één-, twee- en drieschildersbaren, wijl ze gemerkt zijn met één, twee of drie schildjes (reliefstempels), met een inhoud van circa 20, 30 en 40 liter.ø̄̄ De driekroonse pot was een verglaasde pot voor het inmaken van zuurkool, braadworst en bonen. De pot was gemerkt met drie kroontjes en had een inhoud van 20 tot 50 liter. Het woordtype driekronenpot duidt waarschijnlijk een vergelijkbare pot aan. Zie hiervoor ook de toelichting bij het lemma ɛstroopvatɛ in wld II.2, pag. 59.' [N 49, 103b; L 1a-m; L 32, 15a; L 32, 15b; R 3, 5; S 1; monogr.]
II-8
|
| 19509 |
aardewerk |
aardewerk:
o.
jādəweͅrək (Q071p Diepenbeek)
|
aardewerk (eerdegoed, gleiwerk) [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 17653 |
aars |
aarsdarm:
aasderm (Q071p Diepenbeek),
kont:
kǫ.nt (Q071p Diepenbeek),
kotje:
kuutje van zijn kont (Q071p Diepenbeek)
|
[JG 1a, 1b; N 8, 13, 32.9 en 35]aars, darmuitgang [N 10c (1995)]
I-9, III-1-1
|