| 24913 |
broekland, moeras |
moeras:
moeras (Q193a Eckelrade)
|
moeras [DC 02 (1932)]
III-4-4
|
| 20335 |
broer |
broer:
broor (Q193a Eckelrade)
|
broer [DC 03 (1934)]
III-2-2
|
| 20769 |
brood |
brood:
broed (Q193a Eckelrade)
|
brood [DC 03 (1934)]
III-2-3
|
| 32598 |
compost |
compost:
kǫmpǫs (Q193a Eckelrade)
|
Van de termen die onder de titel compost in dit lemma verenigd zijn, hebben er sommige duidelijk betrekking op de fijngemaakte compostachtige meststof, zoals die uit afval van de weide, de boomgaard, het erf bereid werd en over de weide werd gestrooid, terwijl andere meer wijzen op het moderne product van een vuilverwerkings- of composteringsbedrijf. Het eerste deel van het lemma bevat voornamelijk benamingen voor weidemest. [N 11, 22 + 27 add.; N 11A, 4d + 38 + 39; N M, 10c; monogr.]
I-1
|
| 17702 |
darm |
darm:
derrem (Q193a Eckelrade)
|
darm [DC 02 (1932)]
III-1-1
|
| 22706 |
de vier zijden van een bikkelbeentje |
i:
ie (Q193a Eckelrade),
kruis:
kruus (Q193a Eckelrade),
s:
es (Q193a Eckelrade)
|
De vier zijden van zon beentje. [N R (1968)]
III-3-2
|
| 20332 |
dochter |
meidje:
mèdche (Q193a Eckelrade)
|
dochter [DC 03 (1934)]
III-2-2
|
| 24137 |
doffer, mannelijke duif |
hoorn:
hoire (Q193a Eckelrade),
horen:
hoire (Q193a Eckelrade)
|
doffer: een mannelijke duif [GV K (1935)] || duif, mannetje [ZND 18 (1935)]
III-4-1
|
| 20324 |
dood (bn.) |
dood:
doet (Q193a Eckelrade)
|
dood (bijv.) [DC 03 (1934)]
III-2-2
|
| 33105 |
dorsen |
dorsen:
dīǝ.rsǝ (Q193a Eckelrade)
|
De algemene benaming van de handeling van het slaan met de dorsvlegel. Zie ook de lemma''s ''dorsen met de vlegel'' (6.1.2) en ''dorsen met de dorsmachine'' (6.2.1). Het traditionele gereedschap om te dorsen is de dorsvlegel; het bestaat uit twee grote houten delen: de vlegelstok die de dorser in de hand houdt en het slaghout of de vlegelklap, waarmee de graankorrels uit de aren geslagen worden. Gewoonlijk dorst men met vier man. Dit is het minst vermoeiend omdat men dan het gemakkelijkst het juiste ritme bewaren kan en een goed ritme maakt het dorsen minder vermoeiend. Men kan echter ook alleen, of met tweeēn of drieēn dorsen, echter nooit met meer dan vier man. Het dorsen met de vlegel is helemaal verdwenen; het was te lastig en het ging niet snel genoeg. Dorsen was één van de eerste gemechaniseerde handelingen van het landbouwbedrijf. De oudste dorsmachine is de rosmolen, waarbij het paard, dat moest rondgaan aan een balk die om een as draaide, de drijfkracht leverde. Later werd de machine door een motor aangedreven, eerst door een stoommachine, dan door benzine- en dieselmotoren. Men onderscheidt bij deze generatie dorsmachines de kopdorser en de breeddorser. Daarna komt de zelfbinder in zwang, die het stro bindt en nog later de combine die tegelijk maait, dorst en bindt. De lemma''s die betrekking hebben op de ruimten in de boerderij waar gedorst werd (de dorsvloer) en waar het koren en het graan werd opgeslagen (de tasruimte en de graanzolder) worden opgenomen in aflevering I.6 Bedrijfsruimten van de boerderij.' [N 14, 1a; JG 1a, 1b; RND 138; A 3, 20; A 4, 27a; A 37, 12; L 1, a-m; L 4, 20; L 19A, 16; L 20, 27a; L 48, 34.2; Lu 2, 34.2; R 3, 63; S 7; Wi 27; NE 2 II, 4 en 3 II, 7; monogr.]
I-4
|