| 18577 |
damesonderbroek |
vrouwluisboks:
vrouluus boks (Q119p Eygelshoven)
|
Onderbroek voor vrouwen. [DC 62 (1987)]
III-1-3
|
| 25117 |
dauw |
dauw:
dauw (Q119p Eygelshoven)
|
dauw die s morgens over de velden hangt [doom, domp, mok] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 32891 |
daverwaat |
daverwaats:
dāvǝrwātš (Q119p Eygelshoven)
|
Blad van de zeis dat zijn spanning heeft verloren en "klappert" bij het maaien. Dit kan gebeuren wanneer het blad door veelvuldig gebruik en wetten te dun is geworden en de zeis versleten raakt. Maar een zeis kan ook "daverwatig" worden als er ondeskundig is gehaard, onregelmatig of te ver van de eigenlijke snede af, naast het haarpad, of wanneer er te lang op één en dezelfde plaats is geslagen. Men vindt in dit lemma substantieven (zoals daverwaat (subst. èn adj.), daverblad, klapzeis), adjectieven (zoals daverwatig, klapperwatig, versleten) en uitdrukkingen (zoals er zit de koekoek in of de zeis fronselt) bijeen. [N 18, 89; monogr.]
I-3
|
| 32763 |
de eg |
eegd/eeg:
e ̞ǝx (Q119p Eygelshoven
[(pl e ̞ǝgǝ)]
)
|
Het vanouds bekende, uit een raam met pinnen bestaand werktuig, waarmee akkerland oppervlakkig bewerkt wordt. Dit lemma betreft de eg in het algemeen; benamingen voor de eg naar de vorm, naar het materiaal waarvan ze gemaakt kan zijn, en naar het te verrichten werk vindt men in de volgende lemmata. Hieronder worden de typen eegde, eegd/eeg en eg onderscheiden. Onder eegd/eeg zijn dialectvarianten met en zonder dentaal bijeengezet, omdat het i.v.m. met mogelijke apocope van de dentaal niet steeds duidelijk is of ze het ene dan wel het andere type vertegenwoordigen. In verband hiermee zijn achter de plaatsnummers (soms achter de enkelvoudsvarianten) ook de opgegeven meervoudsvormen vermeld. Onder verwijzing naar het hier gemaakte onderscheid (eegde, eeg(d), eg) wordt in de volgende lemmata het betrokken woord(deel) in de typen door [eg [JG 1a+ 1b; N 11, 67; N 11A, 154a; N 15, 4; N J, 10; N P, 18a; L 33, 52; A 13, 16a; A 40, 9; Gwn 7, 3; div.; monogr.]
I-2
|
| 34627 |
de hoogkar doen achteroverslaan |
opstoten:
opštuǝtǝ (Q119p Eygelshoven)
|
De hoogkar doen achteroverslaan, zodat de berries omhoog steken. Het paard dient daartoe te worden uitgespannen, aangezien de bak van de hoogkar niet kantelbaar is. [N 17, 89]
I-13
|
| 22387 |
de kaarten schudden |
mischen (du.):
miessje (Q119p Eygelshoven)
|
2. Schudden van kaarten.
III-3-2
|
| 34230 |
de melk inhouden |
ophouden:
(de koe) helt ǫp (Q119p Eygelshoven)
|
Tijdens het melken plotseling geen melk meer geven, gezegd van de koe. [N 3A, 69; monogr.]
I-11
|
| 34231 |
de melk laten lopen |
(de melk) laten lopen:
(de koe) līǝt lōpǝ (Q119p Eygelshoven)
|
De melk uit de spenen laten vloeien. [N 3A, 70]
I-11
|
| 34626 |
de stortkar doen achteroverslaan |
opkippen:
ǫpkipǝ (Q119p Eygelshoven),
opslaan:
ǫpšlǭ (Q119p Eygelshoven)
|
De kipbare bak van de stortkar doen kippen om de lading te lossen. Dit lemma vormt een aanvulling op het lemma kippen, storten in wld I.10. De kaart combineert de opgaven uit beide lemmata. [N 17, 88]
I-13
|
| 19681 |
de was bleken |
bleken:
bleeke (Q119p Eygelshoven)
|
het bleken van wasgoed in de zon op een grasveld [DC 15 (1947)]
III-2-1
|