| 19286 |
treiterkop |
jensduivel:
zie ook jense
jensdi-jvel (L366p Gruitrode),
jenserd:
syn. jensdi-j-vel, pestjònk
jenserd (L366p Gruitrode),
tempteerder:
tamtèèrder (L366p Gruitrode)
|
een sar, plaaggeest || plaaggeest || treiteraar
III-1-4
|
| 20485 |
trek, eetlust |
goesting:
gósting (L366p Gruitrode),
kop:
kòp (L366p Gruitrode),
trek:
trèk (L366p Gruitrode)
|
trek; Hoe noemt U: Zin in eten (trek, appertijt, appetijt, goesting, kop) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 33955 |
trekhaken, -ogen |
haamhaken:
hāmhē̜k (L366p Gruitrode),
haken:
%%enkelvoud%%
hǭk (L366p Gruitrode),
ringen:
reŋ (L366p Gruitrode),
trekhaken:
trɛkhē̜k (L366p Gruitrode)
|
IJzeren haken of ogen die aan de voorkant van het haam aan de haamijzers of treiten bevestigd zijn, op elke haamspaan een. Aan die haken of ogen worden de strengen bevestigd waarmee het paard trekt. Er zijn hamen met ogen, dan hebben de strengen aan het uiteinde haken, heeft het haam daarentegen haken, dan zijn de strengen aan het uiteinde van ogen voorzien. [JG 1a, 1b, 2b; N 13, 6a en 6b; N 36, 12]
I-10
|
| 22743 |
trekharmonica |
trekzak:
trekzak (L366p Gruitrode)
|
Hoe heet het populaire muziekinstrument, dat uit een vierkante blaasbalg bestaat, die met beide handen wordt ineengedrukt of uitgetrokken, terwijl de vingers toesten neerdrukken? [ZND 26 (1937)]
III-3-2
|
| 17898 |
trekken |
toehalen:
toehalen (L366p Gruitrode),
trekken:
trĕkken (L366p Gruitrode)
|
Trekken: een kracht op iets uitoefenen om het te doen bewegen in de richting naar zich toe (trekken, tij(g)en). [N 84 (1981)] || wij trekken [ZND 08 (1925)]
III-1-2
|
| 34589 |
trekschei |
schei:
šęi̯ (L366p Gruitrode)
|
De eerste van de verbindingscheien tussen de berries. Aan de uitstekende delen schei werden vaak de trekkettingen of de strengen vastgemaakt met behulp van platte, gebogen ijzers. Zie ook het lemma uitstekende delen van de trekschei en in WLD I.10, het lemma strengen. Zowel het feit dat er opgaven in het meervoud voorkomen als de opmerking van de correspondent uit Q 111 wijzen erop dat ook de tweede schei als trekschei gebruikt wordt: "het vastmaken van de strengen is hier gebruikelijk aan het tweede balkje indien licht geladen, anders aan het eerste balkje". Opmerking bij de kaart: er zijn vier benamingen die op het eerste zicht samenstellingen zijn van de plaatselijke benaming voor "streng" (hacht, kling, klink en trek). De verspreiding van "trekschei" stemt echter hoegenaamd niet overeen met de verspreiding van trek voor "streng", wat doet besluiten dat het hier om een samenstelling met een deverbativum van het werkwoord trekken gaat (vgl. hiervoor kaart 16 van wld I.10). [N 17, 25a; N G, 58b; JG 1a; JG 1b]
I-13
|
| 31700 |
trekzaag, boomzaag |
boomzeeg:
bø̜jmzē̜x (L366p Gruitrode),
bǫwmzē̜x (L366p Gruitrode)
|
Zaag met een blad van 1.5 tot 2 meter lengte. De twee handvatten van de zaag liggen in het verlengde van het zaagblad en steken daar 30 à 40 cm boven uit. De trekzaag dient om bomen en ruw hout door te zagen. Ze wordt bediend door twee personen. Zie ook afb. 2. De trekzaag wordt behalve door de houtzager ook door andere houtbewerkende beroepen gebruikt. De kuiper zaagt er stukken boomstam mee die ongeveer de lengte van een duig hebben en de klompenmaker de zgn. bollen, stukken boomstam in de lengte van een klomp. [N E, 7; N 18, 128; N 47, 14; N 50, 11a + 17a; N 75, 116a; L 36, 49; Bakeman 8; monogr.]
II-12
|
| 18822 |
treuren |
treuren:
het zeek hinneke zaat den hiêlen daag te trere
trere (L366p Gruitrode)
|
treuren
III-1-4
|
| 19362 |
treuzelaar |
drensbeugel:
Zuidste neet lestig wèren op zuu einen dreibi-jgel syn dreiskluut
dreisbi-jgel (L366p Gruitrode),
dromer:
droumer (L366p Gruitrode),
treuzel:
is mich det vruiwke toch en triêzel, ze kimt mè neet viêrût möt hèèr werk Af. triêzelechtig reg.ww.triêzele
triêzel (L366p Gruitrode)
|
treuzelaar || treuzelaarster || Wat een treuzelaar! [ZND 08 (1925)]
III-1-4
|
| 18934 |
treuzelen |
chipoteren (<fr.):
Fr. chipoter
sjippetère (L366p Gruitrode),
dromen:
hè zit doa te droumen (L366p Gruitrode),
hoetelen:
huitele (L366p Gruitrode),
mindere gebruikt vero. vorm huitele
hûtele (L366p Gruitrode),
klungelen:
es vèè op sjoal straf gekriêge hauwe, klòngelde vèè ônderwêge viêr mè zuu laat miêgelik heivers te kòmme
klòngele (L366p Gruitrode),
pritselen:
pritsele (L366p Gruitrode),
sukkelen:
deè jong sikkelt (L366p Gruitrode)
|
aarzelen, van het (of de) ene naar het (de) andere lopen || Die jongen kan treuzelen (hij doet alles langzaam en verdroomt zijn tijd; geef de gemeenzame dialectwoorden en uitdrukkingen aan om dit uit te drukken). [ZND 37 (1941)] || Hij zit daar te treuzelen (talmen, zeer langzaam handelen). [ZND 08 (1925)] || hoestelen, treuzelen || rondhangen, treuzelen || talmen met werken, wauwelen, afdingen || wat zegt ge van iem. die zeer langzaam werkt ? Hij zit daar te ... (sammelen, teuten, nisselen, enz.) [ZND 42 (1943)]
III-1-4
|