| 27379 |
hak |
hak:
hak (L322p Haelen, ...
L322p Haelen),
krebber:
krɛbǝr (L322p Haelen)
|
De verhoging, al of niet geheel of gedeeltelijk van leer, onder de hiel van de voet. [N 60, 233c; N 60, 126a; N 60, 169a; L 48, 28a; L 48, 28b; L 1a-m; L 1u, 82; L 5, 50; N 7, 37b; L 29, 42; monogr.] || Werktuig om de grond los te hakken, spade met een gekromd blad. Het gereedschap had een algemeen doel en diende, behalve om te wieden, ook voor andere doeleiden, zoals het schrapen (van strooisel of mest), het egaliseren van te diep uitgereden karresporen, het aanhogen van aardappelen (vergelijk het lemma Aanaardhak), enz. Deze nevendoeleinden zijn hier en daar in de benamingen terug te vinden. [N 11, 88; N 12, 45; N 15, 4 en 6a; N 18, 37, 40 en 41; JG 1a, 1b, 1c, 2c; L 42, 40; monogr.]
I-5, II-10
|
| 32756 |
hak om de voor af te hakken |
hak:
hak (L322p Haelen)
|
Een hak die men (in plaats van de in het vorige lemma bedoelde schop) gebruikt om de bovenlaag van de om te spitten voor af te hakken en in de open voor te brengen. Meestal is dat een grote hak, waarvan het (doorgaans hartvormige) blad even breed is als dat van de spade. Om de voor vlak te kunnen afhakken is de hoek tussen het blad en de steel kleiner dan bij een hak waarmee men de grond loskapt. [N 11A, 149a; N 18 add.; div.; monogr.]
I-1
|
| 18180 |
hak van een schoen |
hak:
hak (L322p Haelen, ...
L322p Haelen)
|
hak van de schoen [N 07 (1961)] || hak van een schoen [pollevie, plevie, hiel] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 32878 |
hak van het blad van de zeis |
vars:
vɛ̄rs (L322p Haelen)
|
Het brede uiteinde van het blad van de zeis, aan de zijde van de arend. Zie afbeelding 5, nummer 2. Sommige opgaven hebben betrekking niet alleen op het puntige uiteinde van de snede aan de zijde van de arend, maar op de gehele brede zijde van het blad, doorlopend tot de rug. Van een dergelijke toevoeging is sprake bij: vars 113, 115, 117, 118a, 172, 173, 176a, 179, 182, 219, 177, 186, 223, Q 73, 157a, 160, 161, 164, 166, 240; voet: L 324. [N 18, 68b; JG 1a, 1b; monogr.]
I-3
|
| 19692 |
hakmes |
hakmets:
hakmets (L322p Haelen),
heep:
hîêp (L322p Haelen, ...
L322p Haelen),
hîêup (L322p Haelen, ...
L322p Haelen)
|
hakmes, hiep [N 11 (1961)], [Roukens 03 (1937)]
III-2-1
|
| 21661 |
halen en betalen |
afhalen:
aafhaole (L322p Haelen)
|
Halen en betalen wat men gekocht heeft [ik moet gaan ontvangen?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 20343 |
half- of stiefbroer |
halfbroer:
hallefbroor (L322p Haelen),
halve broer:
halve broor (L322p Haelen),
stiefbroer:
sjteefbroor (L322p Haelen),
sjteegbroor (L322p Haelen),
steefbroor (L322p Haelen)
|
half- of stiefbroeder [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 20344 |
half- of stiefzuster |
halfzuster:
halfzuster (L322p Haelen),
hallefzöster (L322p Haelen),
stiefzuster:
sjteefzöster (L322p Haelen),
sjteegzöster (L322p Haelen),
steefzuster (L322p Haelen)
|
half- of stiefzuster [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 33477 |
half-cirkelvormig raam |
halve maan:
halǝvǝ mǭn (L322p Haelen)
|
Een raam in de vorm van een halve cirkel met de rechte zijde aan de onderkant, meestal aan stallen. Het benoemingsmotief van de benamingen is meestal de vorm van de raampjes, soms zijn ze naar andere raampjes genoemd die dezelfde vorm hebben (van de oven of van - onbeglaasde - ventilatie-openingen in de muur of in het dak (zie o.a. het lemma "rond gat boven in de schuurgevel", 4.2.11). [N 4, 51; N 4A, 38a]
I-6
|
| 34027 |
halfbloed |
controlekoe:
kǫntrǫlǝ[koe] (L322p Haelen)
|
Koe van gedeeltelijk bekende afstamming. Bedoeld wordt de koe waarvan één der ouders onbekend is - dit betreft meestal de vader - of waarvan één der ouders niet is opgenomen in het stamboek. Zie voor de fonetische documentatie van (koe) het lemma ''koe'' (3.3.1).' [N 3A, 3b]
I-11
|