| 20324 |
dood (bn.) |
dood:
doeëd (Q113p Heerlen),
doeët (Q113p Heerlen),
doĕd (Q113p Heerlen),
dôêt (Q113p Heerlen),
kapot:
kapot (Q113p Heerlen)
|
dood [SGV (1914)] || dood (bijv.) [DC 03 (1934)] || dood; ¯t kindje was - eer (dat) ze ¯t konden dopen [RND]
III-2-2
|
| 20325 |
dood (zn.) |
dood:
dôet (Q113p Heerlen)
|
de toestand die intreedt bij het eindigen van het leven [dood, overlijden, versterf, verscheiden, einde] [N 86 (1981)]
III-2-2
|
| 21154 |
doodlopende weg |
dode weg:
dôe wèch (Q113p Heerlen)
|
een doodlopende weg (cul-de-sac, keerweg) [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 20432 |
doodskist |
kist:
kist (Q113p Heerlen),
zerk:
zerk (Q113p Heerlen),
(kist)
zerk (Q113p Heerlen)
|
doodskist; hoe noemt men het houten voorwerp, waarin de dode in het graf wordt gelegd [DC 23 (1953)] || Hoe noemt men het houten voorwerp, waarin de dode in het graf wordt gelegd? [DC 23 (1953)]
III-2-2, III-3-3
|
| 20438 |
doodskleed |
doodshemd:
wit doeëdshemme (Q113p Heerlen),
doodskleed:
doeëdskleed (Q113p Heerlen),
soms voor gehuwden ook het bruidskleed
doeëdskleed (Q113p Heerlen)
|
bekleding van de overledene, wanneer hij in de doodkist wordt gelegd (thans inventarisatie; betekenis/uitspraak [N 23 (1964)] || doodskleed; hoe noemt men het doodskleed (hinnekleed, reekleed, regenkleed, enz.)? Moet dit kleed aan bepaalde voorwaarden voldoen? [VC 03 (1937)]
III-2-2
|
| 25374 |
doodsteken |
steken:
štēǝkǝ (Q113p Heerlen)
|
Nadat het dier is verdoofd, wordt het ogenblikkelijk de keel doorgesneden, opdat het nog pompende hart het bloed uit het lichaam kan stuwen. De woordtypen in dit lemma kunnen zowel duiden op het doodsteken van een varken als op het doodsteken van een rund. Een bij de opgave toegevoegd object ''varken'', ''koe'', ''beest'' wordt niet in het woordtype opgenomen. [N 28, 11a; N 28, 11b, N 28, 12a; N 28, 13b, monogr.]
II-1
|
| 17787 |
doof |
doof:
doof (Q113p Heerlen)
|
doof [SGV (1914)]
III-1-1
|
| 19590 |
doofpot |
amerpot:
ōāmerpot (Q113p Heerlen),
niet ao zoals in maastricht
oamerpot (Q113p Heerlen),
amerspot:
oamǝrpot (Q113p Heerlen),
smoorpot:
sjmoorpot (Q113p Heerlen)
|
De doofpot voor het verzamelen van de houtresten. Op grond van de woordtypen binnen dit lemma ziet men dat hiervoor verschillende voorwerpen worden gebruikt: een ketel, pot, emmer e.a.. Als men de houtskool niet in zo''n ketel of pot stopt, wordt hij gewoonlijk in de ruimte onder de oven geworpen of in de hoeken opzij van het ovendeurtje. Volgens de informant van P 178 is de "bluspot" een grote cilindervormige, ijzeren bus met twee handvatten en een deksel. De houtskool is, eenmaal gedoofd en gezift, zeer geschikt om de kachel of stoof aan te maken. Zelfs wordt de houtskool aangewend om loog, het zeepwater voor de lijnwaadwas, te maken. Ook om beekwater "zoeter", dit is minder scherp, te maken wordt houtskool gebezigd (in P 178). Hiertoe wordt een mand op vier stokken boven een kuip geplaatst. De mand wordt goed gevuld met houtskool en hierin wordt het te verzoeten water gegoten dat door spleten van de mand in de kuip sijpelt. Houtskool kan ook nog gebruikt worden als weidebemesting (Q 3, Q 5). Ten aanzien van het woordtype "douche" zij opgemerkt dat dit voorwerp heel waarschijnlijk een warmwaterketel is waarmee dan de houtskool ook geblust kan worden (zie ook de toelichting bij het lemma ''doofpot'' in het wbd ii afl. 1 blz. 75). Zie afb. 13. [N 29, 11d; OB 2, 2f; monogr.] || pot, gegoten, van ijzer, waarin men het houtskool koud laat worden (aomerepot, kriekepot, smoorpot) [N 20 (zj)]
II-1, III-2-1
|
| 25123 |
dooien |
afgaan:
het wewer geet aaf (Q113p Heerlen),
dooien:
doeë (Q113p Heerlen),
ontdooien:
ontüje (Q113p Heerlen),
t slaakt]:
⁄t weer geet aaf (Q113p Heerlen),
⁄t weer gut aaf (Q113p Heerlen)
|
dooien [SGV (1914)] || dooien [t weer gaat af [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 34537 |
dooier |
door:
dōr (Q113p Heerlen),
eierdoor:
ē̜i̯ǝrdōr (Q113p Heerlen)
|
Het geel van het ei. [RND 123; L 1a-m; L 3, 8; L A2, 383; JG 1b, 1c, 2c; monogr.]
I-12
|