| 28941 |
patroontekenen |
maken:
mǭkǝ (Q088p Lanaken)
|
Het zelf tekenen op papier van een knippatroon met de juiste maten en verhoudingen. [N 59, 48b]
II-7
|
| 23285 |
paus |
paus:
de paus (Q088p Lanaken),
də pōs (Q088p Lanaken)
|
De paus. [ZND 40 (1942)]
III-3-3
|
| 33492 |
peer, soorten |
peer:
peir (Q088p Lanaken),
per (Q088p Lanaken),
pe͂ͅr (Q088p Lanaken, ...
Q088p Lanaken),
pèr (Q088p Lanaken),
pér (Q088p Lanaken)
|
[ZND 21 (1936)] [ZND 31 (1939)]
I-7
|
| 20414 |
peetoom |
peter:
peetər (Q088p Lanaken),
peter (Q088p Lanaken),
peteren:
petərə (Q088p Lanaken),
pēteren (Q088p Lanaken)
|
hoe heet de man die een kind ter doop houdt [ZND 48 (1954)] || peter (doopvader) [ZND 05 (1924)]
III-2-2
|
| 20415 |
peettante |
meter:
meetər (Q088p Lanaken),
paat:
paot (Q088p Lanaken),
pōēt (Q088p Lanaken),
pōͅt (Q088p Lanaken)
|
hoe heet de vrouw die een kind ter doop houdt [ZND 48 (1954)] || meter (doopmoeder) [ZND 05 (1924)]
III-2-2
|
| 26372 |
peilmerk |
pegel:
pē.gǝl (Q088p Lanaken)
|
Een van overheidswege aangebracht merkteken in de vorm van een nagel, bout (l 371) of ingemetselde steen (l 368) waarmee het hoogst toelaatbare waterpeil wordt aangegeven. Volgens Coenen (pag. 52) gold het systeem van de peilnagel niet in Nederland. Men kende daar wel een schaallat waarop men steeds het peil kon aflezen. [Vds 54; Jan 54; Coe 40; Grof 70]
II-3
|
| 30887 |
pek |
pek:
pę̄k (Q088p Lanaken),
teer:
tār (Q088p Lanaken)
|
De kleverige, zwarte massa die de schoenmaker gebruikt om een draad mee in te smeren. [N 60, 197b; N 36, 44; L 40, 38]
II-10
|
| 30885 |
pekdraad |
pekdraad:
pę̄kdrǭt (Q088p Lanaken)
|
De draad die men maakt door hennepvezels in elkaar te draaien en met pek in te smeren. [N 60, 195a; N 60, 238a; N 36, 44; L 40, 39]
II-10
|
| 21415 |
pennenhouder |
pennensteel:
pennesteel (Q088p Lanaken, ...
Q088p Lanaken)
|
pennenhouder [ZND 40 (1942)]
III-3-1
|
| 34103 |
pens |
maag:
māx (Q088p Lanaken)
|
De eerste afdeling van de maag van de koe waarin het voedsel geweekt wordt. Een koe heeft vier magen: de pens, de netmaag, de boekpens en de lebmaag. In de "Amsterdamse" vragenlijst nr. 9 werd via de vragen 11a, 11b, 11c en 11d naar de dialectbenamingen gevraagd voor deze vier magen. Exact werd gevraagd naar de benamingen voor pens, netmaag, boekpens en lebmaag. In de "Nijmeegse" vragenlijst nr. 28 werd ook gevraagd naar de dialectbenamingen voor de vier magen. Maar hier werden de vragen wat vager gesteld. De pens wordt omschreven (vr. 80) als de "maag waarin het voedsel het eerst komt", de netmaag als de "langwerpige maag" (vr. 81), de boekpens als "de maag die van binnen vol vliezen zit" (vr. 82) en de lebmaag als "de maag met heel grove uitsteeksels aan de binnenkant" (vr. 84). Door deze vage vraagstelling sluipt onzekerheid door in de antwoorden van de "Nijmeegse" respondenten: termen worden nogal eens door elkaar gehaald voor de diverse magen. Zo goed mogelijk is in dit lemma en de volgende drie lemmata geprobeerd de juiste benaming bij het juiste begrip onder te brengen. In wbd afl. 3 (Het rund) blz. 364 wordt het vermoeden geuit dat we hier eerder met een cultuurbegrip te maken hebben dan met een onder de mensen (nog) levende werkelijkheid en dat voornoemde vierdeling ook niet meer echt levend is bij de huisslachter. Dit vermoeden zou ook op de "Limburgse" antwoorden van toepassing kunnen zijn. [N 28, 80; A 9, 11a; L 48, 15]
I-11
|