| 21586 |
geen ... waard |
dat betekent niks:
beteikent niks (L372p Maaseik),
geen cent waard:
geine cent wiert (L372p Maaseik),
geen kloot waard:
oe en ie lang
geine kloet wierd (L372p Maaseik),
prul (zn.):
eine prul (L372p Maaseik)
|
Hoe zegt men van iets dat geen waarde heeft? (dat is geen ... waard). [ZND 28 (1938)]
III-3-1
|
| 19280 |
geen rust hebben |
geen rust hebben:
ei eit gein rès (L372p Maaseik),
hai hejft gejn rəst (L372p Maaseik),
hè heìf gein rŭs (L372p Maaseik),
hé heift gein rûs (L372p Maaseik)
|
hij heeft geen rust [ZND 42 (1943)]
III-1-4
|
| 29054 |
geer |
geer:
giǝr (L372p Maaseik)
|
Een naar boven spits uitlopende lap of strook waarmee men een kledingstuk van onderen verwijdt. [N 62, 11a; L 1a-m; L 23, 71; Gi 1.IV, 17; S 10; monogr.]
II-7
|
| 32746 |
geerakker |
kortvoren:
kǫrt˲vūǝrǝ (L372p Maaseik),
ophool:
ǫp(h)ōl (L372p Maaseik),
ǫp(h)ū ̞ǝl (L372p Maaseik)
|
Onder een geerakker wordt hier verstaan dat deel van een akker dat gerend geploegd moet worden als de akker niet de vorm van een rechthoek of een parallellogram heeft. De benaming voor dit onderdeel is niet zelden ook op de gerende akker in zijn geheel toepasselijk. Opgaven die duidelijk de (geometrische) vorm of een scherpe hoek van een akker bleken te betreffen, zijn in dit lemma echter niet opgenomen. Zie verder ook het volgende lemma. [N 11, 4b + 64; N 11A, 127 + 137f + 137g; N P, 1; A 33, 9 add.; A 33, 10; JG 1a + 1b; JG 2b-4, 7; monogr.]
I-1
|
| 17834 |
geeuwen |
gapen:
gape (L372p Maaseik),
gapen (L372p Maaseik, ...
L372p Maaseik),
gapə (L372p Maaseik)
|
gapen [N 10 (1961)] || geeuwen (als men slaperig is) [ZND 34 (1940)]
III-1-2
|
| 20796 |
geeuwhonger |
geeuwhonger:
gie-oeŋer (L372p Maaseik),
gīəoͅŋər (L372p Maaseik)
|
geeuwhonger [ZND 01 (1922)]
III-2-3
|
| 33705 |
gegraven waterloop |
graaf:
grāf (L372p Maaseik),
graafje:
gręfkǝ (L372p Maaseik),
gracht:
grax (L372p Maaseik),
sloot:
slūǝt (L372p Maaseik),
watergrub:
wāǝtǝrgryp (L372p Maaseik),
waterloopje:
wātǝrlø̜i̯pkǝ (L372p Maaseik)
|
In het algemeen is in dit lemma sprake van een gegraven waterloop als afscheiding of om overtollig water af te voeren of om te bewateren. In dialectenquêtes zijn er veel vragen gesteld naar de benamingen voor een sloot, graaf of gracht. In de antwoorden bleek veel overlap te zitten. Het gaat hier om waterlopen die verschillend van breedte kunnen zijn. Omdat de antwoorden hierover niet eenduidig waren, was het niet mogelijk aan een begrip een vaste breedte toe te kennen. Algemeen kan men zeggen dat een gracht een bredere sloot is, een graaf een wat bredere, vaak droge sloot, en dat een goot, grub en zouw wat smallere waterlopen zijn. Het overeenkomstige bij alle waterlopen is dat ze gegraven zijn. [N 27, 24; AGV, m1; A 20, 1c; A 20, 1d; A 10, 21; A 2, 48; L 24, 27; L 1a-m; L 36, 4; L A1, 62; Lu 1, 5; R 14, 23j; S 11, 33; monogr.]
I-8
|
| 20692 |
gehakt |
gekapt:
gekapt (L372p Maaseik),
Syst. Frings
gəkap (L372p Maaseik),
gekapt vlees:
gekapt vleisch (L372p Maaseik),
gemalen vlees:
gəmālə vleͅi̯s (L372p Maaseik)
|
Fijngehakt vlees (bilber?) [N 16 (1962)] || gehakt vlees [ZND 35 (1941)]
III-2-3
|
| 33448 |
gehalveerde poortvleugel |
halve slag:
hau̯vǝ slāx (L372p Maaseik)
|
Een poortvleugel die horizontaal in tweeën verdeeld is. Om niet telkens de hele poortvleugel te moeten openen is een van de poortvleugels vaak nog eens horizontaal verdeeld. De beide delen worden apart gesloten. Een dergelijke poortvleugel is vooral bij stallen in gebruik. Als het onderste deel gesloten is om aan vee de doorgang te beletten, kan het bovenste deel geopend zijn om licht en lucht binnen te laten. Zie ook het lemma "niet gehalveerde poortvleugel" (4.1.6). De varianten van het woordtype halfdeur kunnen ook als woordgroep worden gelezen: halve deur. Zie ook afbeelding 18.d en e bij het lemma "poort" (4.1.1) en de foto bij het lemma "horizontale draaibare sluitbalk van een poort" (4.1.16). [add. uit: N 4A, 37b, 37c, 42c en 42d]
I-6
|
| 34425 |
geheel afgeschoren wolvacht |
geroof:
gǝrøu̯f (L372p Maaseik)
|
De gehele vacht wol van het schaap, wanneer dit geschoren wordt. [N 38, 19; L 41, 37; monogr.]
I-12
|