| 18130 |
ongeluk |
ongeluk:
oongelök (Q095p Maastricht),
onval:
ónval (Q095p Maastricht)
|
Ongeluk: door een misgreep, door vallen gekwetst worden (paret). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 18821 |
ongelukkige |
arme blots:
errem blŏts (Q095p Maastricht),
arme donder:
erreme donder (Q095p Maastricht),
arme drommel:
érrəmə dromməl (Q095p Maastricht),
arme schelm:
erreme sjellem (Q095p Maastricht),
èrrəmə sjèlləm (Q095p Maastricht),
arme sloeber:
erreme sloeber (Q095p Maastricht),
arme slof:
erreme slóf (Q095p Maastricht),
ongelukskind:
ongelukskind (Q095p Maastricht),
ongeluksvogel:
oongəlōksvoogəl (Q095p Maastricht),
oongəlöksvoogəl (Q095p Maastricht),
pechvogel:
pechvogel (Q095p Maastricht),
stakker:
stakker (Q095p Maastricht),
stuk ongeluk:
stök oongelök (Q095p Maastricht)
|
iemand die door het ongeluk is getroffen [stakkerd, duts] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 20250 |
ongen |
jong:
jóng (Q095p Maastricht)
|
mannelijk kind
III-2-2
|
| 25057 |
ongeordende hoeveelheid, chaos |
bende:
bende (Q095p Maastricht),
bocht:
bo‧x (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
boel:
boel (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
bu:l (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
boeltje:
boelsje (Q095p Maastricht),
buulke (Q095p Maastricht),
buulsje (Q095p Maastricht),
dooreen:
dooreín (Q095p Maastricht),
ənən dooréén (Q095p Maastricht),
⁄t is éine doorein (Q095p Maastricht),
getuig:
gəty:x (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
puinhoop:
puinhaop (Q095p Maastricht),
repsie:
rèpzjie (Q095p Maastricht),
rommel:
rommel (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
romməl (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
rōmel (Q095p Maastricht),
rómmel (Q095p Maastricht),
rommeleboel:
rommeleboel (Q095p Maastricht),
rommelig:
rómmelig (Q095p Maastricht),
rotzooi:
rotsooj (Q095p Maastricht),
rotzooj (Q095p Maastricht),
santeboetiek:
santəpətik (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
tranche (fr.):
traanzjee (Q095p Maastricht),
troep:
troep (Q095p Maastricht),
trōp (Q095p Maastricht),
troepje:
trupke (Q095p Maastricht),
vracht:
vrach (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
zootje:
zootjə (Q095p Maastricht)
|
boel [ZND 01 (1922)], [ZND 32 (1939)], [ZND 33 (1940)] || een min of meer ordeloze menigte al of niet bijeenhorende zaken [boel, boek, omboel, deel, vracht, schep, scheut, meuk, drommel] [N 91 (1982)] || een verwarde boel [hals, rommel, piëel, warwinkel, werzel, pan] [N 91 (1982)] || grote troep || troepje
III-4-4
|
| 25565 |
ongeschikt |
derf:
dɛrǝf (Q095p Maastricht),
kapot:
kǝpot (Q095p Maastricht),
niet genoeg gegist:
nē̜t gǝnox gǝgē̜s (Q095p Maastricht)
|
Gezegd van deeg dat niet wil rijzen. In dit lemma komen verschillende grammaticale categorieën voor bij de woordtypen. [N 29, 29a; L 33, 25; monogr.]
II-1
|
| 23486 |
ongewijde aarde |
buiten de heg:
bōēte de hèk (Q095p Maastricht),
jodenkerkhof:
joede kèrrekhof (Q095p Maastricht),
ongewijde grond:
de oongewijde groond (Q095p Maastricht),
oongeweide groond (Q095p Maastricht),
oongeweijde groond (Q095p Maastricht),
oongewejde groont (Q095p Maastricht),
oongewijde groond (Q095p Maastricht),
oongewèjde groont (Q095p Maastricht),
op ongewijjde grónd begraove weurde (Q095p Maastricht),
ōngeweijde groond (Q095p Maastricht),
ôngewijde groond (Q095p Maastricht),
protestants kerkhof:
protestants kèrrekhof (Q095p Maastricht)
|
Het deel van het kerkhof dat vroeger diende als begraafplaats a) voor ongedoopt gestorven kinderen, b) evt. voor iemand die zelfmoord had gepleegd, c) evt. voor een gevonden maar niet geïdentificeerd lijk [ongewiejde èèrd, ...buiten de heg", verloren kerk [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 20539 |
onhandig snijden |
klungelen:
klungele (Q095p Maastricht),
prutsen:
prutsə (Q095p Maastricht),
verprutsen:
verprutsə (Q095p Maastricht),
viedelen:
viedele (Q095p Maastricht)
|
Hoe noemt U: Op een onhandige manier in het vlees snijden (prossen) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 33291 |
onkruid, algemeen |
kruid:
krūt (Q095p Maastricht),
onkruid:
onkrūt (Q095p Maastricht)
|
De verzamelnaam van in het wild groeiende planten, tussen de cultuurgewassen; ze belemmeren de cultuurgewassen in hun groei en de boer zal ze dan ook bestrijden. Naar aanleiding van de opgave nuttigheid in L 387 merkt de zegsman op: "Nut is hier ɛvuil, viesɛ"; waarschijnlijker dan deze volksetymologie is echter dat het voorvoegsel on- hier is uitgevallen. Puinen, puimen is eigenlijk de soortnaam van een afzonderlijke plant (zie het lemma Kweek) maar hier uitdrukkelijk opgegeven als de algemene benaming voor alle soorten onkruid. Hetzelfde geldt voor de opgaven reutsel (zie het lemma Perzikkruid). De varianten op -ds zoals vuiligheids vertonen pseudo-klankverschuiving. [N 11, 70a en 80a; N 11A, 172d; N 14, 123 en 124; N 17, 11; N P, 15b en 16b; JG 1a, 1b; A 17, 11; A 26, 9; A 28, 10; A 30, 2; A 39, 1b; A 43, 13; L 2, 18; S 26; Wi 6; monogr.]
I-5
|
| 20452 |
onkuis |
loops:
luips (Q095p Maastricht),
onkuis:
onkuis (Q095p Maastricht),
oonkuis (Q095p Maastricht),
ontucht:
oontuch (Q095p Maastricht),
onzedelijk:
onzeedelik (Q095p Maastricht),
oonzedelek (Q095p Maastricht),
onzedig:
oonzeedig (Q095p Maastricht),
onzuiver:
oonzuuver (Q095p Maastricht),
oonzuver (Q095p Maastricht),
slecht:
sleg (Q095p Maastricht),
te lustig:
tə löstig (Q095p Maastricht),
wulps:
wuileps (Q095p Maastricht),
wulleps (Q095p Maastricht),
wö.lləps (Q095p Maastricht),
wöl-ləps (Q095p Maastricht),
wölleps (Q095p Maastricht),
zedeloos:
zedeloos (Q095p Maastricht)
|
onkuis, onzuiver, ontuchtig [N 96D (1989)] || onkuis; tot wellust neigend, onzedig [onkuis, wulps, ontuchtig] [N 86 (1981)]
III-2-2
|
| 23974 |
onkuisaard |
smeerlap:
smeerlap (Q095p Maastricht),
vieszak:
viessak (Q095p Maastricht),
viezerik:
viezerik (Q095p Maastricht)
|
Onkuisaard, viezerik op sexueel gebied [smeerlap, vieze beest, vieze fannie]. [N 96D (1989)]
III-3-3
|