| 32980 |
tarwe |
tarwe:
tɛrǝf (P193p Mettekoven)
|
Triticum L. Sinds de invoering van betere bemestingmethodes groeit de tarwe ook in de Kempen. Het woordtype koren is als nevenvorm opgegeven in: K 316, 317, 318, 360, L 286, 292, 313, 360, 416, P 45, 119, 175, 192, Q 10, 39 en 97; evenwel alléén in de omzetting van de uitdrukkingen "rogge wordt hoger dan tarwe" of "de tarwe groeit welig" en het kan derhalve niet als een gangbare benaming van de plant worden beschouwd en is zodoende ook niet in het lemma opgenomen. Zie ook de toelichting bij het lemma ''graan, koren'' (1.2.1). Zie afbeelding 1, e.' [JG 1a, 1b; L A1, 82; L 7, 75; L 15, 24; L 28, 33; L 34, 55b; L 35, 61; L lijst graangewassen, 7; S 37; Wi 52; Gwn 9, 2; NE 1, 2; monogr.; add. uit N 15, 1a]
I-4
|
| 21540 |
tien centiem |
knab:
knap (P193p Mettekoven),
sol:
so͂ͅl (P193p Mettekoven)
|
Bestaat er een dialectnaam voor een stuk van 10 centimes? [ZND 28 (1938)]
III-3-1
|
| 22230 |
tijdverdrijf |
tijdverdrijf:
tetvɛrdrēf (P193p Mettekoven)
|
Duivenhouden is een ... (iets dat gedaan wordt om de tijd te korten). [ZND 28 (1938)]
III-3-2
|
| 34647 |
tilbury |
tilbury:
tibǝri (P193p Mettekoven)
|
Tweewielig rijtuigje, meestal zonder kap, voor twee personen, dat door één paard getrokken wordt. De tilbury is lager dan de sjees. Er is geen aparte bok voor de koetsier. Af en toe is dit ook een meer algemene benaming voor een klein rijtuigje. [N 17, 5, add; N 101, 1 + 6-8; N G, 51, monogr]
I-13
|
| 27253 |
timmerman |
schrijnmaker:
sxrenmīǝkǝr (P193p Mettekoven)
|
Ambachtsman die het timmeren als beroep uitoefent. Tot zijn werkzaamheden behoren het vervaardigen van dakconstructies en balklagen in huizen en het maken van trappen, kozijnen, ramen en deuren. Als aanduiding voor de vakman wordt zowel de benaming timmerman als schrijn(en)werker gebruikt. Schrijnwerker is meer verspreid in Belgisch Limburg, schrijnenwerker in het zuiden van Nederlands Limburg. Wanneer er een onderscheid tussen timmerman en schrijn(en)werker wordt gemaakt, dan duidt de eerste term eerder een vakman aan die timmerwerk in de bouw verricht. Dit is onder meer het geval in Ottersum (L 163), Posterholt (L 387), Geulle (Q 18) en Bilzen (Q 83). De schrijnwerker richt zich dan vooral op het maken van trappen, deuren en ramen. Het woordtype schrijner, dat in het zuidoostelijke deel van het gebied gebruikelijk is, is een algemene benaming voor de timmerman. De vakman die timmerwerk op de bouw verricht, wordt daar ɛbouwschrijnerɛ genoemd.' [N 55, 164a; N 55, 165; RND 6; L 34, 19a; L B1, 115; monogr.]
II-12
|
| 21565 |
toegangsprijs |
ingang:
a͂n⁄cha͂nk is ēͅne fran⁄ (P193p Mettekoven)
|
De toegangsprijs is een frank. [ZND 36 (1941)]
III-3-1
|
| 33594 |
tomaat |
tomaat:
tomat (P193p Mettekoven)
|
[ZND 34 (1940)]
I-7
|
| 19292 |
treiteren |
aanhitsen:
a͂nhitsə (P193p Mettekoven),
ophitsen:
ophitsə (P193p Mettekoven),
opstoken:
opstø͂ͅkə, opstőkə (P193p Mettekoven),
tergen:
tergərə (P193p Mettekoven),
teͅrge (P193p Mettekoven),
treiteren:
tre͂ͅtere (P193p Mettekoven)
|
Hoe zegt men "iemand plagen, tergen, kreten"? [ZND 36 (1941)] || Iemand kwellen, plagen (geef gelijkbetekenende woorden op). [ZND 29 (1938)]
III-1-4
|
| 20485 |
trek, eetlust |
goesting van het eten:
gūstin’ van tjette (P193p Mettekoven)
|
hij heeft geen eetlust meer [ZND 34 (1940)]
III-2-3
|
| 22743 |
trekharmonica |
harmonica:
armonika (P193p Mettekoven)
|
Hoe heet het populaire muziekinstrument, dat uit een vierkante blaasbalg bestaat, die met beide handen wordt ineengedrukt of uitgetrokken, terwijl de vingers toesten neerdrukken? [ZND 26 (1937)]
III-3-2
|