e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Opglabbeek

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kluizenaarswoning kluis: klŭŭs (Opglabbeek) De woning van zon kluizenaar [kloes]. [N 96D (1989)] III-3-3
knabbelen knauwelen: knauwelen (Opglabbeek) knabbelen [knibbele] [N 10 (1961)] III-2-3
knarsen kniersen: knīrst (Opglabbeek), piepen: (deur).  pīēpe (Opglabbeek), schuiven: sjīēvə (Opglabbeek) een scherp, ongelijkmatig, schurend of malend, onaangenaam aandoend geluid voortbrengen [kniersen, knoersen, knarsen] [N 91 (1982)] III-4-4
knecht knecht: eine knext (Opglabbeek), molenknecht: [molen]knɛxt (Opglabbeek) een knecht [ZND A1 (1940sq)] || Molenaarsknecht. Zijn werkzaamheden bestaan erin de molenaar bij het malen te helpen, het graan bij de boeren op te halen en het meel terug te brengen. De woordtypen molenknecht (l 321a, l 361, l 362, l 368, l 370, l 415, l 416, l 417), vaarmolder (P 58), voerman (l 265, P 119, P 120, Q 112, Q 160), voermansknecht (Q 20), vaarknecht (l 289, l 330), uitvaarder (Q 240), rij(d)knecht (l 289), paardsknecht (Q 99*) en ketser (Q 88) zijn specifiek van toepassing op de knecht die het graan ophaalt en het meel thuisbrengt. In P 195 en Q 78 werd het bezorgen door de ɛmolderɛ zelf gedaan. De woordtypen bovenpakker (l 289), loopknecht (l 289), afweger (l 289), luijong (l 289) en halve gast (P 51) duiden knechten aan die een speciale taak in de molen vervullen. De term halve gast werd gebruikt voor een leerjongen die een halve betaling ontving. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel ømolenŋ- het lemma ɛmolenɛ.' [N O, 40e; N O, 40f; N O, 40g; Vds 269; Jan 287; Coe 236; Grof 263; Grof 268; monogr.] II-3, III-3-1
knecht, algemeen knecht: knęxt (Opglabbeek) [L 1, a-m; S 26; Wi 8; monogr.; add. uit S 6] I-6
kneden botter uitwerken: [botter] ytwęrǝkǝ (Opglabbeek) De boter kneden om de melk, die zich nog tussen de boterdeeltjes bevindt, eruit te drukken. In sommige gebieden werd de boter tegelijkertijd gewassen. Zie voor de fonetische documentatie van (boter) en (botter) het lemma ''boter'' (12.14) in deze aflevering. [A 28, 7; L 1a-m; L 1u, 114; L 6, 7; L 22, 8; Ge 22, 8 en 69; R 3, 76 en 77; monogr.] I-11
knellen pitsen: gəpitst (Opglabbeek), petse (Opglabbeek), pitse (Opglabbeek), wringen: vreŋə (Opglabbeek) die schoenen knellen mij (doen pijn) [ZND 28 (1938)] || Knellen: stijf drukken zodat daardoor een striem ontstaat (knellen, knijpen, duwen, wringen, klemmen). [N 84 (1981)] III-1-2
knellen, gezegd van schoenen pitsen: petse (Opglabbeek), pitse (Opglabbeek), pitsə (Opglabbeek), wringen: vreŋə (Opglabbeek) die schoenen knellen mij (doen pijn) [ZND 28 (1938)] || drukken en daardoor pijn veroorzaken, gezegd van schoenen die te klein zijn [knellen, klemmen, drukken] [N 86 (1981)] III-1-3
kneu botvink: boͅt˃veͅŋk (Opglabbeek), heiknijper: heikn-jper (Opglabbeek), heivink: of botvink, zie daar  hɛiveͅŋk (Opglabbeek), knijper: knieper (Opglabbeek) kneu || kneu (13,5 wit in vleugel en staart; wilde man heeft in zomer rood voorhoofd en borst; hele jaar hier; veel op trek; broedt in veld en hei; roep [tut-tut-tut]; leuke zang; geliefde kooivogel [N 09 (1961)] III-4-1
kneuzen blutsen: blitsen (Opglabbeek) blutsen, kneuzen (van appelen): de appelen niet blutsen [ZND 21 (1936)] III-2-3