e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Overpelt

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
keep kweekvink: kweikvink (Overpelt), kwēͅkfē.ŋk (Overpelt) keep || keep (14,5 man heeft oranje aan kop en borst, in het voorjaar zwarte kop en borst; vaak tussen vinken; alleen op trek en in winter; roep [wèèèèèk] [N 09 (1961)] III-4-1
keerstrook, wendakker hoofdbed: hyǝx˱bęt (Overpelt), kop: kǫp (Overpelt), voordel: vø̄rǝl (Overpelt) Een keerstrook of wendakker is de strook grond aan het uiteinde van een akker waar de ploeg gekeerd wordt. Deze strook ligt dwars op de voren van het groot geploegd middendeel. Als men aan het voor- en achtereinde van de akker niet op een belendend perceel of op een (veld)weg kan keren, heeft men twee keerstroken nodig. De keerstrook werd oorspronkelijk onbebouwd gelaten, later werd ook zij geploegd. Een aantal benamingen kunnen ook gebruikt worden voor een strook grond in het algemeen; soms wordt er op gewezen dat men via de keerstrook toegang tot het perceel heeft. De strook is breder dan normaal als zij in de lengterichting aan een afrastering of haag grenst. [N 11, 50a; N 11A, 125b; JG 1a + 1b + 1c; JG 2b + 2c; A 18, 2; A 33, 3 + 4 + 5; L B2, 246; L 34, 47; monogr.] I-1
keffen keffen: keffe (Overpelt, ... ), kɛfən (Overpelt) keffen [ZND 01 (1922)], [ZND 27 (1938)], [ZND A1 (1940sq)] III-2-1
kegel kegel: kegel (Overpelt) Kegel. [Willems (1885)] III-3-2
kegelen kegelen: kegele (Overpelt) Zij zijn aan het kegelen. [ZND 36 (1941)] III-3-2
kegels (mv.) kegelen: [sic]  kegelen (Overpelt), kegels: kegels (Overpelt), mɛtə ke.gəls wɛrtər nime.r gəspø.lt (Overpelt) Er zijn negen kegels. [ZND 36 (1941)] || Kegel. [Willems (1885)] || met de kegels wordt er niet meer gespeeld [RND] III-3-2
kelder kelder: kēͅldər (Overpelt), keͅldər (Overpelt), kɛ̝ldər (Overpelt) kelder [RND], [ZND 36 (1941)], [ZND A2 (1940sq)] III-2-1
kerel kerel: des ene rouwe kèrel (Overpelt), kērəl (Overpelt), kèrel (Overpelt, ... ), kɛ.rəl (Overpelt), roͅuwə kēͅrəl (Overpelt) dat is een ruwe kerel [ZND 42 (1943)] || een kerel [ZND B1 (1940sq)] || Een sterke kerel [ZND 27 (1938)] || kerel [RND] III-3-1
keren draaien: dręjǝ (Overpelt), drɛ̄i̯ǝn (Overpelt), omtrekken: ømtrękǝn (Overpelt) Als men heen en weer ploegt, moet men aan het einde van iedere voor het (de) paard(en) met de ploeg laten draaien, om langs de juist geploegde voor verder te ploegen. Bij de modernere wentelploegen wordt bij het draaien het dubbele ploeglichaam omgekeerd. Bij de oude keerploeg moest men bij het keren het riester en gewoonlijk ook het kouter omzetten. [N 11, 63; N 11A, 98f + 98g + 123c; JG 1a; div.; monogr.] || Omkeren van de stof van een oud kledingstuk, zodat het er weer fatsoenlijk uitziet. In L 27, 74 is gevraagd naar het keren van een jas. [N 59, 190b; N 62, 21a; L 27, 74; MW] I-1, II-7
kerk kerk: hēͅi wār tə vryx en də keͅrk (Overpelt), hēͅi wās tə vryx en də keͅrk (Overpelt), hēͅi wōͅr tə vryx en də keͅrk (Overpelt) te vroeg in de kerk zijn [N 08 (1961)] III-3-3