| 19075 |
gunnen |
gunnen:
gonnen (L355p Peer, ...
L355p Peer),
gounen (L355p Peer),
gunnen (L355p Peer, ...
L355p Peer)
|
Ge moet hem dat geluk gunnen [ZND 24 (1937)] || Ik zal u ook iets gunnen [ZND 24 (1937)]
III-1-4
|
| 25142 |
guur, kil en schraal weer |
killig (weer):
kaillig (L355p Peer),
kaillig weer (L355p Peer),
killig (L355p Peer),
killig weer (L355p Peer),
zuur (weer):
zoer weer
zūr wēͅr (L355p Peer)
|
huiverig, koud, guur weer [grellig, zoer, locht, schrauw] [N 22 (1963)] || kil [ZND 27 (1938)] || kil weer [ZND 27 (1938)]
III-4-4
|
| 29733 |
haag |
heg:
hęx (L355p Peer),
hɛx (L355p Peer)
|
Omheining van levend hout ter afpaling van een erf of een stuk land. Men kent verschillende soorten hagen onder andere beukenhaag, elzenhaag, ligusterhaag, meidoornhaag, taxushaag en vlierhaag. [N 14, 62; RND 20; Wi 9; S 13, add.; Vld.; A 25, 4a; L 1a-m; L B2, 279; JG 1b, add.; L 32, 45; monogr.]
I-8
|
| 24532 |
haagappel |
hagendoornsbeer:
zie ook ZND24, 039c, apart ingevoerd
hagedooresberen (L355p Peer),
rode beer:
zie ook ZND01, a-m en u 79, apart ingevoerd
rooi bèren (L355p Peer),
rood beertje:
zie ook ZND01, a-m en u 79, apart ingevoerd
rooi beerkes (L355p Peer)
|
haagappel [ZND 01u (1924)] || haagappel, kleine steenvrucht vd haag- of meidoorn [ZND 24 (1937)]
III-4-3
|
| 24606 |
haagbeuk |
bikker:
bikkern (L355p Peer)
|
haagbeuk (carpinus betulus) [ZND 35 (1941)]
III-4-3
|
| 24876 |
haagwinde |
klimop:
klemǫp (L355p Peer),
klimop (L355p Peer),
-
klimop (L355p Peer),
pispot:
pespeͅttə(s) (L355p Peer),
pispotje:
-
pispot(-je/-teken) (L355p Peer),
pispotten:
pespǫtǝ (L355p Peer),
pęspɛtǝ (L355p Peer),
winde:
wenǝn (L355p Peer),
weͅnnən (L355p Peer),
-
winde (L355p Peer)
|
Calystegia sepium (L.) R.Br. Zeer algemeen voorkomend onkruid vooral op bouwlanden en vochtige gronden, klimmend in heggen en dergelijke met een tot 3 meter lange, windende, vrijwel kale stengel en hart- tot pijlvormige bladeren. De grote klokvormige bloemen zijn wit (soms roze) van kleur. De plant bloeit van juni tot september en is meer bekend onder de naam pispotjes (Convolvulus sepium L.). Bij de naamgeving wordt vaak geen onderscheid gemaakt of vindt verwisseling plaats met de kleinere, kruipende akkerwinde (zie lemma Akkerwinde). De volgorde van de varianten van het type winde is: 1. de tweelettergrepige woorden; 2. in de eenlettergrepige naar klinker: /e - ē - ę - i/. Zie Pauwels 1933 en Brok 1991. [JG 1c, 2c; A 17, 6a; L 1, a-m; L 1u, 80; L 15, 5; S 11; monogr.; add. uit JG 1b] || haagwinde || hagewinde [ZND 01 (1922)]
I-5, III-4-3
|
| 29637 |
haam |
haam:
hām (L355p Peer)
|
Kraagvormig halsjuk van een trekpaard dat op de schouderbladen rust en zich met de bewegende schouders kan meebewegen. Het bestaat voornamelijk uit twee gebogen haamspanen (cf. lemma Haamspanen) die door middel van een haamslot (cf. lemma Haamslot) aan elkaar worden vastgemaakt. Om de nek van het paard te beschermen zijn aan de binnenkant van de haamspanen kussens aangebracht (cf. lemma Haamkussen). Aan de trekhaken van het haam (cf. lemma Trekhaken, trekogen) worden de strengen bevestigd (cf. lemma Strengen) waarmee het paard trekt. Het woord is in heel Limburg mannelijk. [JG 1a, 1b; N 13, 1; L 1 a-m; L 26, 1; R 3, 60; S 12; monogr.]
I-10
|
| 33952 |
haamkap |
kap:
kap (L355p Peer)
|
Leren kap boven de plaats waar de twee haamkussens samenkomen, die dient om inwateren te beletten. [JG 1a, 1b; N 13, 8; N 36, 9b; monogr.]
I-10
|
| 33949 |
haamkussen |
kussens:
kesǝs (L355p Peer)
|
De met stro of paardehaar gevulde binnenbekleding van het haam die voorkomt dat de nek van het paard doorgeschaafd wordt. Zie ook lemma Kussenleder. Daar het twee kussens betreft, zijn veel opgaven in het meervoud. [JG 1a, 1b; N 13, 3; N 36, 15; monogr.]
I-10
|
| 33953 |
haamoren |
balken:
balǝkǝn (L355p Peer)
|
De twee boven de kap uitstekende delen van de haamspanen. [JG 1a; N 13, 9; N 36, 9a]
I-10
|