| 21580 |
trekken en talmen |
aanhouden:
aanhaute (Q020p Sittard),
hannesen:
Van Dale: hannesen, (gemeenz.) 1. de tijd met onnut werk of zouteloos gepraat doorbrengen; -2. broddelen, knoeien, beuzelen.
hannesen (Q020p Sittard),
melken:
mèlke (Q020p Sittard),
mêlke (Q020p Sittard),
mëlke (Q020p Sittard)
|
Trekken en talmen bij de verkoop, n.l. om zoveel mogelijk geld te krijgen [mulken?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 33195 |
trekker van de aanaardhandploeg |
handvat:
hant˲vat (Q020p Sittard)
|
Het dwarse handvatvan de aanaardhandploeg. Voor sjoek- naast trek-handvat zie aflevering I.1, blz. 12: schokkelen, schoggelen voor "schudden". [N 18, 46b]
I-5
|
| 29781 |
trekopeningen |
fuchsen:
fuksǝ (Q020p Sittard),
pijpjes:
pī̄pkǝs (Q020p Sittard)
|
Kanalen door de bodem van de oven voor de rookafvoer naar de schoorsteen. De trekopeningen vormen de verbindingen tussen de verschillende kamers in het stookkanaal en het rookkanaal. Het uiteinde van de trekopeningen in het stookkanaal werd in Q 111 de mond (d\r mont) genoemd. In Q 83 werd het woordtype fosse alleen gebruikt bij ringovens; bij veldovens sprak men van ɛjachtenɛ. Zie ook afb. 25.' [N 98, 132; N 98, 133; monogr.]
II-8
|
| 34589 |
trekschei |
voorste schei:
vø̄štǝ šęi̯ (Q020p Sittard)
|
De eerste van de verbindingscheien tussen de berries. Aan de uitstekende delen schei werden vaak de trekkettingen of de strengen vastgemaakt met behulp van platte, gebogen ijzers. Zie ook het lemma uitstekende delen van de trekschei en in WLD I.10, het lemma strengen. Zowel het feit dat er opgaven in het meervoud voorkomen als de opmerking van de correspondent uit Q 111 wijzen erop dat ook de tweede schei als trekschei gebruikt wordt: "het vastmaken van de strengen is hier gebruikelijk aan het tweede balkje indien licht geladen, anders aan het eerste balkje". Opmerking bij de kaart: er zijn vier benamingen die op het eerste zicht samenstellingen zijn van de plaatselijke benaming voor "streng" (hacht, kling, klink en trek). De verspreiding van "trekschei" stemt echter hoegenaamd niet overeen met de verspreiding van trek voor "streng", wat doet besluiten dat het hier om een samenstelling met een deverbativum van het werkwoord trekken gaat (vgl. hiervoor kaart 16 van wld I.10). [N 17, 25a; N G, 58b; JG 1a; JG 1b]
I-13
|
| 31700 |
trekzaag, boomzaag |
kortzeeg:
kǫrt˲zē̜.x (Q020p Sittard)
|
Zaag met een blad van 1.5 tot 2 meter lengte. De twee handvatten van de zaag liggen in het verlengde van het zaagblad en steken daar 30 à 40 cm boven uit. De trekzaag dient om bomen en ruw hout door te zagen. Ze wordt bediend door twee personen. Zie ook afb. 2. De trekzaag wordt behalve door de houtzager ook door andere houtbewerkende beroepen gebruikt. De kuiper zaagt er stukken boomstam mee die ongeveer de lengte van een duig hebben en de klompenmaker de zgn. bollen, stukken boomstam in de lengte van een klomp. [N E, 7; N 18, 128; N 47, 14; N 50, 11a + 17a; N 75, 116a; L 36, 49; Bakeman 8; monogr.]
II-12
|
| 18822 |
treuren |
treuren:
troere (Q020p Sittard)
|
treuren
III-1-4
|
| 19362 |
treuzelaar |
krententeller:
kréntetèller (Q020p Sittard),
neuzelaar:
cf. WNT IX, kol. 1911 ev. s.v. "neutelen - daarnaast ook neuteren"(= zich met beuzelingen ophouden, leuteren, zeuren, talmen). Afl. neutelaar. Gew. "neutelig"(= knorrig, slechtgehumeurd)
neutselaer (Q020p Sittard),
saaielaar:
cf. VD (du.) s.v. "säumen"01. dralen, talmen, treuzelen; s.v. "Säumer"draler, talmer, treuzelaar
saanjelaer (Q020p Sittard),
treuzel:
treuzel (Q020p Sittard),
treuzelaar:
treuzelaer (Q020p Sittard),
zemel:
zemel (Q020p Sittard)
|
iemand die langzaam werkt, niet vooruit kan met zijn werk [treuzel, treuzelkous, treuzelaar] [N 85 (1981)] || iemand die zeer langzaam is in zijn verrichtingen [erwtenteller] [N 85 (1981)] || treuzelaar || treuzelen [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 18934 |
treuzelen |
neutelen:
cf. WNT IX, kol. 1911 ev. s.v. "neutelen - daarnaast ook neuteren"(= zich met beuzelingen ophouden, leuteren, zeuren, talmen). Afl. neutelaar. Gew. "neutelig"(= knorrig, slechtgehumeurd)
neutsele (Q020p Sittard),
sukkelen:
sukkele (Q020p Sittard),
teutelen:
teutele (Q020p Sittard),
treuzelen:
treuzele (Q020p Sittard)
|
met zijn handelingen niet opschieten [nerelen, toetelen, kloetelen, knutselen, sukkelen] [N 85 (1981)] || talmen || teuten, talmen || treuzelen
III-1-4
|
| 21956 |
trichomonose |
geel:
gael (Q020p Sittard)
|
Keelziekte bij duiven.
III-3-2
|
| 23672 |
triduüm |
tridum (<lat.):
tridium (Q020p Sittard)
|
Een driedaagse godsvruchtoefening, triduüm . [N 96B (1989)]
III-3-3
|