e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... plaats=Weert

Overzicht

Gevonden: 7826

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kookkachel, fornuis cuisinière (fr.): cuissenière (Weert), kwezənjēͅr (Weert), fornuis: foͅrnøͅi̯s (Weert), fərny(3)̄.s (Weert) fornuis [SGV (1914)] || Vierkante kookkachel met een of meer ovens waarop men verschillende dingen tegelijk kan koken, braden of stoven (fornuis, kookkachel, cuissinière) [N 79 (1979)] III-2-1
kookketel voor wissen buffketel: bøfkiǝtǝl (Weert) De ketel waarin de grauwe wissen gekookt worden. In Uikhoven (Q 13) worden de wissen alleen besproeid met kokend water. [N 40, 19; monogr.] II-12
kookpot kasserol: kasserol (Weert), kastrol (Weert), kastroͅl (Weert), kellen: (groot model)  kelle (Weert), kellentje: (hengsel)  kelkes (Weert), pappot: pappot (Weert), sauskelle-tje: sauskelke (Weert) kookpan, braadpan || pot, metalen ~ met twee oren; inventarisatie benamingen (bròòjpan, bakpan); betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] || pot, metalen ~; inventarisatie benamingen (tutpot, pappot, trekpot, braajpot); betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] III-2-1
kooksel kook, de -: koeek (Weert), kooksel: koeəksel (Weert) kooksel; Hoe noemt U: Het gekookte, het kooksel (kokenage, kook, zooi) [N 80 (1980)] III-2-3
kool, algemeen: een krop kool hoofdje: hutje (Weert), kool: koeël (Weert), kop: kop (Weert), moes: moos (Weert) [N Q (1966)]kool || kool, moes I-7
koolmees, mees bijmus: bi-jmus (Weert, ... ), bi-jmös (Weert), biemus (Weert), voor alle mezensoorten  bijmös (Weert), bijmusje: bi-jmöske (Weert, ... ), biemuske (Weert), soms ook döbbel —  biemöske (Weert), voor alle mezensoorten  bi-jmöschke (Weert), mees: mieës (Weert) Hoe heet de koolmees? [DC 06 (1938)] || koolmees || koolmees (14 flinkste en bekendste der boombuitelaars; gele zijkanten; broedt in allerlei gaten, ook bij huizen; roep vaak [tie-ta] of [tie-tie-ta] [N 09 (1961)] || mees [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 31 (1939)] III-4-1
koolraap koolderaap: koeëlderaap (Weert), koolraap: ± WLD  koeelraap (Weert), koolraap boven de grond: ± WLD  koeelraap boeeve de gro‧nd (Weert) De koolsoort die aan de stronk vlak boven de grond ronde raapvormigeknollen heeft die eetbaar zijn (raapkool, koolrabie, koolraap, bagger, knolraap). [N 82 (1981)] || koolraap || Koolraap; de dikke vlezige wortel (onder de grond) van de plant met dezelfde naam die als groente of als veevoer wordt gebruikt (koolraap, raapkool, knolraap). [N 82 (1981)] I-7
koolraap (ondergronds) kolderaab: kūldrāp (Weert), kǫldǝrāp (Weert), koolraab: kolrāp (Weert), kūlrāp (Weert), kūǝlrāp (Weert) Brassica napus L. subsp. rapifera. Bedoeld is hier de gekweekte knol van de plant met de naam koolzaad. De plant heeft gele bloemen; het vlees van de knol is oranjekleurig; bij sommige variëteiten ook wit. Koolraap stelt minder eisen aan de grond dan bieten. De verbouw is vrij algemeen in Limburg verspreid. De knollen worden vooral als veevoeder gebruikt en dan ingekuild; soms ook werden ze als groente gegeten. Er zijn twee soorten teelt: -onder de grond (hier behandeld); ook wel gewestelijk raapkool of knolraap genoemd of kortweg knol; -boven de grond; ook wel koolraap-boven-de-grond, glaskoolraap of koolrabi genoemd. Vaak is een meervoudsvorm opgegeven naast of in plaats van het enkelvoud; dit is steeds in het lemma aangegeven. Op grond van de laatste medeklinker in deze meervoudsvormen kan als slotmedeklinker van de enkelvoudsvormen eerder een verstemloosde -b dan een -p worden aangehouden. Op een enkel duidelijk tegenvoorbeeld na (meervoud koolrapen) is hier dan ook de spelling -raab aangehouden, in overeenstemming met de spelling -reub. Wanneer is opgegeven dat het woordaccent op de tweede lettergreep ligt is ook dat in het lemma vermeld. Vergelijk ook het lemma Koolzaad. [N 12, 39; N 12A, 3a; JG 1a, 1b, 2c; L 6, 36; monogr.; add. uit N 7, 1b] I-5
koolrabi, koolraap-boven-de-grond koolraab: [koolraab] (Weert), koolraab boven de aarde: [koolraab] bovǝ d ērt (Weert), koolraab boven de grond: [koolraab] bovǝ dǝ grondj (Weert) Brassica oleracea L. var. gongylodes L. Zie de toelichting bij het lemma Koolraap (Ondergronds). Koolrabi wordt als groente gekweekt. Het komt vaak voor dat de koolraap-boven-de-grond dezelfde naam draagt als de koolraap-onder-de-grond van het vorige lemma. Deze gevallen staan steeds voorop; voor de fonetische documentatie ervan zij verwezen naar de betreffende heteroniem uit het genoemde lemma Koolraap. Voor de spelling (-)raab, zie de toelichting bij het lemma Koolraap. [N 12A, 3b; monogr.; add. uit N 7, 16] I-5
koolwitje snuffelter: snuffelter (Weert) koolwitje [DC 18 (1950)] III-4-2