| 30456 |
visgraatpatroon |
visgraat:
vęjs˲gruwǝt (Q078p Wellen)
|
š˲grǭtprǝfil en vǝrštē̜k L 387; %%de volgende termen duiden een haaks visgraatpatroon in een parketvloer aan: de strookjes hout vormen een hoek van 45¬∞ met de lengte- en breedtelijnen en sluiten rechthoekig in elkaar%% visgraat die voorspringt: veš˲grǭt ˲dē̜ vȳršpre [N 54, 131a; N 54, 131b; N 54, 131c]
II-9
|
| 22413 |
vishengel |
vislijn:
vijsleen (Q078p Wellen),
visstek:
vè-s-stek (Q078p Wellen)
|
Een lange stok om mee te vissen. [ZND 23 (1937)] || het vistuig bestaande uit een lange houten of rieten stok; aan het uiteinde is een snoer bevestigd waaraan een verschuifbare dobber zit en aan het einde een haakje [hengelgarde, topgaarde, geert, garde, lijn, roede, visgeert, vislijn, visroede] [N 112 (2006)]
III-3-2
|
| 22414 |
vissnoer |
lijn:
leen (Q078p Wellen)
|
een touw met een of meer haken om vis te vangen [snoer, lijn] [N 112 (2006)]
III-3-2
|
| 22417 |
visvangst |
vangst:
vangs (Q078p Wellen)
|
alles wat men vangt bij het vissen [vangst, rafel] [N 112 (2006)]
III-3-2
|
| 20727 |
vlaai |
vlaai:
vloae (Q078p Wellen),
met toelichting van de bereidingswijze
vlawe (Q078p Wellen)
|
fijn gebak dat de huismoeders vooral ter gelegenheid van de kermis klaarmaken [ZND 48 (1954)]
III-2-3
|
| 20730 |
vlaai met deegdeksel |
holza:
holzā (Q078p Wellen),
taart:
toert (Q078p Wellen),
tōērt (Q078p Wellen)
|
een dikke appeltaart met deksel [ZND 32 (1939)]
III-2-3
|
| 21424 |
vlaams |
duits:
düts (Q078p Wellen, ...
Q078p Wellen,
Q078p Wellen),
hè kan düts kalle (Q078p Wellen),
vlaams:
vlaoms (Q078p Wellen)
|
Hij kan Vlaams (Diets, Duuts) praten. [ZND 08 (1925)] || vlaams [ZND 23 (1937)]
III-3-1
|
| 24266 |
vlaamse gaai |
blauwe hanno:
vdBerg; omgesp.
blōͅu̯ən(h)ɛnoͅu̯ (Q078p Wellen),
hanno:
hennow (Q078p Wellen),
matkolf:
mètkolf (Q078p Wellen),
meetkolf:
mētkolf (Q078p Wellen),
vdBerg; omgesp.
mɛ̄i̯ətkoləf (Q078p Wellen)
|
gaai (34 blauwe veertjes in vleugel; kan veertjes opzetten; hele jaar in bossen; soms in troepjes op trek; echte schreeuwlelijk; ook tam te maken [N 09 (1961)] || vlaamse gaai [ZND 01 (1922)] || vlaamse gaai (meerkol) [ZND 34 (1940)]
III-4-1
|
| 21394 |
vlag |
vaan:
vaon (Q078p Wellen),
vaən (Q078p Wellen)
|
vlag [ZND 17 (1935)]
III-3-1
|
| 29314 |
vlas |
vlas:
vlās (Q078p Wellen)
|
Linum usitatissimum L. De vlasteelt heeft, waarschijnlijk wel ten onrechte vanwege het vroege verdwijnen ervan, weinig aandacht gekregen in de enquêtes in Limburg; wellicht werd het verbouwen van vlas als een exclusief Vlaamse aangelegenheid beschouwd. Maar het is in Limburg zeker niet onbekend. De vlasteelt komt zijdelings ter sprake in de vakterminologie van de touwslager, zie aflevering II.7. Men onderscheidt wel vezelvlas, speciaal geteeld voor het maken van garens, en het kortere en meer vertakte olievlas, geteeld voor de oliehoudende zaadbollen; zie de lemmaɛs Lijnzaad, Vlaszaad en volgende in de vorige paragraaf. Het vlas wordt uitgetrokken (geplukt), tot bussels gebonden en op hopen te drogen gezet. Daarna wordt het gerepeld: de zaadbollen worden van de stelen verwijderd en gebroken met een dorsvlegel; het kaf ervan wordt aan de beesten gevoederd. De stengels worden vervolgens in een sloot geroot, waardoor het lint loskomt van de houtdelen van de stengel. Daarna wordt het vlas gebraakt, gezwingeld of gehekeld, om de houtachtige delen los te maken en te verwijderen. Het zijn drie verschillende handelingen, met verschillende toestellen (braak, zwingel en hekel), maar hetzelfde doel. Een braak bestaat gewoonlijk uit tandrollen; een zwingel is een soort molen en een hekel een plank met rechtop staande pinnen. Het lint wordt gesponnen en geweven tot linnengoed. Het vezelhoudende afval, of hede, wordt soms gebruikt voor grof weefwerk zoals meelzakken, maar meestal om reten in houten boten te stoppen, om gasbuizen af te dichten, enz. [Wi 54; monogr.]
I-5
|