e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Wijchmaal

Overzicht

Gevonden: 1314

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
anjelier genoffel: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  scharnöffel (Wijchmaal), genoffeltje: ook ZND 1 (a-m) en ZND 1u, 007  snoffeltjes (Wijchmaal) Anjelier, Fr. oeillet, Lat. Dianthus [ZND 15 (1930)] I-7
anjer, anjelier (dianthus caryophyllus l.) genoffel: -  scharnoffel (Wijchmaal), snoffel (Wijchmaal), genoffeltje: -  snoffeltje (Wijchmaal) tuinanjer III-2-1
aren lezen aren rapen: ǫrǝ rā.pǝ (Wijchmaal) Het oprapen en verzamelen van de achtergebleven aren op het veld. Het was vroeger gewoonte de aren die op het pasgemaaide en geoogste veld achterbleven, te laten liggen, zodat behoeftigen deze konden verzamelen. Het was een vorm van armenzorg. [N 15, 35; JG 1a, 1b, 1c, 2c; L 39, 40; Lu 3, 6; R [s], 31; R 3, 68; monogr.; add. uit A 23, 16.2] I-4
arend van de zeis ang: ãŋ (Wijchmaal) Het blad van de zeis loopt aan de zijde waar het met de steel verbonden is uit in een smal, vaak extra verstevigd, stukje staal, de arend, dat tegen de steel van de zeis aanligt en door middel van de zeisring daaraan wordt vastgemaakt. Aan het uiteinde is de arend voorzien van een nokje dat in een gat in de steel wordt gestoken of geslagen; soms zijn er twee dergelijke nokjes (vergelijk het woordtype dobbelang). Voor de hoek die de arend met het zeisblad maakt, en het belang hiervan voor een goede "voering" van de zeis, zie de algemene toelichting bij deze paragraaf. Zie afbeelding 5, nummer 1. [N 18, 68a; JG 1a, 1b; A 4, 28c; A 14, 1; L 20, 28c; L 45, 1; monogr.] I-3
armvol armvol: ermvol (Wijchmaal, ... ), ɛrǝmvǫl (Wijchmaal) armvol [ZND 01 (1922)], [ZND 01u (1924)] || De hoeveelheid stro of aren die men in de armen kan vasthouden. Zie ook het lemma ''handvol hooi'' (5.1.4) in aflevering I.3. [N 7, 58; L 1, a-m; L 1u, 8; L A1, 88; Wi 51; monogr.] I-4, III-4-4
as, spil van de rol pin: pen (Wijchmaal) De in dit lemma verenigde termen betreffen ofwel (elk van) de twee, als as fungerende pinnen in de uiteinden van de houten rol, ofwel de as van de ijzeren paarderol. [JG 1a; JG 1b add.; N 11A, 184e; monogr.] I-2
asblok asbalk: as˱balǝk (Wijchmaal), lade: lǭi̯ (Wijchmaal) Houten blok met aan de onderzijde een gleuf waarin de metalen as bevestigd wordt, ter versteviging van de as. Zie verder ook WLD I.1 voor het asblok van de ploeg. [N 17, 40 + 44j + 50b + 51; N G, 48a; JG 1a; JG 1b; JG 1c; JG 2b; monogr.] I-13
aswoensdag asgoensdag: aschgoenzig (Wijchmaal) Aswoensdag. [ZND 19A (1936)] III-3-3
averechts, achterstevoren averechts: èverechts (Wijchmaal), verkeerd: verkirs (Wijchmaal) averechts [ZND 05 (1924)] III-4-4
avondmaal avondskost: áoveskost (Wijchmaal), verschilt naar elke bezigheid  aoveskost (Wijchmaal) de laatste maaltijd van de dag, avondeten [ZND 02 (1923)] || namen en uren van de dagelijkse maaltijden: 19 uur 30 [ZND 18G (1935)] III-2-3