| 33166 |
besjes aan de aardappelplant |
zaad:
zoǝt (P044p Zelem)
|
De besachtige groene vruchten die zich uit de bloemen van de aardappelplant ontwikkelen. Vroeger, voordat men pootaardappelen selecteerde uit de eigen oogst, werd uit deze vruchtjes van de plant pootzaad gewonnen. Het lemma bevat alleen meervouden. Bij goesbollen wordt door de zegslieden opgegeven dat ...kinderen deze bollen aan een lange twijg (steken) en dan de bollen zo ver mogelijk weggooien of zwiepen; goezen is "zwiepen". Warnant (1949, 175) vermeldt dit spel ook voor Waals Haspengouw. Het regelmatige voorvoegsel aardappel- of patatte- is hier weggelaten; zie het lemma Aardappel. Zie voor de fonetische documentatie van de varianten voor aardappel, ook datzelfde lemma Aardappel. [N 12, 7; L 32, 14; monogr.; add. uit JG 1b]
I-5
|
| 25105 |
bestendig weer |
het weer is in de klink:
het weer is in de klink.
t wēər eͅs en də kleyk (P044p Zelem)
|
bestendig weer [vaste lucht] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 21471 |
betalen |
betalen:
ps. omgespeld volgens Frings.
bēͅha͂lə (P044p Zelem)
|
Betalen, over de brug komen [afschieten?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 25106 |
betrekken (lucht) |
toe zijn:
də luxt eͅs tu (P044p Zelem)
|
dicht gaan zitten zodat er regen dreigt, gezegd van de lucht [de lucht overtrekt, groeit, belommert] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 18378 |
beugeltas |
geldbeursje:
geͅldbözəkə (P044p Zelem, ...
P044p Zelem)
|
tas, sierlijke ~ met beugel die men s zondags op de overrok draagt [beugeltes] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 24561 |
beuk |
beukenboom:
by(3)̄əkəbuəm (P044p Zelem)
|
beuk [ZND m]
III-4-3
|
| 33843 |
bevend schudden met de huid |
(zich) schudden:
sxødǝ (P044p Zelem)
|
Rillen, beven, huiveren, vooral na zware arbeid, bij koude en uit angst. [N 8, 66 en 68]
I-9
|
| 34498 |
bevruchten |
treden:
trēǝ (P044p Zelem)
|
Het bevruchten van de hen door de haan. [JG 1a, 1b, 2c; N 19, Q 111 add.; monogr.]
I-12
|
| 33361 |
bewaarplaats van bieten en groenvoer in de stal |
betenkot:
bii̯ǝtǝkǫt (P044p Zelem),
voederhoek:
vui̯ǝrhuk (P044p Zelem)
|
De plaats in de stal waar bieten en groenvoeder worden bewaard voor direct gebruik. De grote voorraad bevindt zich buiten de stal. De in de stal bewaarde hoeveelheid is voldoende voor enkele keren voederen. Sommige woordtypen benoemen niet een specifieke opslagplaats voor bieten en groenvoeder, maar duiden in het algemeen de ruimte aan waarin men dit voeder opslaat. Zie voor de fonetische documentatie van de woorden (voerhuis), (voederij), (voerij) en (voerderij) het lemma "voorstal, voedergang" (2.2.5). [N 5A, 34c]
I-6
|
| 25231 |
bewolking |
lucht:
(v.)
luxt (P044p Zelem)
|
bewolking, zwerk, wolkendek [schoft] [N 22 (1963)]
III-4-4
|