| 31694 |
schors |
schors:
sxǫts (P177p Zepperen)
|
De ruwe buitenkant van de stam en takken van een boom. In sommige dialecten bestaat er een verschil in benaming tussen de schors van naaldbomen en die van andere bomen. Het betreft de plaatsen Lommel (K 278), Paal (K 357), Neerpelt (L 312), Overpelt (L 314), Hechtel L 352), Peer (L 355), Neerglabbeek (L 367), Houthalen (L 414), Hasselt (Q 2) en Martenslinde (Q 89). De schors van de naaldboom wordt daar met een locale uitspraakvariant van het woordtype schil aangeduid, de schors van andere bomen met die van schors. In Lanklaar (L 422) wordt het woord schaal (šal) alleen voor de schors van dennenbomen gebruikt [N 50, 8a-b; N 75, 83d; A 45, 32; L 34, 54a-b; monogr.]
II-12
|
| 29934 |
schort, voorschoot |
vooring:
vørŋ (P177p Zepperen)
|
[N 30, 5a; monogr.]
II-9
|
| 19508 |
schoteltje |
schotel:
schōtəl (P177p Zepperen),
sxø͂ͅtəl (P177p Zepperen),
tas:
taas (P177p Zepperen)
|
een kopje met een schoteltje [ZND 34 (1940)] || schoteltje [ZND 34 (1940)]
III-2-1
|
| 33783 |
schouders |
schouder(s):
sxǫu̯rǝ (P177p Zepperen)
|
De schouder loopt van de schoft naar beneden in een punt uit. Zie afbeelding 2.18. [JG 1a, 1b; N 8, 32.1 en 32.2]
I-9
|
| 33059 |
schoven binden |
binden:
bęŋǝ (P177p Zepperen)
|
Het werk van de binder die achter de zichter aankomt en die om de hoeveelheid halmen die de zichter afgetrokken heeft twee (soms ook één) banden doet en zo de garven, gebonden schoven, maakt. Wanneer het graan met de zeis gemaaid wordt en de aflegger achter de maaier aankomt, worden het "afleggen", het "vormen" en het "binden" vaak in één doorgaande handeling uitgevoerd. Jassen en kassen worden (elders) ook gebruikt voor het opzetten en samenbinden van de korenhokken, zie het lemma ''schoven opzetten in een hok'' (4.6.13). De volgorde van de varianten van het type binden is: a. consonantcluster: -nd-/-ndj-/-]d, -n-, -nj-, -]-; b. vocalisme: -e-, -ę-, -ęi̯-, -ē-, -i-.' [N 15, 15d, 15e2 en 20; JG 1a, 1b; A 23, 16.2; L 1 a-m; L 1u, 15; L 48, 34.2; Lu 1, 16.2, Lu 2, 34.2; monogr.]
I-4
|
| 33068 |
schoven opzetten in een hok |
op mandels zetten:
op mandels zetten (P177p Zepperen),
opzetten:
ǫp˲zętǝ(n) (P177p Zepperen)
|
In dit lemma komen de benamingen voor het opzetten van de stuiken aan de orde. Vergelijk ook aflevering I.3 over het opzetten van oppers, heukelingen, enz. in de weidebouw. Ook hier wordt verwezen naar het zelfstandig naamwoord in het volgende lemma. Het voorwerp van de overgankelijke werkwoorden is steeds schoven. Ook wanneer het resultaat van de handeling, i.c. de stuik, in het woordtype voorkomt, wordt dat woord steeds fonetisch gedocumenteerd, daar immers het getal niet overeenkomt met dat van het lemma ''graanhok, struik, mandel'' (4.6.14). Enig materiaal van "haver opzetten" is hier ingebracht, waar nodig met een aantekening. [N 15, 28; JG 1a, 1b, 2c; A 23, 16.2; L 48, 34.2; Lu 1, 16.2; Lu 2, 34.2; monogr.]
I-4
|
| 25394 |
schrabsel |
schrapsel:
sxrapsǝl (P177p Zepperen)
|
De afgekrabde opperhuid met haren. De lange haren worden soms bewaard en tot borstels e.d. verwerkt of verkocht. [N 28, 29; monogr.]
II-1
|
| 17947 |
schrede |
schrede:
schree (P177p Zepperen)
|
een schrede (zover men ineens kan stappen) [ZND 42 (1943)]
III-1-2
|
| 21368 |
schreeuwen |
keken:
kiɛ.kǝ (P177p Zepperen),
kēkǝ (P177p Zepperen),
schreeuwen:
sxrīvǝ (P177p Zepperen)
|
Het schreeuwen van een varken ten teken van honger of bij het slachten. [N 19, 24; JG 1a, 1b; N 76, 33; monogr.; N 19, Q 111 add.]
I-12
|
| 18844 |
schuchter |
bedeesd:
ook materiaal znd 21, 36
bedaist (P177p Zepperen),
beschaamd:
ook materiaal znd 21, 36
beschaamt (P177p Zepperen),
bleu:
ook materiaal znd 21, 36
blø̄i̯ (P177p Zepperen),
schuchter:
ook materiaal znd 21, 36
schuchter (P177p Zepperen)
|
schuchter (bloode) [ZND 01 (1922)]
III-1-4
|