| 32716 |
beginvoor, -voren |
de voor:
dǝ [voor] (Q101p Valkenburg)
|
Naar gelang de ploegwijze en de soort van ploeg kan men de eerste voor of voren ofwel in het midden ofwel aan de zijkant(en) van de akker ploegen. In dit lemma zijn de termen verzameld die als benaming voor de beginvoren (of -voor) in het algemeen werden opgegeven of als zodanig konden worden uitgelegd. Dit laatste is het geval met het woordtype aanscheut, voorzover dat werd gegeven n.a.v. de vraag naar "rug, verhoogd middendeel" (JG 1a + 1b). Blijkens opgaven van dat type uit de beide andere bronnen beperkt deze term zich niet tot de beginvoren in het midden. Hij komt inhoudelijk overeen met aanslag, aanwerk, aantrek e.d. waarmee niet zozeer de eerste voor of voren als zodanig, als wel het ploegen daarvan, het aanvangswerk bedoeld wordt. Omgekeerd is het type rug, dat n.a.v. de vraag naar "de eerste voor die de boer ploegt" (N 11, 60), niet hier maar in het volgende lemma opgenomen. Het bij enkele plaatsen vermelde aantal voren heeft betrekking op de aanscheut die in het midden van de akker gemaakt is. Voor voor zie men het lemma ploegvoor. [JG 1a + 1b]
I-1
|
| 20430 |
begrafenis |
begrafenis:
begrafenis (Q101p Valkenburg),
begreffenis (Q101p Valkenburg)
|
begrafenis [SGV (1914)] || de gezamenlijke handelingen en plechtigheden waarmee een dode ter aarde besteld wordt [begrafenis, uitvaart, begankenis, zinking, leuves, geuves] [N 87 (1981)]
III-2-2
|
| 20434 |
begrafenismaal |
begrafenisfeest:
begreffenisfiès (Q101p Valkenburg, ...
Q101p Valkenburg),
koffietafel:
koffietafel (Q101p Valkenburg),
lijkmaal:
lijkmaal (Q101p Valkenburg),
vroeger
liekmaol (Q101p Valkenburg),
vroeger voor iedereen; nu alleen voor familie
lijkmaal (Q101p Valkenburg)
|
het begrafenismaal [N 96D (1989)] || Is in uw omgeving het begrafenismaal bekend? Zoo ja, hoe noemt men het (groevenmaal, lijkmaal, grafmaal, uitigst, enz.)? [VC 03 (1937)]
III-2-2
|
| 20431 |
begraven |
begraven:
begrave (Q101p Valkenburg)
|
een dode begraven [graven, zinken, begraven] [N 87 (1981)]
III-2-2
|
| 18807 |
begrijpen |
begrijpen:
begriepe (Q101p Valkenburg),
kennen:
kinne (Q101p Valkenburg)
|
met het verstand vatten, begrijpen [kennen, omvatten, begrijpen] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 18798 |
begrip, besef |
begrip:
begriep (Q101p Valkenburg),
begrip (Q101p Valkenburg),
benul:
benöl (Q101p Valkenburg)
|
besef (hij heeft er geen ~ van) [SGV (1914)] || een bewuste, duidelijke voorstelling [benul, belul, besef] [N 85 (1981)] || het vermogen om iets te begrijpen [begrip, begrijp] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 30757 |
behangen |
tapisseren:
tapǝsērǝ (Q101p Valkenburg)
|
Zie kaart. De techniek van het opplakken van behangselpapier met alle bijkomende werkzaamheden zoals het aanbrengen van behangjute. [N 67, 92a; monogr.]
II-9
|
| 30758 |
behangsel |
tapijt:
tapēt (Q101p Valkenburg)
|
Wandbedekking, vroeger vervaardigd van weefsels en leer, tegenwoordig meestal van papier. Een patroon op behangpapier werd in L 423 'dessin' ('dǝsęŋ') genoemd. [N 67, 92b; monogr.]
II-9
|
| 33776 |
beide beenderen van de onderkaak |
geschaar:
gǝšīǝr (Q101p Valkenburg),
schaar:
šīr (Q101p Valkenburg)
|
De scha(a)r(en) of het geschaar vormen de beide takken van de onderkaak van een paard en de uitwendige holte in het achterste gedeelte daarvan. Zie afbeelding 2.11. [JG 1a, 1b; N 8, 30]
I-9
|
| 22906 |
beieren |
beieren:
beijere (Q101p Valkenburg),
bèjjere (Q101p Valkenburg)
|
Beiaarden; klokken luiden op ongewone wijze. || Hoe zegt men : de klokken beieren?. [N 96A (1989)]
III-3-2, III-3-3
|