| 33132 |
graanafval |
aarstruu:
worstrø̄ (L427p Obbicht),
aartjes:
øi̯ǝrkǝs (L420p Rotem),
ø̜rkǝs (L320a Ell, ...
L371p Ophoven,
L318b Tungelroy),
ǫrkǝs (K318p Berverlo),
ɛ̄rkes (L416p Opglabbeek, ...
L288a Ospel),
achterworp:
ǭxtǝrwø̜rp (L290p Panningen
[(valt bij het wannen apart)]
),
afgekemds:
āfgǝkø̜ms (Q033p Oirsbeek),
āfgǝkɛmps (Q113p Heerlen, ...
Q204a Mechelen),
afkemsel:
āfkømsǝl (Q018p Geulle, ...
Q018a Moorveld),
āfkø̜msǝl (Q022p Munstergeleen, ...
Q032a Puth,
Q097p Ulestraten),
āfkɛmsǝl (Q111p Klimmen),
ǭfkɛmpsǝl (Q095p Maastricht),
ǭfkɛmsǝl (Q193p Gronsveld),
afval:
āf˲val (L370p Kessenich),
bag:
bax (Q111q Ransdaal, ...
Q112z Ten Esschen,
Q112b Ubachsberg),
bocht:
buxt (K358p Beringen),
bōxt (L321p Neeritter),
bǫxt (L325p Horn),
dop:
dǫp (L266p Sevenum),
dopjes:
døpkǝs (L265p Meijel),
dø̜pkǝs (Q097p Ulestraten),
dǫpkǝs (Q095p Maastricht),
doppen:
døpǝ (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
dø̄p (Q009p Maasmechelen),
dø̜p (L244c America, ...
L295p Baarlo,
L269p Blerick,
Q100p Houthem,
L211p Leunen,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L331p Swalmen),
dǫpǝ (L326p Grathem, ...
L366p Gruitrode,
Q101p Valkenburg),
dǫpʔn (K314p Kwaadmechelen),
geaarte:
gǝǭrtǝ (P222p Opheers),
gerei:
grɛi̯ (P107a Rummen),
(mv)
gręi̯ǝn (P118a Wijer),
gereis:
gǝrēs (Q171p Vlijtingen),
gǝrīs (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
griensel:
grensǝl (P214p Montenaken),
haksel:
ęksǝl (L371a Geistingen),
halfaren:
halfǭrǝ (L288p Nederweert),
hauwen:
hau̯ǝn (L422p Lanklaar, ...
L416p Opglabbeek),
het lichte:
lixtǝ (P055p Kermt),
kemsel:
kømsǝl (L426z Holtum, ...
Q098p Schimmert),
kɛmsǝl (Q111p Klimmen, ...
Q198b Oost-Maarland),
kepsel:
kępsǝl (K358p Beringen, ...
P113p Binderveld,
L317p Bocholt,
Q160p Bommershoven,
Q156p Borgloon,
Q071p Diepenbeek,
P175p Gingelom,
Q002p Hasselt,
Q077p Hoeselt,
L414p Houthalen,
Q002b Kiewit,
P214p Montenaken,
P222p Opheers,
L288a Ospel,
Q078p Wellen),
kiensel:
kinsǝl (K358p Beringen),
klapstruu:
klapstrø̜i̯ (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
klein graan:
klē grɛi̯n (P188p Hoepertingen, ...
P192p Voort),
klęi̯ grɛi̯n (P186p Gelinden, ...
P184p Groot-Gelmen,
P195p Gutschoven,
P197p Heers,
P219p Jeuk,
P176p Sint-Truiden),
klɛ̄n grɛ̄n (Q156p Borgloon, ...
P214p Montenaken,
P212p Walshoutem),
klein koren:
klein koren (Q088p Lanaken),
klēn kø̄rǝn (P052p Schulen),
klein tarwe:
klęi̯n tɛrǝf (P197p Heers),
klein zaad:
klęi̯ zoǝt (P188p Hoepertingen),
kleingraan:
klęi̯grēn (P219p Jeuk),
klęi̯ngrǭn (Q091p Veldwezelt),
kopjes:
køpkǝs (K357p Paal),
kø̜pjǝs (Q211p Bocholtz),
kø̜pkǝs (L330p Herten),
kø̜pšǝ (Q262p Eynatten),
koppen:
kǫpǝ (K278p Lommel),
kort:
kǫt (Q158a Henis, ...
Q240p Lauw,
Q177p Millen,
Q161p Piringen,
Q241p Rutten),
kort-bürde (dim.):
kǫrtbø̄rtšǝ (L386p Vlodrop),
kortaren:
kǫdoǝrǝ (Q166p Vechmaal),
kǫdōi̯ǝrǝ (Q178p Val-Meer, ...
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
kǫtworǝ (Q077p Hoeselt, ...
Q182p Nerem),
kǫtwu̯ē̜rǝ (Q181p Sluizen),
kǫtōrǝ (Q156p Borgloon, ...
P188p Hoepertingen,
P176p Sint-Truiden),
korte aren:
kǫtǝ ōǝrǝ (Q078p Wellen),
kortgerei:
kǫrtgręi̯ (L159a Middelaar, ...
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum),
kortigheid:
kortigheid (L288p Nederweert),
kǫrtǝxęi̯t (L420p Rotem),
kortstro:
kǫrtstroǝ (L268p Velden),
kortstrooi:
kǫrtstrūi̯ (K357p Paal),
kǫtstrui̯ (Q156p Borgloon),
kortstruu:
kǫrtstryǝ (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
kǫrtštrø̄ (L322a Nunhem),
kǫrtštrø̄ǝ (Q100p Houthem),
kǫtstrȳ (Q211p Bocholtz),
kriemsel:
kriǝmsǝl (L366p Gruitrode),
kriemselen:
krēmsǝlǝ (L292p Heythuysen),
kriens:
krens (L270p Tegelen, ...
L271p Venlo),
kreŋs (L244c America, ...
L266p Sevenum,
L268p Velden),
krins (L295p Baarlo, ...
L215p Blitterswijck,
L164p Gennep,
L214a Geysteren,
L165p Heijen,
L291p Helden,
L211p Leunen,
L217p Meerlo,
L216p Oirlo,
L163p Ottersum,
L290p Panningen,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
krēnš (Q009p Maasmechelen),
krīns (L247p Broekhuizen),
kriensel:
krenjsǝl (L265p Meijel),
krensǝl (P053p Berbroek, ...
K358p Beringen,
Q002a Godschei,
Q002p Hasselt,
L414p Houthalen,
L289a Hushoven,
P051p Lummen,
L364p Meeuwen,
L312p Neerpelt,
P052p Schulen,
P056p Stokrooie,
K361p Zolder),
kreŋsǝl (L270p Tegelen),
krinsǝl (Q003p Genk, ...
L314p Overpelt),
krinšǝl (L330p Herten),
krēnsǝl (L417p As, ...
L359p Beek,
L360a Gerdingen,
L319p Molenbeersel,
L418p Niel-bij-As,
L415p Opoeteren),
krēnšǝl (L419p Elen),
krīǝnsǝl (L417p As, ...
L415a Dorne,
L416p Opglabbeek),
krienselaren:
krēnsǝlārǝ (L317p Bocholt),
krienselen:
krensǝlǝ (L282p Achel, ...
K358p Beringen,
K318p Berverlo,
L415a Dorne,
L286p Hamont,
L413p Helchteren,
Q158a Henis,
K316p Heppen,
L316p Kaulille,
K317a Kerkhoven,
P055p Kermt,
K359p Koersel,
P057p Kuringen,
K314p Kwaadmechelen,
K278p Lommel,
L312p Neerpelt,
K315p Oostham,
K357p Paal,
P056p Stokrooie),
krinsǝlǝ (L353p Eksel, ...
L286p Hamont,
L352p Hechtel,
P050p Herk-de-Stad,
Q002b Kiewit,
L369p Kinrooi,
L315p Kleine-Brogel,
L355a Linde,
L265p Meijel,
L314p Overpelt,
L355p Peer,
L313p Sint Huibrechts Lille,
L354p Wijchmaal),
krinšǝlǝ (L387p Posterholt, ...
L386p Vlodrop),
krēnsǝlǝ (L324p Baexem, ...
L317p Bocholt,
L360p Bree,
L363p Ellikom,
L326p Grathem,
L356p Grote-Brogel,
L366p Gruitrode,
L322p Haelen,
L320c Haler,
L292p Heythuysen,
L321a Ittervoort,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
L289b Leuken,
L372p Maaseik,
L332p Maasniel,
L364p Meeuwen,
L319p Molenbeersel,
L294p Neer,
L367p Neerglabbeek,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
L322a Nunhem,
L416p Opglabbeek,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
L358p Reppel,
L374p Thorn,
L361p Tongerlo,
L318b Tungelroy,
L289p Weert,
L365p Wijshagen),
krēnšǝlǝ (L331b Boukoul, ...
L377p Maasbracht,
L332p Maasniel,
L382p Montfort,
L432p Susteren,
L331p Swalmen),
krienselenbocht:
krēnsǝlǝboxt (L368p Neeroeteren),
krienselkoren:
krensǝlkō.rǝ(n) (K318p Berverlo, ...
L286p Hamont,
L413p Helchteren,
K360p Heusden,
L316p Kaulille,
K359p Koersel,
P051p Lummen,
L314p Overpelt,
P056p Stokrooie),
krensǝlkōrǝn (K316p Heppen, ...
K315p Oostham,
K361p Zolder),
krensǝlkǫu̯.rǝ (Q001p Zonhoven),
krinsǝlkūǝ.rǝ (Q003p Genk),
krēnsǝlkurǝ (L368p Neeroeteren),
krēnsǝlkōrǝ (L292p Heythuysen, ...
L319p Molenbeersel),
krēnsǝlkűǝrǝ (L360p Bree, ...
L363p Ellikom,
L364p Meeuwen,
L365p Wijshagen),
kriensels:
krinsǝls (L295p Baarlo, ...
L355p Peer),
krēnsǝls (L363p Ellikom),
krienselweit:
krēnšǝlwęi̯t (L332p Maasniel),
kriensen:
krensǝ (P049p Donk, ...
P048p Halen,
P173p Halmaal,
K316p Heppen,
P050p Herk-de-Stad,
P047p Loksbergen,
K357p Paal,
P108a Ransberg,
K353p Tessenderlo,
P177p Zepperen),
krinsǝ (P199p Alsemberg, ...
P046p Linkhout,
P045p Meldert,
P211p Waasmont,
P044p Zelem),
krienskoren:
krinskōrǝ (P046p Linkhout),
krientselkaf:
krentsǝlkāf (K358p Beringen),
krieselingen:
krisǝleŋǝ (P210a Walsbets),
krietsel:
kretsǝl (Q082p Munsterbilzen),
krietselkoren:
kretsǝlkōrǝn (K360p Heusden, ...
K357p Paal),
kromstrooi:
krompstrōi̯ (L289b Leuken),
kromstruu:
krompstryi̯ (L416p Opglabbeek),
kromwissen:
krompwesǝ (L324p Baexem),
licht koren:
lix korǝn (P057p Kuringen),
orten:
dø̄rtǝ (P195p Gutschoven),
ørtǝ (P195p Gutschoven, ...
P197p Heers),
ǫrtǝ (L381p Echt, ...
Q113p Heerlen),
overkaf:
jyø.vǝrkǭf (Q168p s-Herenelderen),
jø̄.vǝrkǭf (Q077p Hoeselt),
yø̜.vǝrkǭf (Q178p Val-Meer),
ø̄vǝrkāf (Q014 Q014p
[Urmond]
),
īę.vǝrkǭf (Q170p Grote-Spouwen, ...
Q171p Vlijtingen),
rauwding:
ruu̯deŋk (L324p Baexem, ...
L331b Boukoul,
L320c Haler,
L325p Horn,
L321p Neeritter,
L331p Swalmen,
L374p Thorn),
rauwsel:
rauwsel (L291p Helden),
rijzeling:
rijzeling (P186p Gelinden, ...
P219p Jeuk),
ręi̯zǝleŋ (Q078p Wellen),
schaute (du.):
šōtǝr (Q262p Eynatten),
scheidgoed:
šē.t˲gūt (Q083p Bilzen, ...
Q077p Hoeselt,
Q089p Martenslinde,
Q169p Membruggen,
Q082p Munsterbilzen,
Q168a Rijkhoven,
Q084p Waltwilder),
šē.t˲gűt (Q090p Mopertingen),
šē̜.t˲gūt (Q081a Heesveld-Eik),
šęi̯.t˲gōt (Q011p Boorsem, ...
L421p Dilsen,
Q007p Eisden,
L419p Elen,
L371a Geistingen,
L370p Kessenich,
Q088p Lanaken,
Q006p Leut,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
L424p Meeswijk,
Q096c Neerharen,
Q010p Opgrimbie,
L371p Ophoven,
Q012p Rekem,
L420p Rotem,
Q013p Uikhoven,
Q008p Vucht,
Q005p Zutendaal),
šęi̯.t˲gōǝt (L422p Lanklaar),
šīǝt˲gōt (Q087p Gellik),
scheigoed:
skęi̯gūt (P186p Gelinden, ...
P197p Heers,
P220p Mechelen-Bovelingen,
P223p Rukkelingen-Loon,
P174p Velm),
sxēgūt (Q002a Godschei, ...
Q002p Hasselt,
P117p Nieuwerkerken,
P058p Stevoort,
Q001p Zonhoven),
sxēi̯gūt (P058p Stevoort),
sxęi̯gut (P120p Alken, ...
P113p Binderveld,
P115p Duras,
P176a Melveren,
P117p Nieuwerkerken,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P176p Sint-Truiden,
P172p Wilderen,
Q073p Wimmertingen),
sxęi̯guu̯t (P187p Berlingen, ...
Q156p Borgloon,
P178p Brustem,
P188p Hoepertingen,
Q074p Kortessem,
P118p Kozen,
P177a Ordingen,
P121p Ulbeek,
P192p Voort,
Q078p Wellen),
sxęi̯gūt (P179p Aalst, ...
P218p Borlo,
P184p Groot-Gelmen,
P195p Gutschoven,
Q164p Heks,
Q165p Hopmaal),
šē.gūt (Q076p Romershoven, ...
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
Q155p Werm),
šē.gūu̯t (Q157a Overrepen, ...
Q161p Piringen),
šē.gǫu̯t (Q080p Vliermaal, ...
Q075p Vliermaalroot),
šęi̯guu̯t (Q159p Broekom, ...
Q079p Guigoven,
Q157p Jesseren,
Q152p Kerniel),
šęi̯gūt (Q163p Berg
[(onkruidzaad en klein graan dat ertussen zit)]
, ...
Q072p Beverst,
Q160p Bommershoven,
Q071p Diepenbeek,
Q242p Diets-Heur,
Q153p Gors-Opleeuw,
Q176a Ketsingen,
Q167p Koninksem,
Q240p Lauw,
Q241p Rutten,
Q162p Tongeren,
Q166p Vechmaal),
šęi̯gǫu̯t (Q079a Wintershoven),
scheigraan:
scheigraan (P185p Engelmanshoven),
sxēgrɛn (P121p Ulbeek),
šēi̯grēn (Q181p Sluizen),
stopjes:
štø̜pkǝs (Q020p Sittard),
struifsel:
struifsel (Q198b Oost-Maarland),
topjes:
(van de aren)
tepkǝs (Q071p Diepenbeek),
uitkemsel:
utkømsǝl (L423p Stokkem),
uitreeksel:
ūtrē̜ksǝl (L290p Panningen),
uitscheidsel:
ǫu̯tšętsǝl (Q004p Gelieren Bret),
vernieperd koren:
vernieperd koren (P056p Stokrooie),
vliesjes:
vliskǝs (K357p Paal),
voederstrooi:
vui̯ǝrstrui̯ (P176a Melveren),
zaadje(s):
zaadje(s) (P188p Hoepertingen),
zyǝtjǝ (Q156p Borgloon, ...
P118p Kozen),
zȳdšǝ (P119p Sint-Lambrechts-Herk),
zø̄tšǝ (P187p Berlingen, ...
P220p Mechelen-Bovelingen,
P176p Sint-Truiden,
P192p Voort,
P177p Zepperen),
zōtjǝs (Q033p Oirsbeek),
zōtšǝ (Q071p Diepenbeek),
zaderij:
zǫi̯ǝtǝręi̯ (Q163p Berg, ...
Q176a Ketsingen),
zǫǝdǝręi̯ (Q158p Riksingen),
zemelen:
zēmǝlǝ (Q162p Tongeren),
zemels:
zęi̯mǝls (P176p Sint-Truiden)
|
Al hetgeen van het bijeengeveegde van de dorsvloer na het uitkammen overblijft, dat géén graankorrels is en dus daarvan gescheiden moet worden. Het is afval van graan, slechte, onvolgroeide korrels, kafsplinters, enz. Het is ook hetgeen door het wannen van het graan wordt gescheiden; zie ook de toelichting bij het lemma ''kaf'' (6.3.3). Doorgaans wordt onder de benamingen die in dit lemma samengebracht zijn verstaan al hetgeen grover is dan kaf, maar fijner dan stro; "kaf" is dan ook in een apart lemma ondergebracht. Onder spikken (of het enkelvoud: spik) verstaat men daarentegen doorgaans, en zeker in het Truierlands waar het naast scheigoed met de meer algemene betekenis voorkomt, de vlimmetjes rond de korrels, ofwel het (onvolgroeide) graan met het kaf er nog omheen, dat dus niet heeft losgelaten bij het dorsen. Deze spikken worden dan als varkensvoer gekookt. Ze zijn als een apart lemma opgevoerd, zie lemma ''spikken'' (6.1.31). Ook bij het type rauwding wordt opgemerkt dat dit "aan vee wordt gevoederd". De meervouden in dit lemma zijn op de vatten als verzamelnamen; in de opgegeven plaatsen komt de enkelvoudsvorm niet voor.' [N 14, 31 en 36; JG 1a, 1b, 2c; L 36, 64; L 48, 16; Lu 2, 16; monogr.]
I-4
|