e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 1

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
slim begaafd: begaof (Maastricht), bekwaam: bekwoam (Eigenbilzen), bij: bei zien (Maastricht, ... ), bie zin (Geulle), bijdehand: beij de hand (Caberg), bi-jderhànd (As), bidderhand (Maastricht), bie de handj (Reuver), bie də hèntj (Urmond), biede handj (Montfort), bij de hand (Meijel, ... ), bijdehand (Maastricht), bijjdehant (Maastricht), det is toch èè bi-jderhand jinske viêr zi-jne lèèfti-jd  bi-jderhand (As, ... ), dèè mins is zuu bi-jterhand det hèè viêr alles drek ein oplossing vindsj  bi-jterhand (As, ... ), bijdetijd: bij de tied (Heerlerbaan/Kaumer), clever (eng.): klevver (Kerkrade), klifver (Heerlerbaan/Kaumer), klèvver (Schinnen), drie maal zeven: drie maol zeevə (Heel), een kopje: e köpke (Mheer), flink: flink (Hunsel), gats: mar.: verder niet terug te vinden in deze betekenis  gats (Sittard), gauw: gaw (Caberg, ... ), gauw in de gaten: hij heeft het gauw inne gate (Ospel), gauw van begrip: gauw van begrip (Meerlo, ... ), gaw van begrip (Amby), geraffineerd: geraffineert (Oirsbeek), gescheit (du.): gesjed (Rimburg), gevat: gevat (Merkelbeek, ... ), gewiekst: gewieks (Maastricht), gewieksj (Weert), gewiks (Wijlre), gewikst (Blitterswijck, ... ), gəwiks zien (Maastricht), gəwikst (Kerkrade), gəwīēks (Beesel), Da is ¯n gewikste manie.r van é.rbèjje  gewikst (Gennep, ... ), Det gewikst kèrelke kri-gt det waal kloar, zeeg doa mè ziêker van  gewikst (As, ... ), Eine gewikste kaerel  gewikst (Echt/Gebroek), goed: goot (Brunssum), goed bij: dae is waal good bèj (Venlo), dén is goēd bey (Oirlo), goe bij (Meijel), good bei zien (Maastricht), good beij zien (Maastricht), good bi-j (Weert), good bie zeen (Neer), good biej (Heythuysen, ... ), good biēj (Swalmen), good biə (Wijnandsrade), goodbiej(e) (Heel), hieel good bi-j (Weert), goed kopje: e good köpke höbbe (Echt/Gebroek), goed van aannemen: good van aannumme (Merkelbeek), good van aanumme (Klimmen), goed van begrijpen: good van begriepe (Weert), goed van begrip: good van begrip (Lutterade), goot van bəgrip (Beesel), he is good van begrip (Lutterade), handig: hendich (Amby), hendig (Horst), hendjig (Weert), henjig (Melick, ... ), hènjich (Brunssum, ... ), héndig (Nieuwenhagen), hel: hel (Heythuysen, ... ), heͅl (Neerpelt), hèl (Montfort), hél (Venray), helder: helder (Schimmert), intelligent: intelligent (Caberg, ... ), intillizjent (Maastricht), kien: kĭĕn (Maastricht), klaar: klaor (Noorbeek), kloek: kloōk (Horst), klug (du.): kloeg (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), ¯n kloe.g ménneken, d¯n dizze  kloe.g (Gennep, ... ), knap: knap (Meeuwen), kwiek: kwiek (Caberg), loos: loais (Grevenbicht/Papenhoven), loas (Simpelveld), loeas (Echt/Gebroek, ... ), loes (Gronsveld, ... ), loeës (Bleijerheide, ... ), loēs (Brunssum), loe⁄əs (Brunssum), lois (Maasbracht, ... ), lons (Beek), looĭs (Meerlo), loos (Sittard), lōēës (Nieuwenhagen), lòèwes (Noorbeek, ... ), lôês (Epen), lôôas (Thorn), l‧uəs (Eys), lozig: loezig (Altweert, ... ), luzig (Heythuysen), cf. Schuermans p. 351, s.v. "looszak"= list, haarzak (p. 171 bedrieger, foffelaar, valschspeler) of aaszak (p. 6, ook aarzak; bedrieger, valschaard) , bedrog; een persoon die listig te werk gaat  loezig (Altweerterheide), niet onder een hen uitgebroed: hê ès nie onner ⁄n hin awtgebrut (Hoeselt), niet voor een gat te vangen: neet veur ei gaat te vangen (Born), nits: cf. Kerkrade Wb. p. 184 s.v. "nietsj"= vlug, beweeglijk  nietsj (Kerkrade), cf. Weijnen Etym. Wb. s.v. "nits"= vurig  nĭĕtsj (Amstenrade), nugger: nugger (Mheer), nøgər (Houthalen), onder geen dode hen uitgebroed: er is onder gin dooi hèn outgebroed (Jeuk), pienter: pienter (Doenrade, ... ), rap: hieeget rap doeer (Weert), rap (Born, ... ), rap zien (Maastricht), ràp (Schinnen, ... ), (tis ne rappe).  rap (Vlijtingen), rap van begrip: rap van begrip (Hoeselt, ... ), ràp vàn begrip (As), rap van inzicht: rap van inzigd (Meijel), rap van verstaan: rap van versteun (Hoeselt), schlau (du.): schlou (Gulpen), schlouw (Brunssum, ... ), sjlaaw (Hulsberg), sjlau (Amstenrade, ... ), sjlauw (Heerlen, ... ), sjlauw zieə (Simpelveld), sjlaw (Schinnen), sjlāūw (Epen), sjläu (Geleen, ... ), slauw (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), slāūw (Maastricht), slouw (Eys, ... ), slow (Meerlo), šlōͅ.u̯ (Eys), érch sjlōū (Heerlen), (sjlauw).  sjlaw (Lutterade), Duits "schlau  slau (w) (Heel), schrander: schraander (Gennep, ... ), schrander (Heijen, ... ), schrānder (Lottum), schràndər (Venlo), sjrander (Maastricht, ... ), (deftig).  schrander (Blerick), slim: boeetegewoeen slu‧m (Weert), errig slu‧m (Weert), schlum (Eijsden, ... ), sjlum (Amstenrade, ... ), sjlŭm (Einighausen, ... ), sjlêum (Reuver), sjlöm (Gronsveld, ... ), sleem (Arcen), slem (Gerdingen, ... ), sleum (Vlijtingen), slēūm (Velden), slĕm (Opoeteren), slim (Afferden, ... ), slim (zīēn) (Hamont), slĭm (Herk-de-Stad, ... ), slum (Baarlo, ... ), slum zien (Kesseleik), slūm (Horst, ... ), slŭm (Maaseik), slu‧m (Weert, ... ), slym (Meldert), slöm (Maastricht, ... ), sløm (Beverlo, ... ), slø͂m (Helchteren), slùm (Kortessem), slûm (Altweert, ... ), slûmp (Altweert, ... ), slüm (Stein, ... ), sləm (Eksel, ... ), zjlum (Valkenburg), (u).  schlöm (Amby, ... ), Mariëtte: cf. VD s.v. "slim"2. schrander, uitgeslapen, vlug in het bedenken van hulpmiddelen en uitwegen, ofwel in het doorzien van een plan, in het raden; cf. VD s.v. "schrander"= vlug van bevatting of inzicht; cf. VD s.v. "intelligent"= intellect hebbend; verstandig, schrander, vlug van begrip of daarvan blijk gevend.  slim (Leopoldsburg), Wa kiekt da kè.ltje slim uut de ooge Zïj hèt fli.nk korts én ¯t wördt nog slimmer  slim (Gennep, ... ), snakker: snakker (Eksel, ... ), snugger: schnugger (Beek), snugger (Venlo), spits: sjpits (Gulpen, ... ), spiets (Blitterswijck), spits (Maasbree, ... ), tof: bargoens  tof (Sittard), uitgekiend: oetgekiend zieë (Gulpen), uitgekookt: oetgekooekt (Schinnen), uutgekòkt (Castenray, ... ), uitgeslapen: uitgeslapen (Meeuwen), uutgeslaope (Castenray, ... ), uutgesloape (Blitterswijck), van alle markten thuis: van alle merdje thoes (Nunhem), van de ratten genest: mar.: = nest als ww.  vaan de ratte genesd zien (Maastricht), vangig: venging (Jeuk), veŋix (Lanklaar), (= vinnig).  vèngeg (Caberg), cf. Schuermans p. 773 s.v. "vangig"= bijv. verstandig. ("een vangige jongen")  vèngich (Meeuwen), cf. Schuermans s.v. "vangig  véngəch (Niel-bij-St.-Truiden), vernistig: finistig (Altweert, ... ), cf. Weijnen Etymologisch Wb. p. 220, s.v. "vernemstig, vernistig"= verstandig, slim; Ablautend vernuftig (du. vernünftig)  finistig (Altweerterheide), Ein fenistig antjwaord, ei fenistig kaerelke, e fenistig gezichske ein wezel is ein fenistig deerke  fenistig (Echt/Gebroek), men kan ook fernistig horen Eè vernistig kèrelke D‰¯s nûw ins echt vernistig bedacht  vernistig (As, ... ), verklaring Kelchtermans p. 225: "...terug op firnamstig, firnamftig, ablaut bij ndl. vernuftig; ohd. firnumstig, firnumftig: J. Dupont in Leuv. Bijdr. Jg. XII, blz. 136  fərnistich (Meeuwen), vernuftig: vernuftig (Nederweert), verstandig: versjtendig (Valkenburg), verständig (Caberg, ... ), viefig: fieffig (Heerlen), fiefig (Simpelveld), fiffig (Sittard), vindingrijk: vindinglijk (Leopoldsburg), vinnig: venex (Overpelt), vennig (Mechelen-aan-de-Maas), venəx (Meeuwen), vinjig (Maasniel), vinnich (Kelpen), vinnig (As, ... ), vinnig zien (Venray), vlok: vluk (Ophoven), vlokker: vlokker = levenslustig, bijdehandOpm. oo kort uitgesproken.  vlookker (Sevenum), Waat ei vlokker wècht höbste dao in de weeg ligke. Det aodste maedje van dich, det kiktj vlokker oet zien uigkes  vlokker (Echt/Gebroek), vlot: flot (Geulle, ... ), flòt (Heel, ... ), vlot (Tungelroy), vlòt (Roermond, ... ), vlót (Venlo), èrg flòt (Oirsbeek), (van begrip).  flòt (Swalmen), vlot van begrip: flot va begrip (Klimmen), flot van begrip (Herten (bij Roermond), ... ), flot và begrip (Gulpen), flŏtt va bəgrĭpp (Nieuwenhagen), flót va begrip (Epen), vlot vaan bəgrip (Maastricht), vlot vaan bəgrip zien (Maastricht), vlot van begrip (Schimmert), vlot van verstaan: flot van versjtaon (Herten (bij Roermond)), vlot van verstand: flot va versjtank (Simpelveld), vlót van versjtandj zeen (Posterholt), vlug: vlök (Tongeren), wijs: wies (Heerlen), wiēs (Tungelroy), zo slim wie een oude: (= erg bijdehand).  zo sjlum wie einen auwe (Sittard) een vindingrijk persoon [fijnaard, finard] [N 85 (1981)] || een zeer goed verstand hebbend en zeer vlug van begrip [schrander, slim, hel] [N 85 (1981)] || gewiekst || gewiekst, slim || handig, vinnig || het vermogen om iets te begrijpen [begrip, begrijp] [N 85 (1981)] || knap, slim || levendig, vlug begrijpend || pienter || schrander [SGV (1914)] || schrander, slim || schrander, uitgeslapen, verstandig || slim [ZND A1 (1940sq)] || slim en levendig || slim, doortrapt || slim, gehaaid, uitgeslapen || slim, intelligent || slim, scherp || slim, schrander || slim, schrander, erg || slim, uitgekookt || slim, verstandig || sluw, slim || uitgeslapen, slim || vernuftig, slim || vindingrijk in het bedenken van hulpmiddelen, in het raden etc.; [slim, ont, vossebillen gegeten hebbend] [N 85 (1981)] || vinnig (vlug van begrip) [ZND B1 (1940sq)] || vlug van begrip [vinnig, rap] [N 85 (1981)] III-1-4