| 21431 |
leuren |
<omschr.> commerce langs de deur doen:
heer dèt kemmerse langs de deur (Q104p Wijk),
aan de man brengen:
aan der man bringe (Q111p Klimmen),
bedelen:
bedele (L360p Bree),
bedelen gaan:
ps. omgespeld volgens Frings.
beͅdələ goͅn (Q078p Wellen),
commercen (<fr.):
commèrcen (L353p Eksel),
ps. omgespeld volgens Frings.
comeͅrsə (P050p Herk-de-Stad),
de baan doen:
ps. omgespeld volgens Frings.
də bou̯ən dyn (P054p Spalbeek),
de boer afgaan:
de boer aafgoan (Q095p Maastricht),
de boer opgaan:
de boer op gaon (Q020p Sittard, ...
L270p Tegelen),
de boer op goan (L427p Obbicht, ...
L329p Roermond),
de boer opgaon (Q020p Sittard),
de boer opgoan (Q020p Sittard),
de boor op gaon (L369p Kinrooi),
de boor op goan (L289p Weert),
de boor opgaon (L322p Haelen),
den boer opgaon (L271p Venlo),
der boer op (Q203p Gulpen),
der boer ōp goa (Q039p Hoensbroek),
der bōēr op gaon (Q111p Klimmen),
dÚn boer op gaon (L270p Tegelen),
hae geit mèt manefakteure de boer op (L270p Tegelen),
Opm. meestal aan de boerderijen, de waren te koop aanbieden.
de boor op gaon (L321p Neeritter),
Opm.:
hae geit de boer op (Q020p Sittard),
Opmerkingen (zie bijlage):
és kree.mer de boer op gao.n (L332p Maasniel),
ps. deels omgespeld volgens Frings.
de boer upgoͅn (P048p Halen),
ps. omgespeld volgens Frings.
də būr up goͅn (P044p Zelem),
de commerce (fr.) opgaan:
ps. omgespeld volgens Frings.
də kəmeͅrs oͅp (Q071p Diepenbeek),
də kəmeͅrzoͅpxōͅn (Q002p Hasselt),
de deuren maken:
de deure make (L369p Kinrooi),
de leur opgaan:
ps. omgespeld volgens Frings.
də lor oͅpguən (Q003a Oud-Waterschei),
de mensen afgaan:
de minse aefgoan (L289p Weert),
de waren aan de man brengen:
ps. omgespeld volgens Frings. Tussen de "a met een rondje en een punt erboven"staat nog een ~; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen en heb alleen de "a met een rondje en een punt erboven"omgespeld: å.
də wa͂rə an də man breͅŋə (Q004p Gelieren/Bret),
de waren op de rug met de kramer uittrekken:
de waren op de rug mit de krĕĕmer oettrĕkke (L322a Nunhem),
de weg opgaan:
der waeg op gaon (Q111p Klimmen),
eropuit gaan:
d⁄r op uut goan (L289p Weert),
ps. omgespeld volgens Frings.
təroͅpøətgōͅn (Q002p Hasselt),
eropuit gaan om te verkopen:
ps. omgespeld volgens Frings.
ər oͅp ūt gaon ōͅm tə veͅrkōͅu̯pə (L422p Lanklaar),
eropuit trekken:
d⁄r op uuttrèkke (L289p Weert),
Algemene opmerking: invuller noteert als spellingssyteem Veldeke, maar het is gewoon in het Nederlands genoteerd en heb het daarom letterlijk overgenomen (dus niets omgespeld!).
drop oetraekke (Q113a Welten),
ps. invuller heeft geen spellingssyteem genoteerd, dus letterlijk overgenomen (niet(s) omgespeld!).
dròp ōē.t trekke (Q117a Waubach),
eruit gaan:
d⁄r uut gaoṇ (L163a Milsbeek, ...
L163p Ottersum),
gangelaren:
gengelaere (L249p Grubbenvorst),
het land afgaan:
’t land aafgaon (Q020p Sittard),
huizeren:
[häusern]
hŏĕserə (Q284p Eupen),
WNT: huizeeren, huizieren, 2. (met iets) van huis tot huis -, langs de huizen loopen; eene in t Hd. zeer gewone betekekenis, en bepaaldelijk gebezigd van (mars)kramers of leurders.
hoezierə (Q222p Vaals),
huizeren gaan:
hoezere goa (Q039p Hoensbroek),
klinken schuren:
ps. omgespeld volgens Frings.
kleͅŋkə šurə (Q071p Diepenbeek),
kramen:
krieëme (L295p Baarlo),
kriëmen (L271p Venlo),
kräme (Q021p Geleen),
Opm. de persoon die het doet noemt men: kriëmer.
kriëme (L269p Blerick),
ps. omgespeld volgens Frings.
krūmə (Q002p Hasselt),
krameren:
kremere (Q098p Schimmert),
kremmere (L265p Meijel, ...
L265p Meijel,
L210p Venray),
kriemere (L250p Arcen, ...
L249p Grubbenvorst,
L291p Helden/Everlo,
L267p Maasbree,
L290p Panningen),
krieëmere (L321p Neeritter),
kriëmere (L247z Broekhuizenvorst, ...
L266p Sevenum,
L270p Tegelen,
L268p Velden),
kruieren:
kruujere (L217p Meerlo),
langs de deur gaan:
langs de deur gaon (L299p Reuver, ...
L299p Reuver,
L271p Venlo),
langs de deur goan (Q103p Berg-en-Terblijt),
langs de duur goan (L289p Weert),
langs də dīēr gaoən (L359p Beek (bij Bree)),
langs gen duur goo (Q118p Schaesberg),
ps. letterlijk overgenomen (dus niet omgespeld!).
langs de duŭr goĕ (Q112a Heerlerheide),
langs de deur lopen:
langs de deur loape (L423p Stokkem),
langs de deur verkopen:
langs de dūūr verkoope (Q117a Waubach),
langs de deuren gaan:
langs de deure gaon (L369p Kinrooi, ...
L433p Nieuwstadt,
L331p Swalmen),
langs de dūūre gao (Q039p Hoensbroek),
langs de däöre gaon (L381p Echt/Gebroek),
ps. letterlijk overgenomen!
mit get langs de deuure gâôĕ (Q033p Oirsbeek),
langs de deuren lopen:
Opm. zangerig.
langs de deure loope (Q094b Wolder/Oud-Vroenhoven),
langs de deuren trekken:
Opm. de gegeven uitdrukking kent men hier niet.
langs de deùren trèkken (L373p Roosteren),
langs de deuren verkopen:
langs de deure verkoupe (L432p Susteren),
leuren:
leueren (P051a Bolderberg),
leure (L360p Bree, ...
Q035p Brunssum,
L246p Horst,
L376p Linne,
L377p Maasbracht,
L267p Maasbree,
Q020p Sittard,
L423p Stokkem),
leuren (P179p Aalst-bij-St.-Truiden, ...
L421p Dilsen,
L353p Eksel,
L414p Houthalen,
Q006p Leut,
L299p Reuver,
Q166p Vechmaal,
Q075p Vliermaalroot),
lurrə (K316p Heppen),
luëre (P184p Groot-Gelmen),
lèùərə (K314p Kwaadmechelen),
lééərə (Q003a Oud-Waterschei),
léúrə (Q003p Genk, ...
L352p Hechtel,
Q074p Kortessem),
löjrə (P218p Borlo),
ps. omgespeld volgens Frings.
l"rə (L355p Peer),
lērə (Q002p Hasselt),
lēərə (P055p Kermt),
lørə (Q003a Oud-Waterschei, ...
L420p Rotem),
løͅi̯rə (P048p Halen),
ps. omgespeld volgens Frings. Het -tekentje heb ik letterlijk overgenomen.
løͅrən (L312p Neerpelt),
ps. omgespeld volgens IPA.
lørə (L420p Rotem),
leuren gaan:
ps. omgespeld volgens Frings.
løi̯rə goͅaŋ (Q156p Borgloon),
marchallen:
mérsjallen (L353p Eksel),
marchanderen (<fr.):
marchanderen (Q203p Gulpen),
ps. letterlijk overgenomen (dus niet(s) omgespeld!).
marsjandēre (Q113p Heerlen),
markten:
merretten (L290a Egchel),
mêrte(n) (L371a Geistingen),
ps. omgespeld volgens Frings.
meͅrəkə (P107a Rummen),
met de kramerskar rondtrekken:
mit de krĕĕmersker rondj trĕkke (L322a Nunhem),
met de pak gaan:
met de pak goan (L289p Weert),
naar de markt gaan:
ps. letterlijk overgenomen (dus niet omgespeld!).
nō də mērrət gōōn (Q105p Heer),
ps. niet omgespeld!
no də merk goan (P107a Rummen),
ps. omgespeld volgens Frings.
no gənə mɛt xūə (Q209p Teuven),
nø də meͅrt gøn (P051p Lummen),
neven de deur gaan:
nevve de deurgaon! (L216p Oirlo),
op commerce (fr.) gaan:
heer gèt op kèmmerse (Q104p Wijk),
op commerce gaon (L329p Roermond),
op kəmers gaon (L426z Holtum),
ps. bij benadering omgespeld volgens Frings. Boven de "u"(omgespeld: ?) staat nog een ~; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen en heb alleen de "u"omgespeld.
oͅp kəmeͅrs gəu̯~n (L317p Bocholt),
ps. invuller heeft hierbij geen fonetische notering gegeven.
op cemerce gaon (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
ps. omgespeld volgens Frings.
ob komeͅrs gən (K361p Zolder),
op komeͅrs gōͅ~nə (K278p Lommel),
op komɛrsgoͅn⁄ (K278p Lommel),
op kou̯meͅrs xōͅn (L369p Kinrooi),
op kəmeͅrs gon (P054p Spalbeek),
op kəmeͅrs gōͅn (L416p Opglabbeek),
op kəmeͅrs goͅn (P222p Opheers),
ōp ⁄kəmēͅrs ⁄x"n (K361a Boekt/Heikant),
oͅp komeͅrs gōͅən (L316p Kaulille),
oͅp koͅmeͅrs gōͅən (L286p Hamont),
oͅp koͅmeͅrs gū(ə)n (L317p Bocholt),
oͅp kəmeͅrs (Q077p Hoeselt),
oͅp kəmeͅrs gon (Q077p Hoeselt),
oͅp kəmeͅrs gōͅn (L371p Ophoven, ...
L368b Waterloos),
oͅp kəmeͅrs gōͅən (L360p Bree),
oͅp kəmeͅrs xōͅn (L416p Opglabbeek),
oͅpkoͅmeͅrs goi̯n (Q071p Diepenbeek),
ə gēͅi̯t oͅp kōmeͅrs (L423p Stokkem),
ə gēͅi̯t oͅp kəmeͅrs (L423p Stokkem),
ps. omgespeld volgens IPA.
oͅp kəmeͅrs goͅən (L282p Achel),
oͅp kəmeͅrsxūən (L420p Rotem),
op commerce (fr.) uitgaan:
ps. omgespeld volgens Frings.
oͅp kəmeͅrs ōt gon (Q156p Borgloon),
op commissie gaan:
op kommiesje gao(n) (Q032a Puth),
op de handel gaan:
d⁄n hanjel op (L330p Herten (bij Roermond)),
op de haengel gaon (Q014p Urmond),
op de hànjel goan (L429p Guttecoven),
op den handel gaon (L159a Middelaar),
op den hanjel gaon (L327p Beegden),
op den hanjel goan (L381p Echt/Gebroek),
op der handel gouwe (Q204a Mechelen),
op ten handel (Q018p Geulle),
op ten hanjel gòòn (L329p Roermond),
oppe hanjel (L331p Swalmen),
oppe hanjel goan (L320a Ell),
oppen handel gaon (L386p Vlodrop),
Algemene opmerking: invuller noteert als spellingssyteem Veldeke, maar het is gewoon in het Nederlands genoteerd en heb het daarom letterlijk overgenomen (dus niets omgespeld!).
op d’r handel gao (Q111p Klimmen),
Algemene opmerking: invuller twijfelt over het spellingssysteem (Veldeke). Aangezien de lijst normaal (dus in gewoon Nederlands) is ingevuld, heb ik de lijst letterlijk overgenomen, dus niet(s) omgespeld!
op d’n handel goeën (Q198p Eijsden),
Opm. bij afmijnen.
ŏp d’r handel g-a͂ (Q113p Heerlen),
Opm. voor koop en verkoop.
op den handel gaon (L270p Tegelen),
Opm. zowel kopen als verkopen.
oppen hanjel gaon (L377p Maasbracht),
op de handel uitgaan:
(= op de handel uitgaan).
op de hanjel oetgaon (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
ps. invuller heeft geen spellingssyteem genoteerd, dus letterlijk overgenomen (niet(s) omgespeld!).
op d’r handel ōē.t goa (Q117a Waubach),
op de sjachel gaan:
op de sjaggel gaon (L332p Maasniel),
op geschft (du.) uitgaan:
ps. letterlijk overgenomen (dus niet omgespeld!).
op geschäf ōētgāōn (Q028p Jabeek),
op handel gaan:
op hanjel (L330p Herten (bij Roermond)),
op koopmanschap gaan:
Opm. gegouwe = gekocht.
op koupmansjap gegouwe (Q204a Mechelen),
ps. letterlijk overgenomen (dus niet(s) omgespeld!).
op kaupmanschap gōān (Q098p Schimmert),
op sjachel gaan:
ps. omgespeld volgens Frings. Boven de o (omgespeld: o) staat nog een dakje (^ deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen en heb alleen de o omgespeld.
oͅp šaxəl go^n (L422p Lanklaar),
over land gaan:
ûûver land gaon (Q111p Klimmen),
presenteren:
ps. omgespeld volgens Frings.
prəsəntēͅrə (Q093p Rosmeer),
reizen:
ps. omgespeld volgens Frings.
rēͅi̯zə (Q078p Wellen),
reͅi̯zə (Q096d Smeermaas),
rond de deuren gaan:
ps. omgespeld volgens Frings. Boven de "#"staat nog een ~; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen en heb alleen de "#"omgespeld.
rōnd də dørə goͅ~an (Q079a Wintershoven),
schooien:
schoaje (L376p Linne),
schoeje (L271p Venlo),
schurgen:
sjürge (L298p Kessel),
door persoon van minder allooi
sjörgen (L300p Beesel),
sjachelen:
sjachele (L319p Molenbeersel),
sjachelen (L290a Egchel),
sjaggele (L332p Maasniel),
sjacheren:
sjagere (L326p Grathem),
sjaggere (L332p Maasniel),
sjouwen:
sjauwe (L324p Baexem),
spinselen kramen:
Van Dale: spinsel, wat gesponnen wordt of is.
sjpensele krième (Q100p Houthem),
talven:
vgl. Sittard Wb. (pag. 419): talve, (Bargoens) bedelen.
talleve (Q020p Sittard),
uitgaan:
ps. omgespeld volgens Frings.
hēͅgēͅi̯dōut (L372p Maaseik),
ou̯txun (L372p Maaseik),
ps. omgespeld volgens Frings. Boven de u (van ...xun) staat nog een dakje (^ deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen en heb alleen de u omgespeld.
ōutxu^n (L372p Maaseik),
uitvaren:
oetvaare (L270p Tegelen),
van deur tot deur gaan:
ps. omgespeld volgens Frings.
van d"r toͅt d"r gwø (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
veil houden:
ps. letterlijk overgenomen (dus niet omgespeld volgens Veldeke, zoals opgegeven als spellingssysteem).
vēīl haoje (L287p Boeket/Heisterstraat),
venten:
vente (Q021p Geleen, ...
L434p Limbricht,
L332p Maasniel,
L322a Nunhem,
L427p Obbicht),
venten (L381p Echt/Gebroek, ...
L381p Echt/Gebroek,
L290a Egchel,
Q112a Heerlerheide),
vènte (L247z Broekhuizenvorst),
Opm. de gegeven uitdrukking kent men hier niet.
centen langs de deur (L373p Roosteren),
Opm. oetvare is de naam van wat de tuinders uit Venlo e.o. vroeger deden als ze naar de grote duitse steden gingen om hun groenten te verkopen.
vente (L268p Velden),
voyageren (<fr.):
vŏĕjəzjéérə (L364p Meeuwen),
ps. omgespeld volgens Frings.
vujəšēəzə (Q078p Wellen),
vragen of get veil is:
vraoge of get veil is (Q032a Puth),
z. toel.:
(St. Pieter).
spabbelebank (Q187a Heugem)
|
Inventarisatie uitdrukkingen voor: "op koopmanschap gaan"= erop uittrekken om zijn waren te verkopen? Zo neen, welke andere uitdrukking. Geeft u nauwkeurig de uitspraak aan. [N 21 (1963)] || koopman die met zijn waren langs de deuren gaat? [N 21 (1963)] || leuren; Kent u een oud woord voor te voet met de handelswaar langs de huizen gaan van deur tot deur zoals bijvoorbeeld marskramers en ketellappers deden? [DC 48 (1973)]
III-3-1
|