| 32877 |
arend van de zeis |
ang:
ãŋ (L426p Buchten)
|
Het blad van de zeis loopt aan de zijde waar het met de steel verbonden is uit in een smal, vaak extra verstevigd, stukje staal, de arend, dat tegen de steel van de zeis aanligt en door middel van de zeisring daaraan wordt vastgemaakt. Aan het uiteinde is de arend voorzien van een nokje dat in een gat in de steel wordt gestoken of geslagen; soms zijn er twee dergelijke nokjes (vergelijk het woordtype dobbelang). Voor de hoek die de arend met het zeisblad maakt, en het belang hiervan voor een goede "voering" van de zeis, zie de algemene toelichting bij deze paragraaf. Zie afbeelding 5, nummer 1. [N 18, 68a; JG 1a, 1b; A 4, 28c; A 14, 1; L 20, 28c; L 45, 1; monogr.]
I-3
|
| 21294 |
armoedig |
armoedig:
ĕrmeujig (L426p Buchten)
|
armoedig [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 32672 |
asblok |
asbed:
as˱bęt (L426p Buchten)
|
Houten blok met aan de onderzijde een gleuf waarin de metalen as bevestigd wordt, ter versteviging van de as. Zie verder ook WLD I.1 voor het asblok van de ploeg. [N 17, 40 + 44j + 50b + 51; N G, 48a; JG 1a; JG 1b; JG 1c; JG 2b; monogr.]
I-13
|
| 33277 |
asperge |
asperge:
aspɛržǝ (L426p Buchten)
|
Asparagus officinalis L. Een tot 2 meter hoge plant met naaldvormige takjes en rode bessen, die op zandgronden groeit en om de jonge, ondergrondse spruiten als groente wordt geteeld in aspergebedden. [N Q, 7; monogr.]
I-5
|
| 22897 |
aswoensdag |
asselegoensdag:
Esjelegoonsdig (L426p Buchten)
|
Aschwoensdag [SGV (1914)]
III-3-3
|
| 20582 |
avondmaal |
avondbrood:
aombrood (L426p Buchten),
avondeten:
aovend āete (L426p Buchten),
aovendaete (L426p Buchten),
koffiedrinken, het -:
koffiedrinken (L426p Buchten),
zesurenkopje:
zesoeren köpke (L426p Buchten)
|
de laatste maaltijd van de dag (verschil tussen zomer en winter [N 06 (1960)] || maaltijden; Hoe noemt U: Namen voor de verschillende maaltijden, afhankelijk van de tijd van de dag, eventueel van het jaar [N 80 (1980)] || namen en uren van de dagelijkse maaltijden: 18 uur [ZND 18G (1935)] || namen en uren van de dagelijkse maaltijden: 21 uur [ZND 18G (1935)]
III-2-3
|
| 20546 |
azijn |
eedje:
êtje (L426p Buchten),
essig:
essig (L426p Buchten)
|
azijn; Hoe noemt U: De zure vloeistof bestaande uit azijnzuur en water, die o.a. gebruikt wordt bij het bereiden en conserveren van spijzen (azijn, arzijn, eek) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 22321 |
baantje glijden op het ijs |
slieren:
sjleere (L426p Buchten)
|
glijden [SGV (1914)]
III-3-2
|
| 17584 |
baard |
baard:
bá:rd (L426p Buchten),
schauwen:
šau̯ǝ (L426p Buchten)
|
baard [DC 01 (1931)] || De scherpe uitsteeksels van de aar bij sommige graangewassen: kafnaalden. Het type baard is een verzamelnaam; het type vlimmen is het meervoud van vlim dat eigenlijk de afzonderlijke kafnaald aanduidt die aan het omhulsel van de korrel vastzit. Wanneer het type vlimmen als dubbelopgave naast baard voorkomt (dat is het geval in L 286, 312 en 313), dan is de betekenis van vlimmen: het omhulsel waarin de korrel zit. Vergelijk ook de lemma''s ''graanafval'' (6.1.30) en ''spikken'' (6.1.31). Zie afbeelding 2, f. [JG 1a, 1b, 1c, 1d, 2c; A 25, 11; NE 2.I, 51; monogr.; add. uit N 14, 131]
I-4, III-1-1
|
| 34484 |
baarmoeder van de kip |
eierstok:
ęi̯ǝrštǫk (L426p Buchten)
|
Het geheel der geslachtsorganen van een kip. [N 19, 57]
I-12
|