| 33254 |
bietenmolen |
krotenmachine:
krōtǝmǝšin (Q011p Boorsem)
|
Instrument om voerderbieten in brokken te malen zodat de beesten deze eten kunnen. [N 18, 108; add. uit N 5A, 34d]
I-5
|
| 34358 |
biggen overzetten |
overzetten:
ø̄vǝrzɛtǝ (Q011p Boorsem)
|
Biggen van de ene zeug bij die van een andere zetten. [N 76, 48]
I-12
|
| 34355 |
biggen spenen |
spenen:
špęnǝ (Q011p Boorsem)
|
Biggen van de zeug afzetten. [N 76, 43; N 19, 16; N 19, 15 add.]
I-12
|
| 34345 |
biggen werpen |
baggelen:
bagǝlǝ (Q011p Boorsem)
|
Biggen ter wereld brengen. [N 19, 13; JG 1a, 1b, 2c; monogr.; N C, add.]
I-12
|
| 33400 |
biggenkooi |
baggenren:
baqǝrɛn (Q011p Boorsem)
|
De aparte kooi voor de biggen. Omdat de biggen een tijd bij de zeug in de zeugekooi zijn, komen er in dit lemma woordtypen voor die ook in het lemma "zeugekooi" (2.4.7) zijn terug te vinden. Vergelijk de toelichting bij het lemma "hok voor de beer" (2.4.8). [N 76, 41b]
I-6
|
| 28399 |
bij |
bij/bie:
bej (Q011p Boorsem),
bi-j (Q011p Boorsem)
|
De gewone honingbij. Het lichaam van de bij bestaat uit drie delen: 1) de kop of het voorlijf met de voelhorens, de ogen, de tong en de kaken, 2) de borstkas met de poten en de vleugels, 3) het achterlijf waarin twee magen zitten, de honingmaag en de spijsmaag. In het uiteinde van het achterlijf zit de angel die de bij als wapen gebruikt. De bij leeft uitsluitend in en met een gemeenschap of volk. Men onderscheidt drie verschillende verschijningsvormen: koninginnen, darren en werkbijen. De bij zuigt nectar uit bloemen en maakt er honing van. Binnen dit lemma is gekozen voor het woordtype bij/bie, omdat het niet steeds duidelijk is of de dialectvarianten door één van beide c.q. welke dialectvarianten door de een en welke door de ander vertegenwoordigd worden. Bij de overige lemmata in deze aflevering worden de hier bedoelde dialectvarianten, voorkomend als simplex zowel als in samenstellingen, verantwoord door middel van het woordtype (-)bij(-). [N 63, 12a; N 63, 12b; N 63, 12c; JG 1a + 1b; JG 2b-5, 1a; JG 2c; L 1a-m; S 3; N 63, 62a; Ge 37,1; A 9,1; monogr.]
II-6
|
| 34152 |
bij dekking bevrucht |
vol:
vǫl (Q011p Boorsem)
|
De koe is in eerste instantie vermoedelijk bevrucht, als de volgende tochtigheid uitblijft. Na verloop van tijd kan men constateren dat ze drachtig is geworden. [N 3A, 32a]
I-11
|
| 20280 |
bij onze buren hebben ze een baby gekregen |
in de geburen hebben ze een kindje gekocht:
in de geburen hebben ze een kindje gekocht (Q011p Boorsem),
in de geburen hebben ze een kindje gekregen:
in de geburen hebben ze een kindje gekregen (Q011p Boorsem)
|
Hoe zegt men: Bij onze buren hebben ze een baby gekregen [ZND 49 (1958)]
III-2-2
|
| 23756 |
bijbel |
bijbel:
biebel (Q011p Boorsem)
|
De bijbel [biebel]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23757 |
bijbelen |
bijbelen:
biebelle (Q011p Boorsem)
|
Voortdurend en/of langdurig zitten lezen [biebele]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|