25047 |
sissen |
sissen:
sissen (Q021p Geleen)
|
een scherp geluid voortbrengen door lucht of damp met kracht uit een nauwe opening te doen stromen [sissen, tissen] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
33587 |
sjalot |
sjalot:
sjalot (Q021p Geleen),
WLD
sjelot (Q021p Geleen),
sjarlot:
sjarlot (Q021p Geleen),
sjerlot (Q021p Geleen),
eigen spellingsysteem
sjarlot (Q021p Geleen),
witte unne:
eigen spellingsysteem
(witte unne) (Q021p Geleen)
|
[DC 13 (1945)]Een sjalot, een soort van kleine ui (sjalot, sjarlot, schaloeneke). [N 82 (1981)]
I-7
|
21143 |
sjees |
sjees:
šēs (Q021p Geleen),
sjees (<fr.):
sjees (Q021p Geleen)
|
een licht, hoog tweewielig rijtuig met een kap [sjees] [N 90 (1982)] || Licht en hoog tweewielig rijtuigje voor twee personen met een verstelbare kap. Er is geen aparte bok voor de koetsier. De sjees was voor rijke boeren vaak het voertuig waarmee ze onder meer naar de kerk of naar de stad gingen. De sjees is het bekendste tweewielige rijtuig, vandaar dat de benaming "sjees" ook wel vermeld werd als naam voor het tweewielig rijtuig in het algemeen. [N 17, 5; N 101, 1, 3, 4, 8, 15; N G, 51; L 1a-m; L 36, 70; S 18, 30; monogr]
I-13, III-3-1
|
22477 |
sjoelen |
sjoelen:
sjoele (Q021p Geleen)
|
Het spel waarbij gebruik gemaakt wordt van een lange bak, aan het ene eind open en met aan het andere eind vakjes waarin schijven schuivend geworpen moeten worden [sjoelbakken, sjoelen, bakken]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
17870 |
slaan |
houwen:
hou dig om də uārə (Q021p Geleen),
slaan:
bonṭj ɛn blāu gəsjlāgə (Q021p Geleen),
schlaon (Q021p Geleen),
schlaon dich om dien oaren (Q021p Geleen),
schloon (Q021p Geleen),
sjloan (Q021p Geleen),
šlaon dix ūm dīn ûrə (Q021p Geleen),
šlon dig om də uārə (Q021p Geleen)
|
bont en blauw geslagen [RND] || ik sla je (met de potlepel) om je oren [DC 03 (1934)] || slaan [DC 02 (1932)], [SGV (1914)]
III-1-2
|
17744 |
slaap |
slaap:
sjlaop (Q021p Geleen, ...
Q021p Geleen),
slaop (Q021p Geleen)
|
Slaap: de behoefte aan volkomen rust van de zintuigen en het bewust zijn (slaap, vaak). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
24818 |
slaapbol |
klaproos:
klaproos (Q021p Geleen),
kollebloem:
collebloom (Q021p Geleen),
maankop:
maonkop (Q021p Geleen)
|
papaver || Papaver somniferum L. [DC 48 (1973)]
III-4-3
|
17871 |
slag |
klats:
klatsj (Q021p Geleen),
slag:
schlaag (Q021p Geleen),
sjlaag (Q021p Geleen, ...
Q021p Geleen),
sjlĕĕg (Q021p Geleen),
sjlààg (Q021p Geleen, ...
Q021p Geleen),
sjlààg òm n àor (Q021p Geleen),
sljaag (Q021p Geleen),
veeg:
vaeg (Q021p Geleen)
|
Klap. Hij gaf me een klap op mijn schouders. [DC 17 (1949)] || Oorveeg: slag om de oren (raps, oorveeg, opneuker, mot, blamot, appelvlink, sabelets, pees, lap, draai, laps, klap, lek, konkel, fleer, hababbel). [N 84 (1981)] || Slag op de kaak; muilpeer (flets, fleer, plakkaat, kek, kokarde, klamats). [N 84 (1981)] || slag, klap, stomp [SGV (1914)] || Slag, klap: een slaande beweging met het doel om te treffen (gleer, smijt, klets, wiks, batter, bats, veeg, ketter, maai). [N 84 (1981)] || slagen (mv) [SGV (1914)]
III-1-2
|
33728 |
slagboom |
boom:
bǫu̯m (Q021p Geleen),
slagboom:
šlāgbǫu̯m (Q021p Geleen)
|
Een toegangshek in de vorm van een enkele boom die om een paal draait, aangebracht in een omheining of op een dam in een sloot bijvoorbeeld. [A 25, 5b; L 19B, 6; monogr.]
I-8
|
34594 |
slaghout |
sluithout:
sluithout (Q021p Geleen)
|
Het losse houten, soms draaibare balkje onder de slagkar dat dient om de bak vast te zetten en te voorkomen dat hij onverwacht kipt. Dit balkje moet weggenomen of -gedraaid worden eer men de bak kan doen kippen. Er zijn verschillende soorten vergrendelingen: 1. een balkje dat onder de berries door wordt geschoven in twee krammen die onderaan in de draagbomen van de kar zijn bevestigd; 2. een balkje dat in het midden doorboord is en onderaan in het midden van een van de voorste scheien van de karbak vastgemaakt is. Het kan onder de bak gedraaid worden en vastgezet in de twee haken onderaan de draagbomen van de bak; 3. het balkje kan ook boven de berries en de draagbomen op de schoot van de kar aangebracht worden. [N 17, 20; N G, 56f]
I-13
|