| 20727 |
vlaai |
vlaai:
vlōͅi̯ (L413p Helchteren),
(v.).
vla͂j (L413p Helchteren)
|
Vla, bekend cirkelvormig gebak met vulling (vlaoj, flaaj, tabbeschaas?) [N 16 (1962)] || vlaai [ZND A2 (1940sq)]
III-2-3
|
| 20730 |
vlaai met deegdeksel |
vlaai met een deksel op:
vla͂j mɛnən dɛksəl oͅp (L413p Helchteren)
|
Vla met deksel van deeg (dekselvlaoj, slof, toeslaag?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 20731 |
vlaai met reepjes deeg |
vlaai met latjes:
vla͂j mɛ lɛtəkəs (L413p Helchteren)
|
Vla waarover kruislings reepjes van deeg zijn gelegd (lödderkesvlaa?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 20729 |
vlaaienvulling |
spijs:
(v.).
spēͅi̯s (L413p Helchteren)
|
Vruchtenmoes dat op de vla gesmeerd wordt (spijs?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 21424 |
vlaams |
vlaams:
vlaams (L413p Helchteren)
|
Vlaams; bijvoeglijk naamwoord - [DC 47 (1972)]
III-3-1
|
| 24266 |
vlaamse gaai |
ekster:
ièkster (L413p Helchteren),
of: h-loos hikster?
ièkster (L413p Helchteren)
|
vlaamse gaai [ZND 01 (1922)] || vlaamse gaai (meerkol) [ZND 34 (1940)]
III-4-1
|
| 21394 |
vlag |
vaan:
vaan (L413p Helchteren)
|
vlag [ZND 17 (1935)]
III-3-1
|
| 29314 |
vlas |
vlas:
vlas (L413p Helchteren)
|
Linum usitatissimum L. De vlasteelt heeft, waarschijnlijk wel ten onrechte vanwege het vroege verdwijnen ervan, weinig aandacht gekregen in de enquêtes in Limburg; wellicht werd het verbouwen van vlas als een exclusief Vlaamse aangelegenheid beschouwd. Maar het is in Limburg zeker niet onbekend. De vlasteelt komt zijdelings ter sprake in de vakterminologie van de touwslager, zie aflevering II.7. Men onderscheidt wel vezelvlas, speciaal geteeld voor het maken van garens, en het kortere en meer vertakte olievlas, geteeld voor de oliehoudende zaadbollen; zie de lemmaɛs Lijnzaad, Vlaszaad en volgende in de vorige paragraaf. Het vlas wordt uitgetrokken (geplukt), tot bussels gebonden en op hopen te drogen gezet. Daarna wordt het gerepeld: de zaadbollen worden van de stelen verwijderd en gebroken met een dorsvlegel; het kaf ervan wordt aan de beesten gevoederd. De stengels worden vervolgens in een sloot geroot, waardoor het lint loskomt van de houtdelen van de stengel. Daarna wordt het vlas gebraakt, gezwingeld of gehekeld, om de houtachtige delen los te maken en te verwijderen. Het zijn drie verschillende handelingen, met verschillende toestellen (braak, zwingel en hekel), maar hetzelfde doel. Een braak bestaat gewoonlijk uit tandrollen; een zwingel is een soort molen en een hekel een plank met rechtop staande pinnen. Het lint wordt gesponnen en geweven tot linnengoed. Het vezelhoudende afval, of hede, wordt soms gebruikt voor grof weefwerk zoals meelzakken, maar meestal om reten in houten boten te stoppen, om gasbuizen af te dichten, enz. [Wi 54; monogr.]
I-5
|
| 17751 |
vlechten |
vlechten:
vlechten (L413p Helchteren)
|
vlechten [ZND A1 (1940sq)]
III-1-1
|
| 24457 |
vleermuis |
vleer:
vlāēr (L413p Helchteren)
|
vleermuis, vleder [Willems (1885)]
III-4-2
|