| 20727 |
vlaai |
vlaai:
vlaai (L372p Maaseik),
vlāj (L372p Maaseik),
gewone bereiding; deeg wordt naar de bakker gedragen
vlèèj (L372p Maaseik),
Syst. Frings
vlāi̯ (L372p Maaseik)
|
fijn gebak dat de huismoeders vooral ter gelegenheid van de kermis klaarmaken [ZND 48 (1954)] || Vla, bekend cirkelvormig gebak met vulling (vlaoj, flaaj, tabbeschaas?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 20730 |
vlaai met deegdeksel |
appelenvlaai:
appelevlaai (L372p Maaseik),
toe vlaai:
Syst. Frings
tōu̯ vlāi̯ (L372p Maaseik),
toeslag:
tūwslāx (L372p Maaseik),
slecht leesbaar
towslaag (L372p Maaseik),
vlaai met deksel:
Syst. Frings
vlāi̯ meͅt ˃deͅksəl (L372p Maaseik)
|
een dikke appeltaart met deksel [ZND 32 (1939)] || Vla met deksel van deeg (dekselvlaoj, slof, toeslaag?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 20731 |
vlaai met reepjes deeg |
latjesvlaai:
Syst. Frings
lɛtšəs˃vlāi̯ (L372p Maaseik),
leddertjesvlaai:
leͅi̯jərkəsvlāj (L372p Maaseik),
streepjesvlaai:
strēpkəsvlāj (L372p Maaseik)
|
Vla waarover kruislings reepjes van deeg zijn gelegd (lödderkesvlaa?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 20729 |
vlaaienvulling |
spijs:
spīs (L372p Maaseik),
Syst. Frings
spei̯s (L372p Maaseik)
|
Vruchtenmoes dat op de vla gesmeerd wordt (spijs?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 21424 |
vlaams |
vlaams:
vlaams (L372p Maaseik),
vlāms (L372p Maaseik)
|
vlaams [ZND 23 (1937)]
III-3-1
|
| 24266 |
vlaamse gaai |
markolf:
merkkof (L372p Maaseik),
merkof (L372p Maaseik, ...
L372p Maaseik),
meerkolf:
mēͅrkoͅf (L372p Maaseik),
vlaamse gaai:
Frings, omgesp.
vlōͅmsə geͅi̯ (L372p Maaseik)
|
gaai (34 blauwe veertjes in vleugel; kan veertjes opzetten; hele jaar in bossen; soms in troepjes op trek; echte schreeuwlelijk; ook tam te maken [N 09 (1961)] || vlaamse gaai [ZND 01 (1922)] || vlaamse gaai (meerkol) [ZND 34 (1940)]
III-4-1
|
| 21394 |
vlag |
drapeau (fr.):
drapeau (L372p Maaseik)
|
vlag [ZND 17 (1935)]
III-3-1
|
| 30487 |
vlaggen |
rissen:
resǝ (L372p Maaseik)
|
Plaggen of zoden die als nokbedekking worden gebruikt. Tegenwoordig wordt de nok vooral afgedekt met behulp van vorstpannen. Zie ook het lemma 'Vorstpan' in wld II.8, pag. 86. [N F, 9; N 4A, 34b]
II-9
|
| 29314 |
vlas |
vlas:
vlās (L372p Maaseik)
|
Linum usitatissimum L. De vlasteelt heeft, waarschijnlijk wel ten onrechte vanwege het vroege verdwijnen ervan, weinig aandacht gekregen in de enquêtes in Limburg; wellicht werd het verbouwen van vlas als een exclusief Vlaamse aangelegenheid beschouwd. Maar het is in Limburg zeker niet onbekend. De vlasteelt komt zijdelings ter sprake in de vakterminologie van de touwslager, zie aflevering II.7. Men onderscheidt wel vezelvlas, speciaal geteeld voor het maken van garens, en het kortere en meer vertakte olievlas, geteeld voor de oliehoudende zaadbollen; zie de lemmaɛs Lijnzaad, Vlaszaad en volgende in de vorige paragraaf. Het vlas wordt uitgetrokken (geplukt), tot bussels gebonden en op hopen te drogen gezet. Daarna wordt het gerepeld: de zaadbollen worden van de stelen verwijderd en gebroken met een dorsvlegel; het kaf ervan wordt aan de beesten gevoederd. De stengels worden vervolgens in een sloot geroot, waardoor het lint loskomt van de houtdelen van de stengel. Daarna wordt het vlas gebraakt, gezwingeld of gehekeld, om de houtachtige delen los te maken en te verwijderen. Het zijn drie verschillende handelingen, met verschillende toestellen (braak, zwingel en hekel), maar hetzelfde doel. Een braak bestaat gewoonlijk uit tandrollen; een zwingel is een soort molen en een hekel een plank met rechtop staande pinnen. Het lint wordt gesponnen en geweven tot linnengoed. Het vezelhoudende afval, of hede, wordt soms gebruikt voor grof weefwerk zoals meelzakken, maar meestal om reten in houten boten te stoppen, om gasbuizen af te dichten, enz. [Wi 54; monogr.]
I-5
|
| 33283 |
vlas hagen |
hagen:
āǝgǝ (L372p Maaseik)
|
Het op rijen zetten van vlas. In de twee Leuvense vragenlijsten is gevraagd naar het "hagen" van vlas of stenen (voor dit laatste zie aflevering II.8, lemma Hagen); wanneer is aangegeven dat de opgave op stenen betrekking heeft, is deze hier weggelaten. [L 1, a-m; L 26, 10]
I-5
|