id | Begrip | Trefwoord: dialectopgave (plaats) | Omschrijving |
---|---|---|---|
28991 | zoom | zoom: zǫwm (Beverst) | De omgeslagen en vastgenaaide rand aan een stuk weefsel of een kledingstuk. Volgens Het Beste Naaiboek (pag. 290) zijn er drie soorten zomen: de omgeslagen zoom, de valse zoom en de apart aangezette zoom. Zie afb. 38. [N 62, 14a; L 8, 126; Gi 1.IV, 15; MW; S 46; monogr.] II-7 |
34181 | zuiveren | vuil verliezen: vuil verliezen (Beverst) | Afscheiding blijven geven na het kalven, gezegd van de koe. [N 3A, 58] I-11 |
20845 | zult, preskop | geperste kop: geperste hoofdkaas gəpā.zdəkoͅp (Beverst) | hoofdkaas [Goossens 1c (1955b)] III-2-3 |
33618 | zuring, groente | surelle: cherel (Beverst), serel (Beverst), šəreͅl (Beverst), tamme surelle: tōͅmə šəreͅl (Beverst) | Zuring die als groente wordt gekweekt [N 14 (1962)] || Zuring, zurkel als groente gekweekt [Goossens 1b (1960)], [Goossens 2b (1963)] I-7 |
20336 | zuster | zuster: zister (Beverst) | zuster [ZND 04 (1924)] III-2-2 |
20626 | zuurdeeg | desem: dējsǝm (Beverst), dēsǝm (Beverst) | Door gisting verzuurd deeg, gebruikt als rijsmiddel om nieuw brood te maken. Het is overschot van het deeg dat de vorige keer is gebakken. Met zuurdeeg wordt roggebrood gebakken, terwijl voor witbrood brouwersgist wordt gebruikt. Het zuurdeeg wordt in een bepaalde vorm, meestal broodvorm, gekneed en aan de bovenkant van een gaatje voorzien waarin een handvol zout wordt gedaan. Ook maakt men met de vinger wel eens een kruisje waarop men dan zout strooit. Tot de volgende bakdag wordt het zuurdeeg in de baktrog of in een doek of pot of in de kelder bewaard. Voor het gebruik wordt de droge korst van het zuurdeeg afgesneden en de rest in warm water gebrokkeld en geweekt (Weyns blz. 45). [N 29, 23a; N 16, 75; N 29, 23b; L 1a-m; L 2, 21b; LB 2, 236; OB 2, 4; OB 2, 6; JG 1b add.; S 6; S 6 add.; monogr.] II-1 |
25555 | zuurdeeg maken | desem maken: desem maken (Beverst) | Een restant van het deeg een poos laten "rijpen", totdat het zuurdeeg is geworden en het aldus verkregen zuurdeeg gebruiksklaar maken. [N 29, 23b; S 6; monogr.] II-1 |
20679 | zuurkool | zuurmoes: zoermoes (Beverst), zū.rmūs (Beverst) | ingemaakte witte kool [Goossens 1c (1955b)] || zuurkool [ZND 08 (1925)] III-2-3 |
33007 | zwaai | zwins: zwe.ns (Beverst) | Zie de toelichting bij het lemma ''met de volle hand -zaaien'' (2.12). [JG 1a] I-4 |
29944 | zwaaihaak | zwaaihaak: zwę(j)hōk (Beverst), zwęjhowk (Beverst) | Winkelhaak waarvan handvat en veer ten opzichte van elkaar beweegbaar zijn. Met een schroef kan men de veer in de gewenste hoek vastzetten. De zwaaihaak wordt gebruikt om hoeken op te meten. Zie ook afb. 5. [N 30, 13c; monogr.] II-9 |